فهرست نسخه های خطی حوزه و موزه آستانه حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السّلام

rate

۱۳۹۵/۰۸/۲۹0 دیدگاه14906 مشاهده

فهرست نسخه‏ هاى خطى

(9)

حوزه آستان حضرت عبد العظيم حسنى عليه‏ السلام

(10)

(11)

1. ابـواب الجـنان (اخلاق ـ فارسى)

از: محمد رفيع بن فتح اللّه‏ واعظ قزوينى (م 1089ق)

كتاب اخلاقى مشهورى است كه بارها به چاپ رسيده و نسخه‏ هاى خطى بسيارى دارد. مؤلف بنا داشت كتاب مفصّلى در هشت باب به عدد درهاى بهشت تأليف نمايد ، ولى پس از تأليف باب اول و دوم وفات يافت و باب سوم را فرزندش محمد شفيع نگاشته است. جلد اوّل كتاب شامل چهارده مجلس است و در عصر شاه عباس صفوى تأليف شده است.

[فهرست كتابخانه آية اللّه‏ مرعشى: 2/170؛ فهرست نسخه‏هاى خطى فارسى ، منزوى: 2/1518؛ الذريعه: 1/76؛ فهرست كتاب‏هاى چاپى فارسى ، مشار: 1/145]

آغاز: بهترين مقالى كه سرخيل كاروان فنون محاورات تواند بود و خوشترين كلامى كه شاداب لالى.

انجام: پيشانيها و پهلوها و پشتهاى ايشان پس گويند اين آن چيزى است كه براى خود جمع كرديد.

60 ، رساله دوم مجموعه «215پ ـ 415پ» ، نستعليق ، بدون نام كاتب ، قرن 12ق ، از انجام افتادگى دارد ، انجام: فرمودند كه اى برادر ببين كه قوم بر من چه جفا كردند؛ عناوين و نشانيها شنگرف.

(12)

201 برگ ، 23 سطر ، 20×5/29 سم.

(13)

2. ارشاد الأذهان الى أحكام الايمان (فقه اماميه ـ عربى)

از: حسن بن يوسف بن مطهر حلى (م 726ق)

يك دوره مختصر در فقه شيعى است از كتاب طهارت تا ديات ، شامل 15000 مسأله كه بدرخواست فرزندش فخرالمحققين نگاشته و در 11 شوال 696 تأليف آن به پايان رسيده است. شروح و حواشى بسيارى بر اين كتاب به رشته تحرير درآمده است. و چاپ تحقيقى آن را انتشارات جامعه مدرسين قم عرضه كرده است.

[التراث العربى: 1/181؛ مكتبة العلامة الحلى: 34 ـ 48؛ فهرست كتب خطى آستان قدس رضوى: 21/67]

آغاز: الحمد للّه‏ المتفرد بالقدم والدوام المنزّه عن مشابهة الأعراض و الأجسام.

انجام: بما أفدناه في التحرير أو تذكرة الفقهاء أو قواعد الأحكام أو غير ذلك من كتبنا واللّه‏ الموفق والمعين لكلّ خير.

17 ، نسخ ، بدون نام كاتب ، 17 ربيع الثانى 1029ق ، عناوين شنگرف ، در حاشيه تصحيح شده و حواشى بسيار دارد از «مولانا محمد باقر مجلسى» و «شيخ على العالى رحمه اللّه‏» ، اين نسخه از روى خط مؤلف استنساخ شده و در آخرش مسأله‏اى درباره طلاق آمده است.

جلد: تيماج قهوه‏اى.

261 برگ ، 14 سطر ، 17×5/25 سم.

3. الاعراب عن قواعد الاعراب (نحو ـ عربى)

از: جمال الدين عبداللّه‏ بن يوسف ابن هشام انصارى (م 761ق)

رساله مختصرى است معروف به قواعد الاعراب مشتمل بر چهار باب:

1 ـ في الجمل واحكامها ؛

2 ـ في الجار والمجرور ؛

(14)

3 ـ في عشرين كلمة ؛

4 ـ في الاشارة الى عبارات محررة.

بر اين كتاب بواسطه شهرت و رواج فراوانى كه داشته شروح متنوع و متعددى نوشته‏اند كه اهم آنها شرح شيخ خالد ازهرى است موسوم به موصل الطلاب.

[فهرست آستان قدس رضوى: 12/7]

آغاز: قال الشيخ الامام العلامة جمال الدين... أمّا بعد حمد اللّه‏ حق حمده والصلوة والسلام على سيدنا محمد وآله من بعده فهذه فوائد جليلة في قواعد الاعراب.

انجام: هذه العبارة في التنزيل واجب و في هذا القدر كفاية لمن تأمله انشاء اللّه‏ تعالى وهو حسيب ونعم الوكيل...

22 ، رساله اول مجموعه «1پ ـ 9ر» ، نسخ ، بدون نام كاتب ، قرن 12ق ، عناوين شنگرف.

9 برگ ، 21 سطر ، 5/18×5/24 سم.

4. الألفيـة (الخلاصة في النحو) (نحو ـ عربى)

از: جمال الدين محمد بن عبد اللّه‏ ابن مالك طايى جيانى (م 672ق)

ارجوزه بسيار مشهورى است در هزار بيت (به بحر رجز) از امام النحاة ابن مالك جيانى شافعى كه به تقليد از الفيه ابن معطى موسوم به الدرّة الألفية في علم العربية براى فرزند خود تقى الدين اسد سروده است. الفيه ابن مالك از حيث جامعيّت و نحوه تنظيم و ترتيب و اسلوب بيان و سهولت لفظ بر الفيه ابن معطى ترجيح دارد ، لذا شروح فراوانى در طىّ قرون مختلف بر آن نوشته شده است.

[التراث العربى: 2/462؛ فهرست كتب خطى آستان قدس رضوى: 12/87]

(15)

آغاز:

قال محمد هو بن مالك	أحمد ربي اللّه‏ خير مالك
مصلّياً على النبيّ المصطفى	وآله المستكملين الشرفا

انجام:

فأحمد اللّه‏ مصلّياً على	محمد خير نبىّ أرسلا
وآله الغرّ الكرام البررة	وصحبه المنتجبين الخيرة

35 ، نسخ معرب ، بدون نام كاتب ، قرن 13ق ، عناوين شنگرف ، با حواشى بسيار ، تركيب جملات ابيات زيرنويس شده است.

جلد: تيماج سوخت مشكى دورو با ترنج و سرترنج ، درون جلد قهوه‏اى.

127 برگ ، 8 سطر ، 5/17×5/26 سم.

5. الألفية في فقه الصلاة اليومية (فقه اماميه ـ عربى)

از: شهيد اول محمد بن مكى عاملى (م 786ق)

فقه فتوايى مختصرى است پيرامون احكام نماز ، شامل مقدمه و سه فصل و خاتمه كه هزار واجب از واجبات نماز را بيان مى‏كند. اين رساله بارها به چاپ رسيده و در حدود 50 اثر پيرامون آن از ترجمه و شرح و حاشيه نگاشته شده است.

[التراث العربى: 1/300؛ فهرست كتاب‏هاى چاپى عربى ، مشار: 84؛ فهرست كتب خطى آستان قدس رضوى: 21/139]

آغاز: حمدله والصلوة والسلام على أفضل المرسلين محمد وعترته الطاهرين أمّا بعد فهذه رسالة وجيزة في فرض الصلوة اجابة لالتماس من طاعته حتم... وهي مرتبة على مقدمة وفصول ثلاثة وخاتمة.

(16)

انجام: ولا تقضى الجمعة والعيدان ولا آيات لغير العالم بها ما لم يستوعب الاحتراق ولو أطلق القضاء على صلوة الطواف والجنازة فجاز وكذا النذر المطلق ، تمّت.

79 ، رساله دوم مجموعه «90ر ـ 111 پ» ، نسخ ، بدون نام كاتب ، قرن 11ق ، شامل: بخشى از باب ثانى و ثالث ، طرفين نسخه افتاده است ، آغاز: عمّا نقض عن تسعة درهم بغلي من الدم والمتنجس ... الباب الثاني في باقي مقدمات الصلاة وفيه فصول الأول في اعدادها والواجبة سبع؛ انجام: السابع التشهد ويحب في الثنائية مرّة... اللهم صل على محمد وآل محمد فلو بدله؛ عناوين و نشانيها شنگرف.

22 برگ ، 15 سطر ، 13×19 سم.

6. أنوار التنزيل وأسرار التأويل (تفسير بيضاوى) (تفسير ـ عربى)

از: قاضى ناصرالدين عبداللّه‏ بن عمر بيضاوى (م 685ق)

تفسير مختصر مزجى و بسيار مشهور و معتبر در بين علماى تفسير است به طورى كه بر آن دهها حاشيه نگاشته شده و بارها به چاپ رسيده است.

[التراث العربى: 1/324؛ فهرست كتب خطى آستان قدس رضوى: 1/405]

آغاز: الحمد للّه‏ الذي نزّل الفرقان على عبده ليكون للعالمين نذيرا.

انجام: من قرأ سورة المعوّذتين فكأنّ قرأ الكتب التي أنزلها اللّه‏ تعالى كلّها ، تمّت الكتاب.

9 ، نسخ ، بدون نام كاتب ، شنبه هفته دوم ربيع الثانى 1130 ، شامل: از سوره مريم تا آخر قرآن ، آغاز: بسمله سورة مريم مكية الا آية سجده وهي ثمان أو تسع وتسعون كهيعص أمال أبوعمرو الهاء ؛ عناوين و نشانيها شنگرف ، در حاشيه تصحيح شده و حواشى دارد ، در اول نسخه وقف نامه از خاتون جانم خانم بر كافه انام كه صلاحيت درس خواندن و گفتن داشته باشند در 1226ق با مهر مربعى به سجع: «زينب خاتون» و نيز مهر مربعى بزرگ از هادى حسينى افجه‏اى.

(17)

جلد: تيماج قهوه‏اى مجدول.

265 برگ ، 24 سطر ، 5/19×29 سم.

7. ايضاح الفوائد في شرح اشكالات القواعد (فقه اماميه ـ عربى)

از: فخر المحققين محمد بن حسن بن يوسف بن مطهر حلى (م 771ق)

شرحى استدلالى است بر قواعد الأحكام پدرش علامه حلى با عناوين «قال ـ اقول» فخر المحققين اين شرح را به امر پدر و در زمان حيات او آغاز نمود و تا كتاب نكاح از آن را شرح كرد و پس از وفات علامه حلى شرح را تكميل نمود و در 760ق آن را به پايان رساند. وى شرح مستقلى بر خطبه قواعد نيز نگاشت موسوم به جامع الفوائد في شرح خطبة القواعد .ايضاح الفوائد را انتشارات اسماعيليان قم در چهار جلد به چاپ رسانده است.

[الذريعه 2/496؛ التراث العربى 1/356؛ معجم المطبوعات العربية في ايران ، رفاعى 470؛ فهرست كتب خطى آستان قدس رضوى: 21/169]

آغاز: الحمد للّه‏ ذى العزة والبقاء والقدرة والعلا...أمّا بعد فلما كان كتاب شيخنا الأعظم... الموسوم بقواعد الأحكام في معرفة الحلال و الحرام وهو أشرف الكتب الفقهية وأسناها وأرفعها.

44 ، نسخ ، حسن بن جعفر حائرى ، سه شنبه شوال ؟ (قرن 10) ، شامل: جزء اول ، انجام: والأصح عندي قبول له مطلقاً فهذا آخر ما أوردناه في حلّ اشكالات الجزء الأول من القواعد... ؛ عناوين شنگرف و مشكى درشت ، در حاشيه تصحيح دارد.

جلد: تيماج قهوه‏اى مجدول گرهى.

298 برگ ، 21 سطر ، 18×25 سم.

8. بـحر الحقايق (فقه اماميه ـ عربى)

از: عبد الصمد همدانى (م 1216ق)

(18)

فقه استدلالى مبسوطى است از فقيه و عارف شهيد عبد الصمد همدانى صاحب كتاب بحر المعارف. [الذريعه: 26/85]

(19)

15 ، نسخ ، بدون نام كاتب ، قرن 13ق ، شامل: جلد ششم: كتاب الصلاة ، انجام ناتمام ، آغاز: حمدله. والعاقبة للمتقين ... عبد الصمد الهمداني هذا شروع في المجلد السادس من كتاب بحر الحقائق... السادس في ما يسجد عليه لايجوز السجود على ما ليس بأرض ؛ انجام: والأقوى المنع وقوفاً على صورة النص وهو مذهب الشهيد الأول أقول وهو جيد ؛ جاى عناوين خالى مانده است ، در حاشيه تصحيح شده است ، در اول نسخه تملّك موسوى در شوال 1320.

جلد: تيماج ضربى قهوه‏اى مجدول با ترنج و سرترنج.

269 برگ ، 25 سطر ، 5/16×5/26 سم.

9. البهجة المرضية في شرح الألفية(ادبيات عرب ـ عربى)

از: جلال الدين عبد الرحمن بن ابى بكر سيوطى (م 911ق)

شرح مزجى بسيار معروفى است بر الفيه ابن مالك در نحو ، كه تأليف آن دو سال به طول انجاميد و جزو كتب درسى طلّاب علوم ادبى قرار گرفته و بارها به چاپ رسيده است.

[فهرست كتب خطى آستان قدس رضوى: 12/22؛ التراث العربى: 1/412]

آغاز: أحمدك اللهم على نعمك وآلائك واُصلي وأسلم على محمد خاتم أنبيائك... وبعد فهذا شرح لطيف مزجته بألفية ابن مالك.

انجام: وأصلح لنا شأننا كلّه و افعل بإخواننا وأحبّائنا وسائر المسلمين و صلى اللّه‏ على محمد وآله أجمعين.

70 ، رساله اول مجموعه «1ر ـ 200پ» ، نسخ ، عزّ الدين بن مشهدى قربانعلى دارده كاشفى ، 24 رمضان المبارك 1217ق ، نشانيها مشكى.

200 برگ ، 13 سطر ، 5/16×21 سم.

(20)

57 ، رساله اول مجموعه «1پ ـ 98پ» ، نسخ ، احمد بن محمد رفيع نويسى ، محرم 1236ق ، در همدان ، عناوين و نشانيها شنگرف ، با تصحيحات اندك و حواشى بسيار به نقل از «شرح شواهد» و «عبد الحكيم» و...

98 برگ ، 15 سطر ، 15×21 سم.

41 ، نستعليق ، بدون نام كاتب ، پنجشنبه 1 ربيع الاول 1252ق ، نشانيها مشكى.

جلد: تيماج قهوه‏اى مجدول.

150 برگ ، 12 سطر ، 5/17×5/21 سم.

63 ، نسخ ، محمد حسن بن محمد باقر حسنى حسينى ، پنجشنبه 6 محرم 1260ق ، عناوين و نشانيها شنگرف ، متن الفيه در بالاى صفحات درج شده است ، در اول نسخه چند تاريخ مربوط به حكومت قاجاريان ثبت شده از جمله وفات عباس ميرزا در مشهد به سال يازدهم جمادى الاولى 1249 و صدارت ميرزا آقا خان در 25 محرم 1269 ، وفات محمد خان امير نظام در 26 رمضان 1257 و...

جلد: تيماج مشكى مجدول با ترنج و سرترنج.

79 برگ ، 18 سطر ، 19×31 سم.

42 ، نسخ ، محمدقدير بن ملا عبد الرحيم سولقانى ، 24 جمادى الاول 1261ق ، عناوين و نشانيها شنگرف ، با حواشى بسيار به نقل از شروح الفيه.

جلد: تيماج قهوه‏اى مجدول با ترنج و سرترنج.

195 برگ ، 12 سطر ، 5/13×22 سم.

68 ، نسخ و نستعليق ، بدون نام كاتب ، قرن 13ق ، از انجام افتادگى دارد ، انجام: اذا وقع خامساً عزل بمعنى حذف كقولك في المعتدي ؛ نشانيها مشكى ، در حاشيه تصحيح شده و حواشى دارد.

94 برگ ، 12 سطر ، 16×22 سم.

فاقد جلد.

72 ، نسخ ، بدون نام كاتب ، قرن 13ق ، از انجام افتاده است ، نشانيها شنگرف ، در آخر نسخه چند برگ از ديوان حافظ ضميمه به نسخه شده است ،

(21)

در اول نسخه مهر مربعى به سجع: «عبده ابوتراب الحسنى الحسينى».

جلد: تيماج قهوه‏اى مجدول با ترنج و سرترنج.

40 برگ ، 14 سطر ، 16×21 سم.

(22)

75 ، رساله چهارم مجموعه «81پ ـ 168ر» ، نسخ و نستعليق ، بدون نام كاتب ، قرن 13ق ، عناوين و نشانيها شنگرف.

88 برگ ، 15 سطر ، 16×5/21 سم.

10. تحريرالقواعد المنطقية في شرح الشمسية(منطق ـ عربى)

از: قطب الدين محمد بن محمد رازى (م 766ق)

شرح مشهورى است با عناوين «قال ـ اقول» بر رساله الشمسية نجم الدين كاتبى قزوينى (675ق) در منطق ، كه به اسم وزير غياث الدين محمد بن خواجه رشيد الدين وزير سلطان خدا بنده نگاشته است و مدّتها جزو كتب درسى حوزويان بوده و حواشى و تعليقات بسيارى بر آن به رشته تحرير درآمده است.

[التراث العربى: 1/453؛ فهرست كتاب‏هاى چاپى عربى ، مشار: 163]

آغاز: انّ أبهى درر تنظم ببنان البيان وأزهر زهر تنشر... قال ورتّبته على مقدمة وثلاث مقالات وخاتمة... أقول الرسالة مرتّبة على.

انجام: مصابيح الدجى في الآفاق و اصحابه مناهج الحجج الحمد للّه‏ رب العالمين.

25 ، نسخ ، حبيب اللّه‏ ، يكشنبه 23 رجب 1264ق ، عناوين و نشانيها شنگرف ، در حاشيه تصحيح شده و حواشى دارد.

جلد: تيماج قهوه‏اى مجدول.

132 برگ ، 16 سطر ، 15×5/22 سم.

11. التصريف (العزى في التصريف) (صرف ـ عربى)

از: عزالدين ابراهيم بن عبدالوهاب زنجانى (م 660ق)

متن مختصر و بسيار مشهورى است در علم صرف كه از كتابهاى درسى حوزويان بوده و شروح بسيارى دارد از جمله شرح سعد الدين تفتازانى.

(23)

[التراث العربى: 4/60؛ فهرست آستان قدس رضوى: 12/50]

(24)

آغاز: اعلم أنّ التصريف في اللغة التغيير وفى الصناعة تحويل الأصل الواحد الى أمثلة مختلفة.

انجام: للنوع من الفعل تقول هو حسن الطعمة والحلة ، تمّت.

78 ، رساله سوم مجموعه «40پ ـ 52پ» ، نستعليق ، ابوعلى بارفروشى ، 29 صفر 1238ق ، عناوين و نشانيها شنگرف.

13 برگ ، 12 سطر ، 15×5/21 سم.

66 ، رساله اول مجموعه «1ر ـ 15ر» ، نسخ ، سيد عبد اللّه‏ بن مير اسماعيل عطار موسوى ، 16 رمضان المبارك 1245ق ، نشانيها شنگرف ، در حاشيه تصحيح شده است.

15 برگ ، 17 سطر ، 13×21 سم.

تفسير بيضاوى

عليه‏السلام انوار التنزيل واسرار التأويل

12. تقريرات في اُصول الفقه (اصول فقه ـ عربى)

تقريرات درس اصول فقه يكى از علماى شيعى در سده سيزدهم هجرى است ، مقرّر از نظرات استادش به عنوان «قال السيد الاستاد» ياد مى‏كند و اقوال علماى شيعه و سنى را از كتب آنان نقل مى‏نمايد

آغاز: حمدله. والصلوة على خير خلقه محمد وآله الطاهرين قال اللّه‏ تبارك وتعالى وما ارسلنا من رسول الّا بلسان قومه [...] في الدلالة [...] اختلف العلماء في انّ اللفظ هل يدلّ على معناه بالذات أو بوضع الواضع على قولين.

انجام: في شرح المبادي لايقال رفع كون الركعة الباقية جزماً وصيّرهما كلا لأنّا نقول ذلكم

(25)

حكم عقلي و رفع العقل ليس بنسخ وفي شرح المختصر.

(26)

73 ، تحريرى ، بدون نام كاتب ، قرن 13ق ، جاى عناوين خالى مانده است ، در حاشيه و متن تصحيح شده است ، نسخه كرمخوردگى دارد ، در اول نسخه وقف نامه از آقا محمد رحيم پيش خدمت باشى بر علماى اماميه و ثواب آن به ارواح چهارده معصوم اهداء شده و توليت آن با آخوند ملا محمد سعيد مازندرانى و بعد از او به اولاد ذكورش واگذار شده است.

جلد: تيماج مشكى مجدول ، طبله دوم افتاده است.

215 برگ ، 24 سطر ، 16×21 سم.

13. تقريرات في اُصول الفقه (اصول فقه ـ عربى)

بخشى از تقريرات درس اصول فقه يكى از اساتيد سده سيزدهم و چهاردهم هجرى است. در اين كتاب از اشارات الاُصول ، مناهج و ضوابط و حواشى معالم همچون حاشيه ملا صالح مازندرانى و سلطان العلماء و نيز كتب اهل سنت همچون شرح عضدى نقل قول شده است.

آغاز: فصل في بناء العام على الخاص اذا تنافيا ظاهراً كأن يكون أحدهما مشتملاً.

انجام: لأنّ الأول كان لابشرط وهو لاينافي الشرط كما لايخفى ، تمّ بالخير والاقبال هذه المسألة الشريفة.

74 ، تحريرى ، بدون نام كاتب ، قرن 14ق.

جلد: مقوا ، عطف و دور جلد تيماج قهوه اى.

209 برگ ، 20 سطر ، 5/17×5/22 سم.

14. تهـذيب الأحـكام (حديث شيعه ـ عربى)

از: محمد بن حسن طوسى (م 460ق)

يكى از كتب اربعه معتبر حديثى شيعه است كه آن را به عنوان شرح بر المقنعة

(27)

استادش شيخ مفيد (413ق) نوشته است. اين كتاب در ده جلد چاپ شده است.

(28)

[التراث العربى: 2/157؛ فهرست كتب خطى آستان قدس رضوى: 14/165؛ الذريعه: 4/504؛ فهرست كتاب‏هاى چاپى عربى ، مشار: 228]

آغاز: الحمد للّه‏ وليّ الحمد ومستحقه وصلواته على... ذاكرني بعض الأصدقاء.

انجام: وقد ذكرنا نحن مستوفى في فهرست كتب الشيعة فمن أراده وقف عليه. تمّ الكتاب.

4 ، نسخ ، بدون نام كاتب ، قرن 12ق ، شامل: از آغاز كتاب تا پايان كتاب الزكاة ؛ انجام: وندخلكم مدخلاً كريماً ، تمّ الجزء الثالث من كتاب تهذيب الأحكام وآخره كتاب الزكوة ؛ عناوين و نشانيها شنگرف ، در حاشيه تصحيح شده و حواشى دارد با امضاى «م د» و «ج سلمه اللّه‏» ، در آخر نسخه علامت بلاغ مقابله ثبت شده است ، در اول نسخه وقف از مهد عليا مادر محمد تقى ميرزا بر كافه علماى شيعه با مهر مربعى.

جلد: تيماج سرخ دورو با ترنج و سرترنج ، داخل جلد سبز رنگ.

536 برگ ، 21 سطر ، 20×5/30 سم.

15. جـلاء العيون (تاريخ معصومين ـ فارسى)

از: علامه محمد باقر بن محمد تقى مجلسى (م 1110ق)

زندگى نامه چهارده معصوم عليهم السلام است در يك مقدمه و 14 باب و فصلهايى ، كه در محرم 1089ق به نام شاه سليمان صفوى تأليف شده است.

[كتابشناسى مجلسى: 202؛ الذريعه: 5/124؛ فهرستواره كتابهاى فارسى ، منزوى: 3/1605]

آغاز: ستايش بى مثل و انباز سزاوار خداوند بى نيازيست كه تذكره مصايب و استماع نوايب.

انجام: و دين حق براى من خالص باشد. به اين جا ختم كردم صفات اين عجاله كثير الفايده را و از حق تعالى اميدوارم كه در روز جزا وسيله نجات معصيت اين غريق بحر خطا گردد.

(29)

10 ، نسخ زيبا ، بدون نام كاتب ، قرن 12ق ، شامل: جلد اول ، انجام: و هر چند پاسبانان تفحص كردند اثرى از او نيافتند واللّه‏ الموفق والمعين ؛ تمامى صفحات مجدول محرر مذهب و شنگرف ، صفحه اول سرلوح مزدوج مذهب ، عناوين و نشانيها شنگرف.

جلد: تيماج روغنى مجدول با ترنج و سرترنج فرسوده.

343 برگ ، 19 سطر ، 18×28 سم.

16. جواهر الكلام في شرح شرايع الاسلام (فقه اماميه ـ عربى)

از: محمد حسن بن باقر اصفهانى نجفى (م 1266ق)

شرح مزجى بسيار مفصّل و مهمى است بر «شرايع الاسلام» محقق حلى در فقه شيعى كه در 43 جلد به چاپ رسيده و در مطالعات فقهى مرجع مهمى گرديده است.

[الذريعه: 5/275 ـ 277؛ فهرست كتاب‏هاى چاپى عربى ، مشار: 261؛ مقدمه‏اى بر فقه شيعه: 343]

آغاز: الحمد للّه‏ الذي ختم الشرايع بأسمحها طريقة وأوضحها حقيقة وأظهرها برهاناً.

49 ، نسخ ، بدون نام كاتب ، پنجشنبه 26 جمادى الثانى 1258ق ، از اول كتاب الضمان تا ابتداى كتاب النكاح را در بردارد ، آغاز: كتاب الضمان الذي هو عندنا على ما اعترف به غير واحد منّا مشتق من الضمن ؛ انجام: بما ذكرنا علم الحال فيها أجمع ويتلوه الكلام في كتاب النكاح... ؛ نشانيها شنگرف ، در حاشيه تصحيح شده و علامت بلاغ مقابله و تصحيح دارد ، در اول نسخه وقف بر مؤمنين و طلاب شيعى و توليت آن با آقا محمد شفيع در جمادى الاول 1272 ، كرمخوردگى آسيب زيادى به نسخه رسانده است.

جلد: تيماج قهوه‏اى سوخت مجدول با ترنج و سرترنج زرين.

298 برگ ، 36 سطر ، 5/20×30 سم.

(30)

6 ، نسخ ، بدون نام كاتب ، شنبه 20 جمادى الاول 1262ق ، شامل: از كتاب صيد و ضباحه تا آخر مواريث ، نشانيها مشكى ، در حاشيه تصحيح شده و نسخه بدلها ذكر شده است ، در ميانه و آخر نسخه بلاغ مقابله و تصحيح ثبت شده است ، نسخه كرمخوردگى دارد.

جلد: تيماج سوخت مشكى مجدول گرهى با ترنج و سرترنج زرين.

252 برگ ، 29 سطر ، 21×5/30 سم.

5 ، نسخ ، بدون نام كاتب ، عصر مؤلف ، شامل: كتاب الطهارة ، از انجام افتاده است ، انجام: ولافرق في ما ذكرنا من الحكم بالاستحاضة بينما كان الحكم بالحيضية ؛ نشانيها مشكى ، در حاشيه تصحيح شده و علامت بلاغ مقابله و تصحيح از روى نسخه مؤلف دارد ، مصحِّحِ نسخه از مؤلف با دعاى «دام مجده» ياد مى‏كند ، در اول نسخه وقف نامه به تاريخ 1272ق ، نسخه كرمخوردگى دارد.

جلد: تيماج سوخت قهوه‏اى مجدول گرهى با ترنج و سرترنج.

237 برگ ، 31 سطر ، 5/22×31 سم.

17. حاشية تهذيب المنطق (منطق ـ عربى)

از: ملا عبد اللّه‏ بن حسين يزدى (م 981ق)

متن از سعدالدين تفتازانى (793ق) ، در دو بخش ، يكى منطق و ديگرى كلام. حاشيه بر بخش منطق آن از عبداللّه‏ بن حسين يزدى ، معروف به ملا عبداللّه‏. در الذريعه (6/53 ـ 54) سه حاشيه از وى بر اين متن آمده كه نسخه‏هاى موجود يكى از آنهاست. در پايان آن نام كامل مؤلف و تاريخ نگارش ، چهار شنبه 27 ذيحجه 967 ، در مشهد غروى (نجف) ثبت شده است.

[التراث العربى: 2/269؛ فهرست كتاب‏هاى چاپى عربى ، مشار: 275؛ كشف الظنون: 1/515؛ فهرست نسخه‏هاى خطى مركز دايرة المعارف بزرگ اسلامى: 1/84]

آغاز: قوله الحمد للّه‏ افتتح بحمد اللّه‏ بعد البسملة ابتداءً بخير الكلام.

انجام: بل المقصد من العلم العمل جعلنا اللّه‏ وايّاكم من الراسخين في الأمرين ... نجم بن

(31)

شهاب المدعو بعبد اللّه‏ بلغه اللّه‏ ماتمنّاه و جعل آخرته خيراً من دنياه...

(32)

57 ، رساله دوم مجموعه «99پ ـ 145پ» ، نسخ ، احمد بن محمد رفيع نويسى ، ربيع الثانى 1236ق ، در همدان ، عناوين و نشانيها شنگرف ، متن تهذيب المنطق در بالاى صفحات درج شده است ، حواشى بسيار دارد.

47 برگ ، 15 سطر ، 15×21 سم.

18. حاشية شرح العضدي على مختصر ابن حاجب (اصول فقه ـ عربى)

از: ملا ميرزا جان حبيب اللّه‏ باغنوى شيرازى (م 994ق)

حاشيه توضيحى مفصلى است با عناوين «قوله ـ قوله» بر شرح عضد الدين ايجى بر مختصر الاُصول ابن حاجب در اصول فقه اهل سنت. باغنوى در اين حاشيه از شروح و حواشى ديگر اين كتاب همچون حاشيه سيف الدين ابهرى و مير سيد شريف جرجانى بهره برده است.

[التراث العربى: 2/308؛ فهرست دانشگاه تهران: 9/951 شماره 2324؛ فهرست كتب خطى آستان قدس رضوى: 16 / 139]

آغاز: قوله من لطف اللّه‏ تعالى احداث الموضوعات اللغوية هذا الكلام يدّل بظاهره على أنّ الأصوات والحروف مخلوقة له تعالى ولاينافي ذلك قوله أقدرهم على الصوت.

انجام: كأنّه قال جميع أحكامي مرفوعة حتى معرفة هذا الحكم واللّه‏ أعلم وأحكم.

21 ، نسخ ، بدون نام كاتب ، قرن 13ق ، در حاشيه تصحيح شده و با حواشى به لفظ «منه ره».

جلد: تيماج قهوه‏اى مجدول.

363 برگ ، 20 سطر ، 19×5/21 سم.

(33)

19. حاشية الفوائد الضيائية (نحو ـ عربى)

از: سيد نعمة اللّه‏ بن عبد اللّه‏ موسوى جزايرى (م 1112ق)

حاشيه مشهورى است بر الفوائد الضيائية جامى در شرح كافيه در علم نحو كه از آغاز تا مبحث اسم را در بردارد و مابقى آن را سيد على اصغر بن بهاء الدين شوشترى جزايرى شرح كرده است.

[التراث العربى: 2/331؛ فهرست آستان قدس رضوى: 12/73]

آغاز: الحمد للّه‏ الذي جعل علم النحو نوراً يهتدى به الى فهم القرآن المبين وميزاناً يفرق به بين الغث والسمين.

انجام: ولاجميع صفته هذا ما يتعلق بشرح الاسم كتبناه مع تفرّق البال....

55 ، نستعليق ، محمد يوسف بن محمد هادى خان ، پنج شنبه 1232 ، عناوين و نشانيها شنگرف ، در حاشيه تصحيح شده است.

جلد: تيماج قهوه‏اى.

114 برگ ، 18 سطر ، 15×5/20 سم.

20. [حاشية كتاب في اُصول الفقه] (اصول فقه ـ عربى)

حاشيه مفصّلى است با عناوين «قوله ـ قوله» بر متنى در اصول فقه شيعى. حاشيه نويس از ميرزاى قمى صاحب قوانين بسيار نقل مى‏كند و در كتابِ متن از معالم نقل قول شده است. جهتِ توضيح بيشتر اندكى از اوايلِ كتابِ متن نقل مى‏شود: «هو العلم بالقواعد الممهدة لاستنباط الأحكام الشرعيّة الفرعيّة و [...] هو في اللغة ما يبتنى عليه الشيء وفي الاصطلاح يطلق على معان كثيرة المتداولة في ألسنة الأصوليين... الفقه في اللغة الفهم وفي العرف العلم بالأحكام الشرعيّة ...»

(34)

آغاز: قوله وأمّا المقدمة ففي بيان رسم هذا العلم وموضوعه ونبذ من القواعد اللغوية أقول مبدأ المقدمة وهو التقدم أمر اضافي... قوله وأمّا رسمه باعتبار العلمية أقول يطلق أصول الفقه على هذا الفن باعتبارين الاضافية والعلمية... قوله هو العلم بالقواعد الممهدة وبعد ما علمت وجه تقديم تعريف أصول الفقه.

65 ، تحريرى ، مؤلف ، قرن 13 و 14 ، در كربلا ، انجام: قوله ان نقض اليقين بالشك لاريب انّ كلّاً من اليقين والشك لابد له من متعلق يتعلق به وكذا لاريب في أنّ الظاهر من أخبار الباب ... موجب اليقين والناقض الشك في الغاية وأمّا الاعتراض ؛ نشانيها مشكى ، در حاشيه تصحيح شده است و متن خط خوردگى دارد.

جلد: مقوا ، عطف و دور جلد تيماج مشكى.

338 برگ ، 20 سطر ، 5/15×5/20 سم.

21. [حاشية كتاب في النحو] (نحو ـ عربى)

حاشيه‏اى است با عناوين «قوله ـ قوله» بر متنى در علم نحو ، كه به علت افتادگى آغاز نسخه و رطوبتى كه به نسخه رسيده و برگهاى آن بهم چسبيده ، تشخيص نام كتاب و مؤلف آن ميسّر نشد.

80 ، نسخ ، بدون نام كاتب ، يكشنبه 19 رمضان ؟ ، آغاز سياه شده و ناخواناست ، انجام: اذ الأصل في الخبر الافراد كذا قرّره الزمخشري في المفصل و تبعه الهندي في شرحه على... وقوعه موقع الاسم مقبول أيضاً عند أولى العقول الحمد للّه‏ الذي منّ علينا بالاتمام... ؛ عناوين و نشانيها شنگرف ، نسخه به شدّت آسيب ديده بطورى كه قابل استفاده نيست ، برگها بهم چسبيده و برخى از صفحات بر اثر رطوبت سياه شده و مطالب آن قابل خواندن نيست ، با حواشى «منه» و «عبداللّه‏ يزدى» ، «نور الدين» ، «عصام الدين».

(35)

جلد: تيماج قهوه‏اى ، طبله اول افتاده است.

160 برگ ، 15 سطر ، 5/15×21 سم.

(36)

22. حاشية المطول (بلاغت ـ عربى)

از: نظام الدين عثمان بن عبد اللّه‏ خطايى (م 901ق)

حاشيه‏اى است با عناوين «قوله ـ اقول» بر كتاب المطول شرح سعد الدين تفتازانى بر تلخيص المفتاح خطيب قزوينى. در اين حاشيه گفته‏هاى تفتازانى رد شده يا توضيح داده مى‏شود.

[كشف الظنون: 1/476 و 2/1767؛ فهرست كتابخانه ملى: 13/97؛ التراث العربى: 2/355]

آغاز: لك اللهم الحمد والمنة وعلى رسولك وآله وأصحابه الصلوة والتحية قوله افتتح كتابه بعد التيمن بالتسمية بحمد اللّه‏ سبحانه نسبة الافتتاح الى الحمد فقط مع تأخره عن التسمية يحتمل وجوهاً أحدها.

62 ، نستعليق ، بدون نام كاتب ، قرن 11ق ، از انجام افتاده است ، انجام: ذلك كناية مشكل يقال يجوز ان يعتبر الانتقال من الشخص بواسطة اشتهاره بالوصف اليه وهيهنا وهو انّهم شرطوا ؛ عناوين شنگرف ، در حاشيه تصحيح شده است و متن خط خوردگى دارد ، در اول نسخه وقف نامه از آقا اسماعيل در شوال 1209 ، اين نسخه را سيد على حائرى مفسر وقف نموده و توليت آن را به متولى كتابخانه آستانه حضرت عبد العظيم (ع) سپرده است.

جلد: تيماج سرخ مجدول.

92 برگ ، 21 سطر ، 10×5/17 سم.

23. حاشية معالم الاُصول (اصول فقه ـ عربى)

از: سيد خليفه سلطان حسين بن محمد مرعشى آملى (م 1064ق)

علاء الدين حسين مرعشى آملى مشهور به «خليفه سلطان» و «سلطان العلماء» از

(37)

دانشمندان و اعلام اماميه در قرن يازدهم هجرى است كه حاشيه معروفى بـر معالم الاُصول دارد و اين حاشيه به چاپ رسيده و عناوين آن «قوله ـ اقول» است.

[التراث العربى: 2/357؛ فهرست آستان قدس رضوى: 16/178]

آغاز: حمدله. والصلوة... فيقول العبد... الحسين المدعو بخليفه سلطان عفى عنه الرحيم الرحمن انّي قد كتبت حين مطالعة كتاب معالم الدين.

انجام: في أحدهما دون الآخر يوجب الترجيح فما ذكره قطع.

56 ، نسخ ، سيد حسين بن سيد مهدى اقليدى ، جمعه 1 صفر 1232ق ، جاى عناوين خالى مانده است ، در حاشيه تصحيح دارد ، در اول نسخه چند مهر بيضوى و كروى درج شده است.

جلد: تيماج قهوه‏اى مجدول گرهى.

103 برگ ، 15 سطر ، 5/10×5/15 سم.

24. حلّ مشكلات الاشارات و التنبيهات (فلسفه ـ عربى)

از: خواجه نصير الدين محمد بن محمد طوسى (م 672ق)

شرح مهم و مشهورى است بر كتاب الاشارات و التنبيهات ابن سينا (427ق) ، خواجه در اين شرح ايرادات فخر رازى بر ابن سينا را پاسخ مى‏دهد. تأليف شرح در اواسط صفر 644 به پايان رسيده و بارها به چاپ رسيده است.

[التراث العربى: 2/427؛ فهرست كتاب‏هاى چاپى عربى ، مشار: 540]

16 ، رساله اول مجموعه «1پ ـ 106پ» ، نستعليق ، متن اشارات به خط نسخ جلى ، بدون نام كاتب ، قرن 13ق ، آغاز: بسمله قال الشيخ هذه اشارات الى أصول وتنبيهات على جمل يستبصر بها... أقول انّ هذين النوعين من الحكمة النظرية أعني الطبيعي والإلهى لايخلو عن انفلاق شديد... النمط الاوّل في تجوهر الأجسام أقول قال الفاضل

(38)

الشارح النهج الطريق الواضح والنمط ضرب ؛ انجام: مركباً من حفظ وادراك على ما أوضحناه تم النوع الثاني من الكتاب والحمد لواهب العقل والجناه وصلى اللّه‏ على محمد وآله الطيبين وعترته الطاهرين مفاتيح الدجا ومصابيح اليقين ؛ نشانيها شنگرف.

106 برگ ، 19 سطر ، 5/16×5/21 سم.

الخلاصة في النحو ، ابن مالك طايى جيانى

عليه ‏السلام الألفية

رساله در معرفت قبله

عليه‏ السلام سمت القبلة الصفوية

25. الروضة البهية في شرح اللمعة الدمشقية (فقه اماميه ـ عربى)

از: زين الدين بن على عاملى (م 965ق)

شرح متين و بسيار معروفى است بر رساله اللمعة الدمشقية شهيد اول ، محمد بن مكى عاملى (786ق) ، كه از عصر شارح تاكنون مورد توجه دانشمندان بوده و حواشى و شروح متعددى بر آن نگاشته شده و از كتابهاى درسى حوزويان است و بارها به طبع رسيده است.

[التراث العربى: 3/143؛ الذريعة: 11/290؛ فهرست كتاب‏هاى چاپى عربى ، مشار: 496]

آغاز: الحمد للّه‏ الذي شرح صدورنا بلمعة من شرايع الاسلام.

انجام: ان يغفر لنا ما قصرنا فيه من الاجتهاد أو وقع فيه من خلل في ايراد انّه هو الغفور الرحيم. و ليكن هذا آخر اللمعة...شهر جمادي الأول سنة سبع و خمسين و تسعمائة من الهجرة النبوية حامداً مصلياً مسلما.

(39)

47 ، نستعليق ، ابن كربلايى صفر سواد كوهى ، 1253ق ، شامل: جلد اول ، نشانيها شنگرف و مشكى ، در حاشيه تصحيح شده و حواشى دارد ، در اول نسخه وقف از زينب بنت مرحوم عليمردان جوارى سواد كوهى زيرآبى و مريم بنت مرحوم عشور كاشى بر كافه شيعه و توليت آن با آخوند عليمردان در 1270ق.

جلد: تيماج قهوه‏اى ضربى مجدول با ترنج و سرترنج و لچكى.

290 برگ ، 17 سطر ، 18×28 سم.

48 ، نسخ ، ابوالقاسم بن حاجى حسينقلى رودكى ، 1256ق ، در مدرسه سردار قزوين ، شامل: جلد اول ، چند برگ از ابتداى نسخه مجدول شنگرف و مشكى ، عناوين و نشانيها شنگرف و مشكى ، در حاشيه تصحيح شده و حواشى دارد.

جلد: تيماج قهوه‏اى مجدول.

281 برگ ، 26 سطر ، 22×5/30 سم.

61 ، رساله دوم مجموعه «46پ ـ 230رگ ، نسخ ، بدون نام كاتب ، 1260ق ، شامل: جلد اول ، از آغاز كتاب تا اول اجاره ، عناوين و نشانيها شنگرف ، با تصحيحات و حواشى.

185 برگ ، 21 سطر ، 22×36 سم.

26. رياض المسائل في تحقيق الأحكام بالدلائل(فقه اماميه ـ عربى)

از: سيد على بن محمد على طباطبائى حائرى (م 1231ق)

شرح مزجى مفصلى است بر كتاب المختصر النافع محقق حلى (676ق) در فقه اماميه ، كه به چاپ رسيده است.

[التراث العربى: 3/155؛ فهرست كتاب‏هاى چاپى عربى ، مشار: 501]

آغاز: حمدله. و صلى اللّه‏ على سيدنا ونبيّنا محمد وآله الطاهرين. كتاب الطهارة و أركانه أربعة الأول في المياه جمعه باعتبار تعّدد أفراده والمراد بها الأعم من الحقيقة والمجاز والنظر.

انجام: الثالثة لايعقل العاقلة للانسان جناية بهيمة له على انسان و ان كانت جنايتهما... أحمد

(40)

اللّه‏ سبحانه على توفيقه وتسهيله التأليف بهذا التعليق وأسأله بجوده وكرمه... ومن اللّه‏ أجراً جزيلاً.

(41)

69 ، نسخ ، بدون نام كاتب ، قرن 13ق ، طرفين نسخه افتاده است ، آغاز: بين المتأخرين والاجماع المنقول بل المعلوم في بعض الطبقات... منها انّ الصوم لولم يكن متوقّفاً على غسل الحيض ؛ انجام: أنوار هذا الوضوء ويؤيد ما ذكر أولاً قول يب بلاخلاف ؛ نشانيها مشكى ، جاى بيشتر عناوين خالى مانده است ، در حاشيه تصحيح دارد.

فاقد جلد.

172 برگ ، 22 سطر ، 17×21 سم.

27. سراج الاُمّة في شرح اللمعة (فقه اماميه ـ عربى)

از: شيخ محمد حسن بن صفر على بارفروشى (م 1345ق)

شرح استدلالى مبسوطى است بر الروضة البهية شهيد ثانى در شرح اللمعة الدمشقيّة شهيد اول. مجلداتى از اين شرح در حيات مؤلف به چاپ رسيده است.

[الذريعه: 12/156]

28 ، تحريرى ، بدون نام كاتب ، 29 شعبان 1302ق ، شامل: كتاب الطهارة ، آغاز: بسمله. حمدله. والصلوة...محمد حسن بن صفر علي المازندراني البارفروشي انّه لما فرغت عن المجلد الثالث من كتاب سراج الأمة في الشرح على اللمعة شرعت ان نتلوه بمجلد آخر في شرح باقي أحكام الأموات ؛ انجام: وقياسه بالحائض قد عرفت فساده ، الحمد للّه‏ الذي وفّقنا لاتمام كتاب الطهارة... وأرجوا من اللّه‏ الكريم التوفيق في البداية والنهاية الحمد للّه‏ أوّلاً وآخراً ؛ نشانيها مشكى ، در حاشيه تصحيح شده است.

جلد: تيماج ضربى قهوه‏اى مجدول با ترنج و سرترنج.

353 برگ ، 18 سطر ، 5/17×5/22 سم.

27 ، تحريرى ، بدون نام كاتب ، قرن 14ق ، شامل: كتاب الصلاة ، از انجام افتاده است ، آغاز: بسمله. حمدله. والصلوة... محمد حسن بن صفر علي المازندراني البارفروشي ... لما فرغت عن المجلد الرابع من

(42)

مجلدات الطهارة شرعت في المجلد الخامس الذي هو متعلق ببيان أحكام الصلوة... كتاب الصلوة والكتاب مصدر ثان للكتب من الكتب الذي هو ضمّ الحروف ؛ انجام: يدلّ عليه صحيحة الجعفري الواردة في ما نحن فيه من المسألة ولاينافيه ما تقدّم من المروي عن الدعائم ؛ نشانيها مشكى ، در حاشيه تصحيح شده و حواشى به لفظ «منه ره» دارد.

جلد: تيماج ضربى قهوه‏اى مجدول با ترنج و سرترنج.

246 برگ ، 20 ـ 23 سطر ، 5/17×22 سم.

28. سمت القبلة الصفوية (رساله در معرفت قبله) (هيئت ـ فارسى)

رساله كوتاهى است در شناخت سمت قبله در دوازده فصل با ترسيم اَشكالى توضيحى براى مسائل آن كه به نام معين الدولة در سال 493ق تأليف شده است.

[فهرست كتابخانه مرعشى: 26/157]

آغاز: بسمله... اين رساله را باتمام كند از خداى تعالى توفيق خواست تا بدولت روزگار معين الدوله اين كتاب تمام كرد بزبان پارسى... نام اين رسالت سمت القبلة الصفوية نام نهاده آمد بتاريخ شهور ثلث و تسعين و اربعمائة و اين كتاب مشتمل است بر چند فصل از مقارنات فصل اول اندر شناختن معنى افق.

54 ، رساله اول مجموعه «1پ ـ 19ر» ، نستعليق ، بدون نام كاتب ، قرن 11ق ، از انجام افتاده است ، انجام: و اين قدر كفايت باشد از امثال و صورت اين است كه دو وجه ديگر كشيده است ؛ عناوين شنگرف ، اشكال هندسى مربوط به فلكيات در صفحات مختلف ترسيم شده است ، در ابتداى نسخه بهاى آن دو قروش تعيين شده و معمايى از شيخ بهايى درج شده است.

19 برگ ، 16 سطر ، 5/12×19 سم.

(43)

29. شرايع الاسـلام (فقه اماميه ـ عربى)

از: جعفر بن حسن بن يحيى بن سعيد حلى (م 676ق)

فقه فتوايى بسيار مشهورى است كه در برخى موارد به ادله نيز اشاره مى‏كند ، اين كتاب به چهار بخش عبادات ، عقود ، ايقاعات و احكام تقسيم و در 52 كتاب تنظيم شده است و بارها در ايران و لبنان و مصر به چاپ رسيده است. شرايع الاسلام از نظر لفظ و معنى و ترتيب و جامعيّت از بهترين كتابهاى فقه شيعه است كه از زمان تأليف تا عصر حاضر مورد توجّه مجتهدين قرار گرفته و محور تدريس آنان است و شروح و حواشى و ترجمه‏هاى بسيارى بر آن نوشته‏اند كه جواهر الكلام نمونه‏اى از آنهاست.

[التراث العربى: 3/230؛ فهرست كتاب‏هاى چاپى عربى ، مشار: 537؛ فهرست كتب خطى آستان قدس رضوى: 21/820]

آغاز: اللهم انّي أحمدك حمداً يقلّ في انتشاره حمد كل حامد و يضمحلّ باشتهاره جحد كلّ جاحد.

14 ، نسخ ، بدون نام كاتب ، قرن 11ق ، شامل: از كتاب النكاح ، از انجام افتاده است ، آغاز: كتاب النكاح وأقسامه ثلاثة القسم الأول في النكاح الدايم والنظر فيه يستدعى فصولاً الأول في آداب العقد ؛ انجام: وضامن الجريرة يعقل ولايعقل عنه المضمون ولايجتمع مع عصبة ولامعتق لأنّ عقده مشروط بجهالة ؛ عناوين و نشانيها شنگرف ، در حاشيه تصحيح شده و حواشى بسيار دارد از جمله به نقل از: «الحواشى النجارية» و «ع ل» و «دروس» و «ارشاد» و... ، برگ آخر نسخه پاره شده است.

جلد: تيماج سوخت قهوه‏اى مجدول با ترنج و سرترنج ، طبله دوم افتاده است.

236 برگ ، 15 سطر ، 5/19×26 سم.

(44)

23 ، نسخ ، حسين بن مشهدى اسد ، پنجشنبه شعبان 1266ق ، شامل: جلد اول ، انجام: مهر المثل تردد وعلى القول الآخر يصحّ الجميع واللّه‏ أعلم ، تمّ الجزء الأول من كتاب الشرايع ؛ عناوين و نشانيها شنگرف ، در حاشيه تصحيح شده و حواشى دارد ، لبه برگها بر اثر رطوبت پوسيده و از بين رفته است ، فهرست مطالب كتاب در اول نسخه درج شده است.

جلد: تيماج مشكى مجدول با ترنج و سرترنج فرسوده.

120 برگ ، 21 سطر ، 21×31 سم.

شرح ابن ناظم ، بدرالدين محمد بن محمد بن مالك طائى جيانى

عليه‏السلام شرح الفية ابن مالك

30. شرح ألفية ابن مالك(نحو ـ عربى)

از: بدرالدين محمد بن محمد بن مالك طائى جيانى (م 686ق)

شرح معروف و ممتازى است بر الفيه پدرش موسوم به الخلاصة في النحو يا الفيه ابن مالك با عناوين رمزى «ص ـ ش» ، كه در محرم 676 به انجام رسيده و به شرح ابن ناظم مشهور گشته است. شارح در ضمن شرحِ مطالب ، در برخى از مواضع بر ناظم خرده گرفته و اقوال او را رد نموده است. بر اين شرح ـ كه صفدى آن را احسن و اسد و اجزل شروح الفيه مى‏داند ـ شروح و حواشى چندى نگاشته شده است از جمله شرح محمد بن جماعه و حاشيه زكريا انصارى موسوم به الدرة السنية.

[التراث العربى: 3/250؛ فهرست كتب خطى آستان قدس رضوى: 12/114]

آغاز: قال الشيخ الامام العالم العامل الصدر الكامل بدر الدين أبو عبد اللّه‏ محمد بن عبد اللّه‏ بن مالك الطايى عفى اللّه‏ عنه. أمّا بعد حمد اللّه‏ سبحانه بما له من المحامد على ما أسبغ من نعمه

(45)

البوادي.

انجام:

فأحمد اللّه‏ مصلّياً على

محمد خير نبى مرسلا ...

ثمّ ختم الكلام بحمد اللّه‏ تعالى وبالصلوة على نبيّه محمد صلى اللّه‏ عليه وآله وأصحابه.

71 ، نسخ ، بدون نام كاتب ، قرن 12ق ، از انجام افتاده است ، انجام: يحيى فان حركة ثاني المثلين منه عارضه بعد وان تزول ، عناوين و نشانيها شنگرف ، در حاشيه تصحيح شده و حواشى دارد.

جلد: تيماج قهوه‏اى مجدول با ترنج و سرترنج.

318 برگ ، 15 سطر ، 15×21 سم.

شرح ألفية ابن مالك ، جلال الدين سيوطى

عليه‏السلام البهجة المرضية في شرح الألفية

31. شرح ألفيه ابن مالك (نحو ـ فارسى)

از: محمد صادق بروجردى (قرن 13ق)

شرح فارسى مبسوطى است بر الفيه ابن مالك در نحو همراه با بيان تركيب جملات با عناوين «ص» ، «ت» ، «ش» ، كه بدرخواست فرزندش محمد حسن نگاشته است.

[فهرست كتابخانه ملى: 12/366؛ فهرست نسخه‏هاى خطى فارسى ، منزوى: 3/2056؛ فهرست كتابخانه آية اللّه‏ مرعشى: 7/43]

45 ، نستعليق ، بدون نام كاتب ، پنج شنبه سلخ محرم 1192 ، صفحه آغاز افتاده است ، آغاز: در حالتى كه بهترين مالكانست يا اين

(46)

صفت دارد كه بهترين مالكان ... ص مصلياً على الرسول المصطفى * وآله المستكملين الشرفا ، ت مصلياً حالست از فاعل احمد و على الرسول ؛

(47)

انجام: كه التزام كرده شده در او ادغام... وآله الغر الكرام البرررة * وصحبه المنتجبين الخيرة ؛ نشانيها مشكى ، در حاشيه تصحيح شده و در آخر نسخه فردى شرح خوابى كه در شب چهار شنبه 16 جمادى الاول 1193 ديده نوشته است.

جلد: تيماج قهوه‏اى مجدول.

266 برگ ، 16 سطر ، 17×5/21 سم.

32. شرح التصريف (صرف ـ عربى)

از: سعد الدين مسعود بن عمر تفتازانى (م 793ق)

شرح مزجى مشهورى است بر رساله العزى في التصريف عبدالوهاب زنجانى (660ق) كه بارها ضمن جامع المقدمات به چاپ رسيده و جزو كتابهاى درسى حوزه‏هاى علميّه است.

[فهرست كتاب‏هاى چاپى عربى ، مشار: 544؛ التراث العربى: 3/269؛ فهرست كتب خطى آستان قدس رضوى: 12/140]

آغاز: انّ أروى زهر تخرج في رياض الكلام.

انجام: أو قبيحة أو غيرهما للنوع وكذلك البواقي والحمد للّه‏ رب العالمين.

78 ، رساله ششم مجموعه «101ر ـ 215پ» ، نستعليق ، بدون نام كاتب ، جمعه 25 محرم 1241ق ، نشانيها شنگرف ، در حاشيه تصحيح شده است.

14 برگ ، 11 سطر ، 15×5/21 سم.

52 ، نسخ ، بدون نام كاتب ، قرن 13ق ، نشانى ها شنگرف ، حواشى دارد ، در آخر نشخه تملّك جواد با مهر مربعى كه تاريخ 1269 در آن حك شده است.

جلد: مقوا عطف پارچه قهوه‏اى.

(48)

76 برگ ، 16 سطر ، 17×22 سم.

(49)

33. شرح تقدمة تقويم الايمان (عقائد ـ عربى)

از: مير داماد محمد باقر بن محمد حسينى استرآبادى (م 1040ق)

كتابى است در اثبات حقّانيت ولايت اميرالمؤمنين(ع) با استفاده از آيات قرآن و رواياتى كه در كتابهاى اهل سنّت نقل شده است ، در بخشى از كتاب كلمات اميرالمؤمنين(ع) به نقل از نهج البلاغه آمده است ، مطالب را با عناوين «ومنها ، ويلحق بذلك ، تنبيه ، أليس من الحق و ...» مى‏آورد. مؤلف در جايى از تأليفات خود اين چنين ياد مى‏كند: «كتاب التقديسات و كتاب الايماضات والتشريفات وكتاب خلسة الملكوت وكتاب التصحيحات و التقويمات و كتاب الصراط المستقيم وهو كتاب تقويم الايمان و كتاب الأفق المبين وساير صحفنا الحكمية وواظب على ملازمتها وخاض في أغوارها وأسرارها وغاض في أعماق أغمارها ...» در بين تأليفات ميرداماد كتابى كه در امامت و شامل اخبار معتبره در نزد عامه باشد محجة الاستقامة و شرح تقدمه تقويم الايمان را مى‏شناسيم. و از اين دو ، از كتاب اوّل نسخه‏اى در دست نيست و كتاب دوم را مهديه اصفهان به سال 1412 ق به چاپ رسانده ولى نسخه چاپى آن بدست نيآمد. [الذريعه: 13/151؛ معجم التراث الكلامى: 4/42]

79 ، رساله اول مجموعه «1ر ـ 89پ» ، نسخ ، بدون نام كاتب ، قرن 11ق ، طرفين نسخه افتاده است ، آغاز: واذ قد رمى رسول اللّه‏ صلى اللّه‏ عليه وآله وسلم الى الأرضه وضربه خالد بن الوليد وأصحابه المشركون... ومنها ما روته رواة الأمّة عن طائفة من الصحابة كنّا جلوساً في المسجد فخرج علينا رسول اللّه‏ ؛ انجام: ولايردّ حكمه وقوله وولايته الّا كافر ولايرضى لحكمه وقوله وولايته الّا مؤمن فلمّا سمع اليمانيّون قول رسول اللّه‏ صلى اللّه‏ وآله في علي قالوا يا رسول اللّه‏ رضينا بقول علي وحكمه فقال رسول اللّه‏ ؛ عناوين و نشانيها شنگرف در حاشيه تصحيح شده است و متن خط خوردگى دارد و علامت بلاغ دارد با حواشى «منه مدظله» و «فخ» و حواشى لغوى ، در چند جاى نسخه مهر بيضوى

(50)

به سجع «الفقر فخرى و به افتخر 1075» ديده مى شود ، در بالاى بسيارى از صفحات نام گرامى «امام رضا(ع)» درج شده است.

89 برگ ، 12 سطر ، 13×19 سم.

(51)

شرح حرز الأماني ووجه التهاني

عليه‏السلام شرح شاطبيه

شرح الخلاصة في النحو ، بدرالدين محمد بن محمد بن مالك طائى جيانى

عليه‏السلام شرح ألفية ابن مالك

34. شرح زبدة الاُصول (اصول فقه ـ عربى)

از: حسام الدين محمد صالح بن احمد مازندرانى (1081 يا 1086ق)

شرح مزجى مبسوط و مفيدى است در توضيح مشكلات و معضلات رساله مختصر و جامع زبدة الاُصول شيخ بهايى در علم اصول فقه.

[فهرست آستان قدس رضوى: 16/273؛ الذريعه: 13/300]

آغاز: الحمد لمن أصول نعمائه ظاهرة وفروع آلائه باهرة... انّ أبهى أفعل من البهاء وهو الحسن اللطيف الفائق.

انجام: و في اصلاح ذلك يحسن فعاله وآجره في ذلك على اللّه‏ و على محمد وآله الطاهرين.

16 ، رساله دوم مجموعه «108ر ـ 297ر» ، نستعليق ، بدون نام كاتب ، دهه دوم ربيع الاول 1280 ، نشانيها مشكى ، متن كتاب مشكى درشت.

197 برگ ، 19 سطر ، 5/16×5/21 سم.

35. شرح شاطبيه (شرح حرز الأماني ووجه التهاني) (قرائت ـ فارسى)

شرحى فارسى است بر قصيده شاطبيه سروده قاسم بن فيره شافعى شاطبى (590ق) در قرائت و تجويد. اين شرح كه شامل ابواب متعدد است ، در ابتداء بيت

(52)

عربى را آورده ، سپس ترجمه لغات بيت را مى‏آورد و پس از آن اعراب كلمات بيت و سپس حاصل معنا و توضيحاتى به عنوان تنبيهات يا اشارات مطرح مى كند. شروح فارسى متعددى بر شاطبيه در دست است از جمله محمد سعيد بن ميرزا محمد لاهيجى شرح فارسى بر شاطبيه دارد كه نسخه‏اى از آن در كتابخانه آية اللّه‏ مرعشى به شماره 804 نگهدارى مى‏شود.

[فهرست نسخه‏هاى خطى فارسى ، منزوى: 1/85 و 90؛ فهرست كتابخانه مرعشى: 3/3]

77 ، تعليق ، بدون نام كاتب ، قرن 10ق ، طرفين نسخه افتاده است ، آغاز: جعبرى گفته است و قيل بعمران هشام محقق... باب الهمزتين من كلمتين أي حكم الهمزتين الواقعيتين من كلمتين بالشروط الآتية يعنى اين باب حكم دو همزه است كه از دو كلمه بهم رسند... واسقط الاولى في اتفاقهما معاً * اذا كانتا من كلمتين فتى العلا/ اللغة معاً واهم الاسقاط انداختن الاعراب اسقط فعل ماضى است و فاعل وى فتى العلا و قصرش از جهت وقف ؛ انجام: و بدانى تنبيه را در آنچه دانسته اصل آن را باماله يا غيرها پس تمثيل كرد و گفت هدى واشتريه والهوى وهديهم * وفي الف التأنيث في الكل ميلا/ اللغة التمثيل مثل الاماله الاعراب هدى خير مبتدا است اى الممال مثل هدى ؛ نشانيها شنگرف ، در حاشيه تصحيح شده و به‏نسخه رطوبت رسيده است ، در اوّل نسخه تملّك ملا حسين شيروانى ثبت شده است.

جلد: تيماج قهوه‏اى.

80 برگ ، 26 سطر ، 5/15×25 سم.

شرح شرايع الاسلام ، سيد محمد موسوى عاملى

عليه‏السلام مدارك الأحكام في شرح شرايع الاسلام

شرح الشمسية ، قطب الدين محمد رازى

(53)

عليه‏السلام تحريرالقواعد المنطقية في شرح الشمسية

(54)

36. شرح شواهد البهجة المرضية (ادبيات عرب ـ فارسى)

از: نظام الدين بن ملا احمد اردبيلى

گزارش شواهد شعرى البهجة المرضية سيوطى در شرح الفيه ابن مالك است. كتاب حاضر در سال 1267 ق چاپ شده است و نسخه‏اى از آن را در كتاب‏خانه آية اللّه‏ طبسى حائرى به شماره 310 و نسخه ديگرى نيز در كتاب‏خانه آية اللّه‏ گلپايگانى به شماره 5138 فهرست نمودم.

[فهرست نسخه‏هاى خطى فارسى ، منزوى: 3/2061؛ فهرست كتابخانه مرعشى: 7/224]

آغاز: بسمله. چنين [گويد] احقر عباد اللّه‏ نظام الدين اردبيلى كه اين كلمات چنديست كه نوشته مى‏شود در توضيح ابيات شرح سيوطى است.

انجام: من البيت بمعنى القطع چنين گويد عمدة العباد نظام الدين... كه چون بعضى از طلبه از فهميدن شواهد عربى.. . ، از سهو و خطا در گذرند.

70 ، رساله دوم مجموعه «200پ ـ 240ر» ، نستعليق ، بدون نام كاتب ، 1258ق ، عناوين و نشانيها شنگرف.

41 برگ ، 13 سطر ، 5/16×21 سم.

37. شرح شواهد شرح تصريف (ادبيات عرب ـ فارسى)

از: نظام الدين بن ملا احمد اردبيلى

شرح بر شواهد شرح تفتازانى بر تصريف زنجانى است. در ديباچه آمده كه چون در گزارش تفتازانى اشتباهاتى ديده بدين نگارش دست زده است. در 1267ق در ايران چاپ شده است.

[فهرست نسخه‏هاى خطى فارسى ، منزوى: 3/2061؛ الذريعه: 13/339]

آغاز: چنين گويد اضعف العباد علماً و عملاً نظام الدين بن ملا احمد اردبيلى كه چون فاضل

(55)

المدعو به سعد التفتازانى شرحى بر تصريف زنجانى نوشته.

(56)

انجام: وعلى في اللفظ من المصرع الاول وفى المعنى من الثاني و شاهد اين در موقوع موجل است به فتح عين به رغم و اعتقاد كسايى و اين خلاف قياس و نادر است.

78 ، رساله هفتم مجموعه «218پ ـ 226ر» ، نستعليق ، اشعار نسخ معرب ، ملا آقا بن ملا بابا ، 5 محرم 1239ق ، نشانيها شنگرف.

7 برگ ، 12 سطر ، 15×5/21 سم.

38. شرح الفوائد الحكمية (فلسفه ـ عربى)

از: شيخ احمد بن زين الدين احسايى (م 1241ق)

«الفوائد الحكمية» عنوان رساله‏اى است از شيخ احمد احسايى ، شامل دوازده فايده فلسفى ، وى در رساله حاضر فوايد مذكور را بدرخواست ملا مشهد بن ملا حسين على شبسترى با عناوين «قلت ـ اقول» شرح مى‏نمايد . نگارش اين شرح در شب نهم شوال 1233 به پايان رسيد است.

[التراث العربى: 3/364؛ الذريعه: 13/386]

آغاز: حمدله. وصلى اللّه‏ على محمد وآله الطاهرين أمّا بعد فيقول العبد المسكين أحمد بن زين الدين الاحسايي انّ جناب الموفق المسدد والأكرم الممجّد جناب الآخوند الأوحد ملا مشهد بن المعلى المقدس.

انجام: وكرّرت عليك واللّه‏ سبحانه وليّ التوفيق الى هذا انتهى شرح هذه الفوايد...

26 ، نستعليق ، بدون نام كاتب ، قرن 13ق ، آغاز افتاده است ، آغاز: في الاعتقادات و بالأركان في الأعمال فقد أنصفت ربّك ؛ نشانيها مشكى ، در حاشيه تصحيح شده است.

جلد: مقوا ، عطف تيماج قهوه‏اى.

154 برگ ، 16 سطر ، 5/16×22 سم.

(57)

39. شرح قطـر الندى (نحو ـ عربى)

از: جمال الدين عبداللّه‏ بن يوسف ابن هشام انصارى (م 761ق)

شرح ابن هشام انصارى است بر مقدّمه خود او در نحو موسوم به قطر الندى و بل الصدى ، با عناوين «اصل ـ شرح» كه نخستين شرح بر كتاب مذكور است و جزو كتب درسى حوزه‏هاى علميه بوده است.

[التراث العربى: 3/377؛ فهرست كتب خطى آستان قدس رضوى: 12/202؛ فهرست كتاب‏هاى چاپى عربى ، مشار: 559؛ فهرست مجلس: 25/248]

آغاز: قال الشيخ الامام... عبد اللّه‏ بن يوسف بن ... الانصاري فسح اللّه‏ قبره الحمد للّه‏ رافع الدرجات لمن انخفض بجلاله وفاتح البركات... ص الكلمة قول مفرد ش تطلق الكلمة.

انجام: وان يكفينا شرّ الحسّاد ولايفضحنا يوم التناد بمنّه وكرمه انّه الجواد الكريم...

38 ، رساله اول مجموعه «1ر ـ 77ر» ، نسخ ، بدون نام كاتب ، قرن 13ق ، از انجام افتادگى دارد ، انجام: مثل سيبويه وعمرويه لأنّه من باب المبني والصرف وعدمه انّما يقالان ؛ عناوين و نشانيها شنگرف.

77 برگ ، 26 سطر ، 14×5/22 سم.

شرح الكافية ، ركن الدين حسن استرآبادى

عليه‏السلام الوافية في شرح الكافية

40. شرح الكافية (نحو ـ عربى)

از: شهاب الدين على بن محمد بن محمود كازرونى

شرح نيكويى است بر الكافية ابن حاجب در نحو كه به نام عطا ملك بن ملك علاء الحق نگاشته است. نام كتاب و مؤلف در صفحه عنوانِ نسخه حاضر به خط

(58)

قديمى درج شده است. نام مؤلف چنين ثبت شده است: شهاب الدين على بن محمد بن محمود ابن العز بن احمد بن ابراهيم كازرونى. در كشف الظنون 2/1375 شرحى از شارحى ناشناخته با همين آغاز معرّفى شده و در صفحه 1376 شرح اصفهندى با همين آغاز شناسانده شده است. همچنين نامى از حاشيه كازرونى بر شرح هندى بر كافيه به ميان آمده است.

آغاز: حمدله. وصلى اللّه‏ على سيد المرسلين وآله الطاهرين انّ أوّل ما يبتنى عليه أساس الكلام وأولى ما يرتفع به أرهاص المراص ذكر اللّه‏ الحق العلّام.

39 ، نسخ معرب ، بدون نام كاتب ، قرن 8 و 9 ، از انجام افتاده است ، انجام: قال نون التأكيد هذه النون مختصة بصيغتي المضارع والأمر... وهي على ضربين ساكنة ومشدّدة والمشدّدة مفتوحة ان لم يكن قبلها ألف ؛ نسخه بسيار نفيس ، عناوين شنگرف ، در حاشيه تصحيح شده است و حواشى دارد ، در اول نسخه نام كتاب و مؤلف به خط قديمى درج شده و يادداشت مصالحه بين نعمة بن محمد و خديجه بنت شيخ محمد بن فرج اللّه‏ بن على بن محمد در 14 رمضان 1017 و هشت بيت عربى از فرج اللّه‏ و تملّكى با مهر بيضوى به سجع: «وصى احمد على» ديده مى‏شود.

جلد: مقوا.

158 برگ ، 17 سطر ، 5/15×20 سم.

شرح كبير ، سيد على طباطبائى حائرى

عليه‏السلام رياض المسائل في تحقيق الأحكام بالدلائل

شرح متوسط ، ركن الدين حسن استرآبادى

عليه‏السلام الوافية في شرح الكافية

(59)

شرح المختصر النافع ، سيد على طباطبائى حائرى

عليه‏السلام رياض المسائل في تحقيق الأحكام بالدلائل

(60)

41. شرح مراح الأرواح (صرف ـ عربى)

از: شمس الدين احمد ديكقوز

شرح مفيد و معتبرى است بر مراح الأرواح احمد بن على بن مسعود در صرف. شارح از جمله مدرّسين مدارس روم و مدرسه سلطان بايزيد بن سلطان مراد عثمانى در بورسه بود. عبدالرحيم بن خليل رومى اختصارى از اين شرح ترتيب داده است.

[فهرست آستان قدس رضوى: 12/235؛ كشف الظنون: 2/1615؛ فهرست المخطوطات ، فؤاد سيد: 2/67]

آغاز: اللهم يا مصرّف القلوب صرّف قلوبنا نحو رياضك وصلّ على من أوتى جوامع الكلم من انبيائك.

انجام: اجتماع الاعلاليين الّا أنّه لايعل حملاً على طوى هذا آخره واللّه‏ تعالى اعلم...

43 ، نسخ ، بدون نام كاتب ، رجب 1006ق ، عناوين و نشانيها شنگرف ، در اوّل نسخه تملّك ابراهيم نجفى با مهر بيضوى و نام ميرزا محمد طبيب درج شده است.

جلد: تيماج قهوه‏اى مجدول.

130 برگ ، 17 سطر ، 5/14×20 سم.

42. شرح هداية الحكمة (فلسفه ـ عربى)

از: كمال الدين حسين بن معين الدين ميبدى يزدى (قرن 10ق)

شرح مزجى مختصر و مشهورى است بر هداية الحكمة اثير الدين ابهرى ، تأليف اين شرح در 880 ق به اتمام رسيده و بارها چاپ شده است.

[التراث العربى: 3/429؛ فهرست كتاب‏هاى چاپى عربى ، مشار: 503]

آغاز: الهداية أمر من لديه وكلّ شى‏ء يعود اليه له الحمد على ما أنعم علينا من سوابق النعم.

انجام: كالكبريت الأحمر وتوفيق الوصول اليه من اللّه‏ الأكبر.

(61)

13 ، نسخ ، بدون نام كاتب ، قرن 13ق ، عناوين و نشانيها شنگرف ، در حاشيه تصحيح شده و حواشى دارد از جمله با امضاى «عبد الحكيم» ، در اول و آخر نسخه مهر مربعى به سجع «سيد مرتضى 1251» ، نسخه كرمخوردگى دارد.

جلد: تيماج قهوه‏اى مجدول زرين.

120 برگ ، 13 سطر ، 17×29 سم.

43. صحـاح اللغة (لغت ـ عربى)

از: اسماعيل بن حماد جوهرى (م 393ق)

لغتنامه‏اى ست معروف از ابونصر اسماعيل بن حماد جوهرى فارابى نيشابورى. كه در آن مواد صحيح در نزد عرب را به ترتيب حروف اواخر كلمات گرد آورده است. گويند: ابراهيم بن صالح وراق از شاگردان جوهرى مبيضه اين كتاب را تنظيم كرده است. اين فرهنگ عربى به عربى بارها چاپ شده است.

[التراث العربى: 3/459؛ فهرست آستان قدس رضوى: 13/41]

11 ، نسخ ، بدون نام كاتب ، قرن 11ق ، از باب الغين را شامل است ، از انجام افتادگى دارد ، آغاز: باب الغين فصل الالف ابغ عين اباغ بالضم بين الكوفة والرقة ؛ انجام: يهم ابن السكيت الايهمان عند أهل البادية السيل... والايهم الشاغ من المبال باب ؛ عناوين شنگرف ، در اول نسخه منظومه تركى نصيحت نامه عزى افندى در 50 بيت با مطلع: بسمله. هر ايشى قيل بسمليه ابتداء * ذكريك دائماً حمد خدا/ و تملّك جودت خليل و در آخر نسخه تملّك موسى بن محمد دايى در 1271ق با مهر مربعى.

جلد: تيماج قهوه‏اى مجدول ترنجدار.

250 برگ ، 23 سطر ، 18×26 سم.

(62)

44. صرف مير (صرف ـ فارسى)

از: مير سيد شريف على بن محمد جرجانى (م 825ق)

دستور صرف براى مبتديان زبان عربى است ، كه بارها در جامع المقدمات چاپ شده است.

[فهرست نسخه‏هاى خطى فارسى ، منزوى: 3/2071؛ الذريعه: 15/40]

آغاز: بدان ايّدك اللّه‏ تعالى في الدارين كه كلمات لغت عرب بر سه گونه است اسم است فعل است حرف.

انجام: هل تضربان هل تضربن هل اضرب هل نضرب ، تمام شد اين كتاب صرف مير با امثله مجهول.

78 ، رساله اول مجموعه «1ر ـ 28ر» ، نستعليق ، بدون نام كاتب ، 1238ق ، از آغاز افتاده است ، آغاز: دحرجى دحرجا دحرجن و اگر مابعد حرف مستقبل ساكن باشد... فصل مجموع افعال بر دو نوع بود لازم متعدّى ؛ انجام: سار زيد و سايرته و خرج زيد و استخرجته ، تمّ ؛ عناوين و نشانيها شنگرف ، در آخر رساله 14 بيت فارسى با مطلع: صد شكر كه نه شافعى و حنبليم * نه پيرو پور آنس كابليم.

28 برگ ، 12 سطر ، 15×5/21 سم.

45. طوفان البكاء (فارسى)

از: ابراهيم بن محمد باقر جوهرى اصفهانى (م 1253ق)

كتابى است در سوگوارى و بيان مصائب حضرات معصومين عليهم السلام به نثر و نظم ، در يك مقدمه و 14 آتشكده ـ و هر آتشكده در چند شعله ـ و يك خاتمه. بارها به چاپ رسيده است.

[فهرستواره كتابهاى فارسى ، منزوى: 3/1717؛ فهرست كتاب‏هاى چاپى فارسى ، مشار:

(63)

3/3470؛ الذريعه: 15/182]

(64)

آغاز: نحمدك اللهم يا من خصّنا بمصيبة من بكا عليه السموات وسكّانها والجبال وخزّانها... طوفان البكاء نامش كه.

انجام:

حىّ و بصير و عادل

قادر و قيّوم فرد و توانا ...

40 ، نسخ ، ابن على بن حسن ، سلخ جمادى الثانى 1255 ، صفحات مجدول شنگرف ، عناوين و نشانيها شنگرف ، در حاشيه تصحيح دارد.

جلد: تيماج قهوه‏اى مجدول ضربى با ترنج و سرترنج.

223 برگ ، 21 سطر ، 5/17×5/22 سم.

العزى في التصريف ، عزالدين ابراهيم زنجانى

عليه‏السلام التصريف

46. [العقائد الاماميّة] (كلام ـ عربى)

شرح مزجى است بر متنى در عقايد شيعى داراى «مقصد»هاى متعدّد. اندكى از ابتداى يكى از مقاصد نقل مى‏شود: المقصد السادس في المعاد والوعد والوعيد وما يتصل بذلك ، حكم المثلين واحد والسمع دل على التماثل هل يمكن وجود عالم آخر مماثل لهذا العالم أم لا ذهب المليون الى امكانه.

76 ، نستعليق ، بدون نام كاتب ، قرن 11ق ، طرفين نسخه افتاده است ، انجام: اظهار الجلالة الأمر فيه وعظيم المقام وأمّا الصراط فقد ورد في الحديث الصحيح أنّه حبّ محمد وعلي ؛ نشانيها مشكى ، در حاشيه

(65)

و متن تصحيح شده است ، اين نسخه به چند خط نوشته شده است. در اوّل نسخه وقف نامه از سيد عبداللّه‏ متولّى بر طلاب ساكن مدرسه عبداللّه‏ خان شهير به محموديه در تهران و توليت آن با مجتهد جامع الشرايط در تهران به تاريخ ذيحجه 1246.

جلد: تيماج مشكى.

270 برگ ، 24 سطر ، 13×5/24 سم.

47. العوامـل (نحو ـ عربى)

از: ملا محسن بن محمد طاهر قزوينى (قرن 12ق)

رساله مختصر و مفيدى است در بيان انواع عوامل در نحو ، كه بارها در ضمن جامع المقدّمات به چاپ رسيده و جزء كتب درسى مبتديان در حوزه‏هاى علميه است.

[التراث العربى: 4/99؛ فهرست كتاب‏هاى چاپى عربى ، مشار: 641]

آغاز: أحمدك يا من يرفع صالح العمل و اُصلي على نبيّك محمد وآله المبنيّ لهم كرامة المحل وبعد النحو علم بأصول يعرف بها أحوال أواخر الكلم.

انجام: لايكون زائد فتدخل نحو هذا بحسبك وبحسبك هذا والحمد للّه‏ أولاً وآخرا.

78 ، رساله چهارم مجموعه «53ر ـ 63ر» ، نستعليق ، بدون نام كاتب ، قرن 13ق ، عناوين و نشانيها شنگرف ، در حاشيه تصحيح دارد.

11 برگ ، 11 سطر ، 15×5/21 سم.

37 ، نسخ معرب ، بدون نام كاتب ، جمعه ذى حجه 1319ق ، نشانيها شنگرف و مشكى ، تركيب جملات رساله زيرنويس شده است.

فاقد جلد.

27 برگ ، 10 سطر ، 15×5/20 سم.

(66)

48. العوامل المائة (نحو ـ عربى)

از: عبد القاهر بن عبد الرحمن جرجانى (م 471ق)

رساله مختصر و بسيار معروفى است در علم نحو كه عوامل نحوى را به دو دسته لفظى و معنوى تقسيم و بيان كرده است. بارها ضمن جامع المقدمات به چاپ رسيده است.[التراث العربى: 4/99]

آغاز: الحمد للّه‏ على جزيل نواله والصلوة والسلام على نبيه محمد وآله أجمعين. أمّا بعد هذا حصر العوامل على ما ذكره الشيخ الامام عبد القادر ابن عبدالرحمن جرجاني رحمه اللّه‏ تعالى مشتمل على أصل سابق و فصل لاحق فالأصل العوامل مائة وهي لفظية ومعنوية.

انجام: والصفة والبدل وعطفه وعطف البيان والعطف بالحروف وحروف العطف عشرة الواو والفاء وثم وواو ولا واما وبل ولكن وحتى . تمت الكتاب.

78 ، رساله دوم مجموعه «28پ ـ 40ر» ، نستعليق ، بدون نام كاتب ، 1238ق ، عناوين و نشانيها شنگرف.

13 برگ ، 12 سطر ، 15×5/21 سم.

فارسى هيئت ، علاء الدين على قوشچى

عليه‏السلام هيئت

فتحيه ، علاء الدين على قوشچى

عليه‏السلام هيئت

49. [الفقه الاماميّة] (فقه اماميه ـ عربى)

شرح مزجى و استدلالى است بر متنى در فقه شيعى ، با ردّ و ايراد بسيار و با

(67)

عناوين «شريعة» ، «مقالة» «موضع» ، «حجة». آغاز كتاب طهارت در كتابِ متن چنين است: «كتاب الطهارة وهي في اللغة النظافة والبرائة عن العيوب الظاهرة والباطنة عن الفساد والذبوب المهلكة والاسم الطهر». مرحوم سيد على طباطبايى (گويا صاحب رياض المسائل) تقريظ منظومى بر اين كتاب نوشته است. محتمل است معراج الشريعة كلباسى باشد كه در ضمن كتابهاى آستانه معرفى نموديم.

آغاز: كتاب تصاريف ك ت ب كتاب دالة على الجمع وتأليف الأشياء المتفرقة وعلى ضمّ شيء الى شيء... الطهارة مواد الطهر والطحر والدهر والدره و... مقدماته ثلث وهي في أصل اللغة مصدر بمعنى النظافة بالفتح وهي النزاهة.

67 ، نستعليق ، بدون نام كاتب ، قرن 13ق ، شامل: كتاب الطهارة ، انجام: السابع ذكر في المعتبر فهي حكم ميّت لآدمي هنا وكذا المسائل الأخرى التي ذكرنا بعضها في ما سبق من المباحث وسنذكر بعضها في موضعه لايليق به فانتظر ؛ عناوين و نشانى ها شنگرف ، در حاشيه تصحيح شده است ، با حواشى «منه ره» ، در اول نسخه پنج بيت عربى از سيد على طباطبايى در وصف كتاب درج شده: هذا كتاب جامع مهذب * مطول مختصر منتخب / ذريعه بالمبتدين تبصرة * وتحفة للمنتهين تذكرة / شرايع الاسلام في تقريبه * ونافع الارشاد في تهذيبه ، در اول نسخه تملكى با مهر بيضوى به سجع: «الراضى بالقضا محمد صادق بن على رضا 1255» ، نام كتاب بعنوان «فقه مرحوم آقا» در ابتداى نسخه درج شده است.

جلد: تيماج قهوه‏اى مجدول گرهى.

248 برگ ، 29 سطر ، 5/20×5/30 سم.

50. الفوائد الصمدية (نحو ـ عربى)

از: بهاءالدين محمد بن حسين عاملى (م 1030ق)

(68)

متن مختصر و مفيدى است در علم نحو كه شيخ بهايى براى برادر خود عبدالصمد به سال 975ق ، در پنج حديقه نوشته و از كتابهاى درسى حوزويان مى‏باشد كه بارها در ضمن جامع المقدمات چاپ شده و شرح‏ها و ترجمه‏هاى بسيارى دارد.

(69)

[التراث العربى: 4/213؛ الذريعه: 16/345 و 13/361 ـ 363؛ فهرست كتاب‏هاى چاپى عربى ، مشار: 593؛ فهرست نسخه‏هاى خطى مركز دايرة المعارف بزرگ اسلامى: 1/191]

آغاز: أحسن كلمة يبتدأ به الكلام وخير خبر يختتم به المرام حمدك اللهم.

انجام: اللهم اشرح صدورنا بأنوار المعارف ونوّر قلوبنا بحقايق اللطائف.

75 ، نسخ ، بدون نام كاتب ، قرن 13ق ، از آغاز افتاده است ، آغاز: المؤنث فيها عمدة وقد يستتر ولايعمل فيه الا الابتداء ؛ عناوين شنگرف ، حواشى دارد.

22 برگ ، 7 سطر ، 16×5/21 سم.

51. الفوائد الضيائية في شرح الكافية (نحو ـ عربى)

از: نور الدين عبد الرحمن بن احمد جامى (م 898ق)

شرح مشهور و متينى است بر «الكافية» ابن حاجب در نحو ، كه آن را براى فرزندش ضياء الدين يوسف نوشته و مسمّى به «الفوائد الضيائية» نموده است. اين شرح بواسطه جامعيت و سهولت مدّتها كتاب درسى محصّلين و طلاّب علوم ادبى بوده است و حواشى و شروح متعدّدى دارد.

[التراث العربى: 4/214؛ فهرست كتاب‏هاى چاپى عربى ، مشار: 681؛ فهرست كتب خطى آستان قدس رضوى: 12/272]

آغاز: الحمد لوليّه و الصلوة على نبيه و على آله و أصحابه المتأدبين بآدابه أمّا بعد فهذه فوائد وافية بحلّ مشكلات الكافية.

انجام: وعن مضرّة أسقام الجهالات شافية وعلى آله وأصحابه وعلى من زمرة أحبائه. تمت الرسالة الشريفة الضيائية...

(70)

20 ، نستعليق ، مير سيد على بن قاسم اشتهاردى ، جمعه 28 رمضان المبارك 1231ق ، عناوين و نشانيها شنگرف ، در حاشيه تصحيح شده و حواشى عصام الدين و سيد نعمت اللّه‏ جزايرى در هامش صفحات درج شده است.

جلد: تيماج قهوه‏اى مجدول با ترنج و سرترنج و لچكى.

176 برگ ، 18 سطر ، 5/16×5/27 سم.

51 ، نسخ ، قربان على بن شعبان على سركى مشهور به لورا شهرستانكى ، 4 محرم 1233ق ، عناوين و نشانيها شنگرف ، در حاشيه تصحيح شده و حواشى دارد.

جلد: تيماج مشكى ، طبله اول افتاده است.

155 برگ ، 18 سطر ، 5/15×5/26 سم.

52. قـرآن كـريم (عربى)

آغاز: بسم اللّه‏ الرحمن الرحيم الحمد للّه‏ ربّ العالمين الرحمن الرحيم.

انجام: الذي يوسوس في صدور الناس من الجنة والناس.

1 ، نسخ معرب ، نونويس: محمد على نيك زاد طالقانى ، نونويسى در 10 صفر 1371 ، تمامى صفحات مجدول شنگرف ، نشانيها و فواصل آيات شنگرف ، ترجمه سوره حمد زيرنويس شده است ، برگ آخر نونويس است ، در اول نسخه وقف نامه به تاريخ 1276ق.

جلد: گالينگور قهوه‏اى.

295 برگ ، 13 سطر ، 20×29 سم.

2 ، نسخ معرب ، بدون نام كاتب ، قرن 13ق ، شامل: سوره مؤمنون و نور ، آغاز: بسم اللّه‏ الرحمن الرحيم قد افلح المؤمنون ؛ انجام: واللّه‏ بكلّ شيء عليم ؛ عناوين سور و نشانيها و فواصل آيات شنگرف.

جلد: تيماج مشكى مجدول.

12 برگ ، 13 سطر ، 16×5/19 سم.

(71)

3 ، نسخ معرب ، بدون نام كاتب ، قرن 13ق ، شامل: از سوره اعلى تا آخر قرآن ، آغاز: بسم اللّه‏ الرحمن الرحيم سبح اسم ربّك الاعلى ؛ تمامى صفحات مجدول مذهب ، آغاز سوره ها كتيبه مذهب ، فواصل آيات زر ، نشانيها شنگرف ، در اول نسخه وقف از مؤتمن السلطان حاجى ميرزا اسد خان علاء الملك مستوفى بر سكنه حضرت عبد العظيم در ذيحجه 1301 با مهر بيضوى به سجع: «علاء الملك».

جلد: تيماج قهوه‏اى مجدول گرهى با ترنج و سرترنج.

10 برگ ، 11 سطر ، 14×21 سم.

53. قواعد الأحكام في معرفة الحلال والحرام (فقه اماميه ـ عربى)

از: حسن بن يوسف بن مطهر حلى (م 726ق)

از كتابهاى معروف و معتبر فقهى در نزد اماميه است كه از زمان تأليف تاكنون مورد توجه فقها بوده و بيش از پنجاه شرح و حاشيه بر آن نوشته اند. علامه حلى اين كتاب را به درخواست فرزندش فخر المحققين نوشته و در آن فتاواى فقهى را طبق قواعد و ادلّه بيان نموده و در شب 24 ذيحجه 699 به پايان رسانده است و در خاتمه وصيّت نامه مؤلف به فخر المحققين درج شده است. اين كتاب بارها به چاپ رسيده است.

[التراث العربى: 4/281؛ مكتبة العلامة الحلى: 135 ـ 159؛ فهرست كتب خطى آستان قدس رضوى: 21/1035]

آغاز: الحمد للّه‏ على سوابغ النعماء وترادف الآلاء المتفضل بارسال الأنبياء لارشاد الدهماء.

انجام: هذه وصيّتي اليك واللّه‏ خليفتي عليك ورحمة اللّه‏ وبركاته.

8 ، نسخ ، محمد بن على بن محمد بن نعمة ، شنبه 6 جمادى الاول 820 ق ، از انجام افتاده است ، انجام: المطلب الثامن اليدان وفيهما الدية كاملة وفي كلّ واحدة نصف الدية... في الذراعين الدية وكذا في العضدين ؛

(72)

نسخه نفيس و كهن ، عناوين و نشانيها شنگرف ، در حاشيه تصحيح شده و بلاغهاى سماع و قرائت در جايهاى مختلف نسخه ثبت شده است ، در اول نسخه تملّك شيخ محمد مسيح و وقف نامه‏اى كه توليت آن را واقف به خود و سپس به فرزندش عبد الحسين سپرده و شرط كرده كه نسخه از شيراز خارج نشود.

جلد: گالينگور آبى ، عطف و گوشه تيماج قهوه‏اى.

297 برگ ، 27 سطر ، 5/18×28 سم.

7 ، نسخ ، محمد حسين بن محمد غفارى قاسانى ، جمعه 27 جمادى الاول 981ق ، در كربلا ، شامل: جلد دوم: از كتاب النكاح تا آخر قواعد ، آغاز: كتاب النكاح وفيه أبواب الباب الأول في المقدمات وهي سبعة مباحث الأول النكاح مستحب ويتأكد فيالقادر مع شدّة الطلب ؛ عناوين شنگرف ، در حاشيه تصحيح شده و حواشى دارد ، در اول نسخه يادداشتى از ابو اسحاق سعد الدين محمد بن حسين در 9رمضان المبارك 995 ، و يادداشتى به تاريخ 1203ق با مهر بيضوى به سجع: «المتوكل على اللّه‏ عبده فتاح».

جلد: تيماج مشكى مجدول گرهى با ترنج و سرترنج.

233 برگ ، 21 سطر ، 5/17×24 سم.

54. الـكـافـي (حديث شيعه ـ عربى)

از: ثقة الاسلام محمد بن يعقوب كلينى (م 328ق)

يكى از كتابهاى چهارگانه حديثى شيعه ، بلكه بزرگترين و پرارجترين آنهاست ، شامل سه بخش:

1 ـ اصول ، مشتمل بر روايات اعتقادى و اخلاقى ؛

2 ـ فروع ، حاوى روايات فقهى از طهارت تا پايان كتاب الايمان و النذور و الكفارات ؛

3 ـ روضه ، داراى احاديث متفرقه در موضوعات مختلف.

(73)

كلينى اين كتاب را در عصر غيبت صغرى با تلاش خستگى ناپذيرش در طول 20 سال به نگارش درآورده است. در طى قرون متمادى هزاران نسخه از اين كتاب استنساخ شده و بارها به چاپ رسيده و شروح و ترجمه‏هاى بسيارى بر آن نوشته اند و هم اكنون محققان مؤسسه دارالحديث تصحيح فنّى اين كتاب عظيم را با استفاده از نسخه‏هاى معتبر و كهن در دست دارند.

[التراث العربى: 4/303؛ فهرست كتب خطى آستان قدس رضوى: 14/397؛ فهرست كتاب‏هاى چاپى عربى ، مشار: 721]

آغاز: الحمد للّه‏ المحمود لنعمته المعبود لقدرته المطاع في سلطانه المرهوب بجلاله المرغوب اليه في ما عنده.

انجام: يعمل بكتاب اللّه‏ لا يرى منكراً الا أنكره.

19 ، نسخ ، بدون نام كاتب ، قرن 11ق ، شامل: اصول از اول تا آخر كتاب الحجة ، انجام: وفوّض اللؤلؤ فقال عليه الخمس ، تمّ جزء الثاني من كتاب الحجة ويتلوه كتاب الايمان والكفر ؛ عناوين و نشانيها شنگرف ، در حاشيه تصحيح شده و نسخه بدلها ذكر شده و در جايهاى متعدد بلاغ سماع مشاهده مى‏شود ، حواشى دارد ، در اول نسخه تولد فرزندى در تاريخ 28ربيع الاول 1142 ثبت شده است.

جلد: تيماج قهوه‏اى مجدول با ترنج و سرترنج ، درون جلد نقوش اسليمى.

256 برگ ، 18 سطر ، 20×25 سم.

55. الـكافية (نحو ـ عربى)

از: عثمان بن عمر ، ابن حاجب (م 646ق)

متن مختصر و بسيار مشهورى است در علم نحو ، كه بارها به چاپ رسيده و

(74)

شروح و حواشى متعددى دارد و از دير باز كتاب درسى حوزويان بوده است.

(75)

[التراث العربى: 4/311؛ فهرست آستان قدس رضوى: 12/294]

آغاز: الكلمة لفظ وضع لمعنى مفرد وهي اسم وفعل وحرف لأنّها اما ان تدلّ على معنى في نفسها.

انجام: ما حذف والمفتوح ما قبلها تقلب الفاً.

30 ، نستعليق جلى ، بدون نام كاتب ، قرن 12ق ، نشانيها شنگرف.

جلد: تيماج مشكى مجدول.

145 برگ ، 5 سطر ، 5/13×5/21 سم.

56. كبرى في المنطق (منطق ـ فارسى)

از: مير سيد شريف على بن محمد جرجانى (م 825ق)

رساله مختصر و مشهورى است در علم منطق ، كه بارها ضمن جامع المقدمات به چاپ رسيده و شروح و حواشى بسيارى دارد.

[فهرست نسخه‏هاى خطى فارسى ، منزوى: 2/1504؛ الذريعه: 17/259؛ فهرست كتاب‏هاى چاپى فارسى ، مشار: 4/4016]

آغاز: بدان كه آدمى را قوتى است درّاكه منقش گردد در وى صور اشياء.

انجام: لكن حجر است پس لاشجر باشد.

75 ، رساله دوم مجموعه «23پ ـ 33ر» ، نسخ ، بدون نام كاتب ، 1269ق ، در دار الخلافه كور كلا ، عناوين و نشانيها شنگرف.

12 برگ ، 15 سطر ، 16×5/21 سم.

كتاب من لايحضره الفقيه ، شيخ صدوق

عليه‏السلام من لايحضره الفقيه

كشف الحق و نهج الصدق ، علامه حلى

(76)

عليه‏السلام نهج الحق و كشف الصدق

(77)

57. الكفاية في علم الاعراب (نحو ـ عربى)

از: ضياء الدين ابوالمؤيد موفق بن احمد مكى خطيب خوارزمى (م 568ق)

كتابى است مفيد و جامع در بيان اصول علم اعراب كه بر منوال المفصّل استادش زمخشرى بر سه قسم: 1. اسماء 2. افعال 3. حروف منقسم و هر قسم داراى ابواب و فصولى چند است. استاد فقيد مرحوم سيد عبدالعزيز طباطبايى اين كتاب را از تأليفات اخطب خوارزم دانسته و نسخه‏هاى متعدّدى از آن را شناسانيده است.

[التراث العربى: 4/348؛ فهرست آستان قدس رضوى: 12/329؛ أهل البيت في المكتبة العربية: 543 ـ 542]

36 ، نسخ ، بدون نام كاتب ، قرن 12ق ، يك صفحه از آغاز افتاده است ، آغاز: مطول لايطول باع كلّ أحد في تناوله أو يقصر همّته عن حفظه... و سمّيته بالكفاية في علم الاعراب وقسمته ثلثة أقسام اذ لايبعد عنها كلاما ؛ انجام: ليست حركته اعرابية للوقف غوثه وليلة وكيفه وحيّله وانّه شبه ذلك ، تمّت الكتاب ؛ عناوين شنگرف.

جلد: تيماج قهوه‏اى.

125 برگ ، 12 سطر ، 17×21 سم.

58. كنز العرفان في فقه القرآن (آيات الأحكام ـ عربى)

از: فاضل مقداد بن عبد اللّه‏ سيورى حلى (م 826ق)

آيات مربوط به احكام را با يك مقدمه و خاتمه به ترتيب كتب فقهى تنظيم كرده و در موارد لزوم نكات ادبى ، لغوى ، تفسيرى و اقوال را به طور كامل بررسى نموده است. اين كتاب بارها به چاپ رسيده است.

[التراث العربى: 4/365؛ فهرست كتاب‏هاى چاپى عربى ، مشار: 755؛ فهرست كتب خطى آستان قدس رضوى: 21/1115]

(78)

آغاز: الحمد للّه‏ الذي أنزل على عبده الكتاب لكلّ شيءٍ تبياناً وجعله لتصديق وتأييد رسالته معجزاً وبرهاناً.

انجام: فالثقة الى كل واحد عجز ولنقطع الكلام حامدين للّه‏ على جميل احسانه شاكرين له على توفيقه ... فانصرنا على القوم الكافرين.

33 ، نسخ ، امير بن حاجى على قهپايى ، چهارشنبه 15 ربيع الثانى 1035ق ، عناوين و نشانيها شنگرف ، در حاشيه تصحيح شده و حواشى اندكى دارد ، فهرست مطالب كتاب در اول نسخه آمده است.

جلد: تيماج قهوه‏اى با ترنج و سرترنج.

348 برگ ، 17 سطر ، 5/12×19 سم.

32 ، نسخ ، بدون نام كاتب ، بدون تاريخ كتابت ، شامل: از كتاب الجهاد تا كتاب آداب القضاء والشهادات ، آغاز: كتاب جهاد وهو لغة فعال من الجهد وهو المشقة الأرض الصلبة... منه قوله تعال والذين لايجدون الا جهدهم ؛ انجام: اذا كانت مخلوقة لاضرر على المشتري فلاخيار له ، تمّت ؛ عناوين و نشانيها شنگرف ، با تصحيحات و حواشى و ذكر نسخه بدلها در هامش صفحات ، در اول نسخه فوايد پراكنده و تملّك و مهر على افضل درج شده است.

جلد: تيماج مشكى مجدول.

192 برگ ، 19 سطر ، 15×22 سم.

59. لوامع صاحبقرانى (اللوامع القدسية) (حديث شيعه ـ فارسى)

از: محمد تقى بن مقصود على مجلسى (م 1070ق)

ترجمه و شرحى است بر من لا يحضره الفقيه شيخ صدوق ، اهداء شده به شاه عباس صفوى. شارح ابتدا احاديث را ترجمه تحت اللفظى نموده ، سپس به ذكر اقوال علما پرداخته و پس از آن نظر فقهى خود را بيان كرده است. وى در مقدمه 12 فايده در بيان فضيلت دانش و دانشمندان ، اجازه و اقسام آن ، اصطلاح احاديث و

(79)

غير آنها آورده است. اين كتاب به چاپ رسيده است.

[الذريعه: 18/368ـ369؛فهرست كتب خطى آستان قدس رضوى: 14/461]

آغاز: حمدى كه به اقلام اشجار و مداد بحار بر صفحات ليل و نهار شرح شطرى از آن نتوان نگاشتن سزاوار فايض الانوارى است كه مقربان.

60 ، رساله اول مجموعه «1ر ـ 214ر» ، نستعليق ، احاديث نسخ معرب ، بدون نام كاتب ، جمادى الثانى 1114ق ، آغاز: اگر محقى بدهيد بفقراء از جهت شما بهتر است و به اخلاص اقرب است و از ريا ابعد ؛ انجام: و شفقت نيز تعظيم لامر اللّه‏ است و اللّه‏ تعالى يعلم بالصواب ؛ در حاشيه تصحيح دارد.

214 برگ ، 23 سطر ، 20×5/29 سم.

60. اللوامع في شرح الروضة البهية (فقه اماميه ـ عربى)

از: محمد بن مقيم بارفروشى (م 1281ق)

شرح مزجى مفصلى است بر الروضة البهيّة شهيد ثانى در شرح اللمعة الدمشقيّة شهيد اول. سه نسخه از اين شرح در كتابخانه آية اللّه‏ مرعشى نگهدارى مى‏شود. شارح از دانشمندان شهر بابل و از تلامذه حجة الاسلام شفتى بوده كه تأليفات بسيارى از او به جاى مانده است. وى مشهور به «ملا حمزه شريعتمدار» بود.

[التراث العربى: 4/412؛ تراجم الرجال: 3/27]

آغاز: أشرع في التأليف أو ابتدء متبركاً أو مستعيناً باسم الوجود الصرف البسيط المستجمع لجميع الصفات الكمالية وصورته الانسان الكامل... الحمد مرفوع مبتداء خبره للّه‏ ويحتمل النصب مصدر لحمدت أو أحمد المقدر.

(80)

61 ، رساله اول مجموعه «1ر ـ 45پ» ، نستعليق ، بدون نام كاتب ، قرن 13ق ، شرح بر خطبه شهيد ثانى و اندكى از شرح كتاب طهارت در اين نسخه موجود است ، از انجام افتاده است ، انجام: فهو من أجود التعريفات لكثرة ما يرد عليها من الاعتراضات والنقوض ينبغى أن يحمل على المعنى اللغوى ليعمّ جميع الايرادات الواردة في هذا الباب متعلق بالأجود والأجود تقديمه على الكثرة ؛ متن لمعه به خط نسخ شنگرف و شرح لمعه شهيد ثانى به نسخ مشكى درشت با نشانيهاى شنگرف ، با حواشى به لفظ «منه دام ظله» و تصحيحات اندك در حاشيه.

45 برگ ، 21 سطر ، 22×36 سم.

اللوامع القدسية ، محمد تقى مجلسى

عليه‏السلام لوامع صاحبقرانى

61. مجمع البحرين ومطلع النيرين (غريب الحديث ، لغت ـ عربى)

از: فخر الدين بن محمد على بن طريح نجفى (م 1087ق)

فرهنگ لغتى است شامل لغات غريب قرآن و احاديث شيعى به ترتيب حرف آخر كلمات ، كه تأليف آن در 1079ق به پايان رسيده و بارها چاپ شده است.

[الذريعة: 20/22؛ التراث العربى: 4/445؛ فهرست آستان قدس رضوى: 12/94]

آغاز: الحمد لمن خلق الانسان وعلّمه البيان والتبيان.

انجام: وقد تبدّل الهاء همزة فيقال أيهات مثل هراق وأداق.

50 ، نسخ ، بدون نام كاتب ، قرن 11ق ، از آغاز اندكى افتاده است ، آغاز: للضابط على وينكشف... وضعت هذا الكتاب وضعاً يستفيد منه قاري كل ؛ برگ اول نونويس است ، عناوين مشكى درشت ، نشانيها شنگرف ، با حواشى بسيار ، به نسخه رطوبت رسيده است.

جلد: تيماج قهوه‏اى.

(81)

198 برگ ، 11 سطر ، 19×26 سم.

(82)

18 ، نسخ زيبا ، محمد بن حاجى ملك حيدر هروى ، 1103ق ، شامل: جلد اول ، جزء اول و دوم ، انجام: وفيه قلّة العيال أحد اليسارين وهو ظاهر ، تمّ الجزو الثاني وهو نهاية المجلد الأول من كتاب مجمع البحرين ؛ اين نسخه براى فرزند مؤلف كتابت شده است ، عناوين و نشانيها شنگرف ، با تصحيح در حاشيه و حواشى به لفظ «منه ره» و «لولد المؤلف عفى عنهما» و «كشكول» ، در آخر نسخه چند بيت عربى در وصف كتاب درج شده است ، چند برگ از وسط نسخه پاره شده است.

جلد: تيماج مشكى مجدول گرهى با ترنج و سرترنج.

393 برگ ، 21 سطر ، 15×5/23 سم.

62. مجموعه 16

شامل دو رساله:

1 ـ حلّ مشكلات الاشارات ، خواجه نصير طوسى (1پ ـ 106پ) ؛

2 ـ شرح زبدة الاُصول ، ملا صالح مازندرانى (108ر ـ 297ر).

16 ، نستعليق ، بدون نام كاتب ، 1280ق.

جلد: تيماج قهوه‏اى مجدول.

297 برگ ، 19 سطر ، 5/16×5/21 سم.

63. مجموعه 22

شامل دو رساله از ابن هشام در نحو:

1 ـ الاعراب عن قواعد الاعراب (1پ ـ 9ر) ؛

2 ـ مغنى اللبيب عن كتب الاعاريب (10پ ـ 232ر).

(83)

22 ، نسخ ، بدون نام كاتب ، محرم 1112ق.

جلد: تيماج قهوه‏اى مجدول سوخت با ترنج و سرترنج ، پشت جلد نقوش اسليمى.

232 برگ ، 21 سطر ، 5/18×5/24 سم.

64. مجموعه 38

شامل دو رساله در نحو:

1 ـ شرح قطر الندى ، ابن هشام انصارى (1ر ـ 77ر) ؛

2 ـ الهداية ، ابوحيان اندلسى (78پ ـ 113پ).

38 ، نسخ ، بدون نام كاتب ، 1260ق.

جلد: تيماج قهوه‏اى مجدول.

114 برگ ، 26 و 12 سطر ، 14×5/22 سم.

65. مجموعه 54

شامل دو رساله در هيئت:

1 ـ سمت القبلة الصفوية (1پ ـ 19ر) ؛

2 ـ هيئت ، قوشچى (21پ ـ 53پ).

54 ، نستعليق ، محمد جعفر حسينى مشهدى ، 1001ق ، در يزد

جلد: تيماج قهوه‏اى.

53 برگ ، 16 سطر ، 5/12×19 سم.

(84)

66. مجموعه 57

شامل دو كتاب:

1 ـ البهجة المرضية ، سيوطى (1پ ـ 98پ) ؛

2 ـ حاشية تهذيب المنطق ، ملا عبد اللّه‏ يزدى (99پ ـ 145پ).

57 ، نسخ ، احمد بن محمد رفيع نويسى ، 1236ق ، در همدان.

جلد: تيماج قهوه‏اى مجدول گرهى.

145 برگ ، 15 سطر ، 15×21 سم.

67. مجموعه 60

شامل دو كتاب:

1 ـ لوامع صاحبقرانى ، محمد تقى مجلسى (1ر ـ 214ر) ؛

2 ـ ابواب الجنان ، قزوينى (215پ ـ 415پ).

60 ، نستعليق ، بدون نام كاتب ، 1114ق.

جلد: تيماج قهوه‏اى مجدول گرهى.

415 برگ ، 23 سطر ، 20×5/29 سم.

68. مجموعه 61

شامل دو كتاب:

1 ـ اللوامع في شرح الروضة البهية ، محمد بن مقيم بارفروشى (1ر ـ 45پ) ؛

2 ـ الروضة البهية في شرح اللمعة الدمشقية ، شهيد ثانى (46پ ـ 230ر).

61 ، نستعليق و نسخ ، بدون نام كاتب ، 1260ق ، در اول نسخه

(85)

وقف نامه از ملا حسين ديوكلايى بر كافه مؤمنين اثنا عشرى و توليت آن با واقف در ماه رمضان 1262 و ثواب آن را به روح والدش ملا عبد اللّه‏ دابويى اهدا نموده است.

جلد: تيماج مشكى مجدول گرهى با ترنج و سرترنج و لچكى.

230 برگ ، 21 سطر ، 22×36 سم.

69. مجموعه 66

شامل دو رساله در صرف و نحو:

1 ـ التصريف ، زنجانى (1ر ـ 15ر) ؛

2 ـ الهداية ، ابوحيان اندلسى (17پ ـ 66ر).

66 ، نسخ ، سيد عبد اللّه‏ بن مير اسماعيل عطار موسوى ، 1245ق.

جلد: تيماج قهوه‏اى مجدول.

67 برگ ، 17 سطر ، 13×21 سم.

70. مجموعه 70

شامل دو رساله:

1 ـ البهجة المرضية ، سيوطى (1ر ـ 200پ) ؛

2 ـ شرح شواهد البهجة المرضية ، اردبيلى (200پ ـ 240ر).

70 ، نسخ و نستعليق ، عزّ الدين بن مشهدى قربانعلى دارده كاشفى ، رساله اول: 1217 ، رساله دوم: 1258ق ، نسخه كرمخوردگى دارد و به شدّت آفت زده و آسيب ديده است.

جلد: تيماج مشكى مجدول گرهى.

240 برگ ، 13 سطر ، 5/16×21 سم.

(86)

71. مجموعه 75

شامل چهار رساله:

1 ـ الفوائد الصمدية ، شيخ بهايى (1ر ـ 22ر) ؛

2 ـ كبرى في المنطق ، جرجانى (23پ ـ 33ر) ؛

3 ـ حاشية تهذيب المنطق ، يزدى (35پ ـ 80پ چاپ سنگى) ؛

4 ـ البهجة المرضية في شرح الألفية ، سيوطى (81پ ـ 168ر).

75 ، نسخ ، بدون نام كاتب ، 1269ق ، در دار الخلافه كور كلا.

جلد: تيماج قهوه‏اى مجدول گرهى ، طبله اول افتاده است.

168 برگ ، 7 ـ 15 سطر ، 16×5/21 سم.

72. مجموعه 78

شامل هفت رساله:

1 ـ صرف مير (1ر ـ 28ر) ؛

2 ـ العوامل المائة ، جرجانى (28پ ـ 40ر) ؛

3 ـ التصريف ، زنجانى (40پ ـ 52پ) ؛

4 ـ العوامل ، ملا محسن قزوينى (53ر ـ 63ر) ؛

5 ـ مراح الأرواح ، احمد بن على بن مسعود (64پ ـ 100پ) ؛

6 ـ شرح التصريف ، تفتازانى (101ر ـ 215پ) ؛

7 ـ شرح شواهد شرح تصريف ، اردبيلى (218پ ـ 226ر).

78 ، نستعليق ، ملا آقا بن ملا بابا ، 1238ق.

جلد: تيماج قهوه‏اى.

227 برگ ، 12 سطر ، 15×5/21 سم.

(87)

73. مجموعه 79

شامل چهار رساله:

1 ـ شرح تقدمة تقويم الايمان ، مير داماد (1ر ـ 89پ) ؛

2 ـ الألفية ، شهيد اول (90ر ـ 111پ) ؛

3 ـ بخشى از الاعتقادات شيخ صدوق (112ر ـ 118پ) ؛

4 ـ المقاصد العليّة ، شهيد ثانى (119ر ـ 198پ).

79 ، نسخ ، بدون نام كاتب ، قرن 11ق ، در چند جاى نسخه مهر بيضوى به سجع: «الفقر فخرى وبه افتخر 1075» مشاهده مى شود كه گويا از فخر الدين طريحى است.

جلد: تيماج سرخ.

199 برگ ، 12 ـ 17 سطر ، 13×19 سم.

74. المختصر (في شرح التلخيص) (بلاغت ـ عربى)

از: سعد الدين مسعود بن عمر تفتازانى (م 793ق)

دومين شرح تفتازانى است بر تلخيص المفتاح خطيب دمشقى ، شرح اوّل وى مفصّلتر و موسوم به المطوّل به نام سلطان محمود جانى بيك خان نگاشته شده و شرح مزجى حاضر در «غجدوان» به سال 756 ق به پايان رسيده است.

[التراث العربى: 5/7]

آغاز: نحمدك يا من شرح صدورنا لتلخيص البيان.

انجام: الذي يتضمنه مشتملاً على لطف الفاتحة ومنطوٍ على حسن الخاتمة ، ختم بالخير.

34 ، نسخ ، بدون نام كاتب ، نونويسى در: چهارشنبه 14رجب 1265 ، برگهاى آغاز و انجام نسخه نونويس است ، در حاشيه تصحيح دارد.

(88)

جلد: تيماج قهوه‏اى مجدول گرهى.

274 برگ ، 17 سطر ، 13×19 سم.

(89)

75. المختصر النافع (فقه اماميه ـ عربى)

از: جعفر بن حسن بن يحيى بن سعيد حلى (م 676ق)

فقه فتوايى مختصر و بسيار مفيد و از متون متين و استوار فقهى است كه با عباراتى روشن و الفاظى زيبا دوره فقه از طهارت تا ديات را شامل است و از زمان تأليف تا كنون مورد توجّه فقها و محور بحث و تدريس و تأليف آنان بوده و هست و بيش از چهل شرح و حاشيه بر آن نوشته اند و بارها به چاپ رسيده است.

[التراث العربى: 5/22؛ فهرست كتب خطى آستان قدس رضوى: 21/1169؛ فهرست كتاب‏هاى چاپى عربى ، مشار: 818]

آغاز: الحمد للّه‏ الذي صغرت في عظمته عبادة العابدين وحصرت عن شكر نعمته ألسنة الحامدين.

انجام: ومستقبله انّه لايخيب من سأله ولايخسر من أمله ، تمّت الكتاب.

58 ، نسخ ، محمد رضا بن تاج الدين حسن خادم ، 10 شعبان 986ق ، در بروجرد ، عناوين و نشانيها شنگرف ، در حاشيه تصحيح شده و حواشى دارد ، در آخر نسخه تملّك محمد قاسم حسينى.

جلد: تيماج قهوه‏اى.

198 برگ ، 12 سطر ، 5/13×18 سم.

76. مدارك الأحكام في شرح شرايع الاسلام(فقه اماميه ـ عربى)

از: سيد محمد بن على موسوى عاملى (م 1009ق)

شرح مفصّلى است بر بخش عبادات كتاب «شرايع الاسلام» محقق حلى ، كتاب حج از اين شرح در 998ق به اتمام رسيده است.

[التراث العربى : 5/30 ؛ فهرست كتاب‏هاى چاپى عربى ، مشار: 820 ؛ مقدمه‏اى بر فقه شيعه : 212؛ فهرست كتب خطى آستان قدس رضوى: 21/1224]

(90)

آغاز: الحمد للّه‏ المحمود لآلائه المشكور لنعمائه المعبود لكماله المرهوب لجلاله.

46 ، نسخ ، ابراهيم بن احمد تميمى نجفى ، شنبه 25 رجب 1122ق ، آغاز: بسمله الفصل الثالث في صلوة الكسوف الكلام في سببها وكيفيّتها و حكمها ؛ انجام: مسايله في أربعين عاماً والحمد للّه‏... تمّ المجلد الثالث من كتاب مدارك الأحكام ؛ عناوين و نشانيها شنگرف ، در حاشيه تصحيح شده و حواشى دارد ، نسخه كرمخوردگى دارد ، در اول نسخه تملك محمد رضا بن حيدر على امينى و وقف نامه از آقا صالح بر كافه اثنى عشريه و توليت آن با ملا على محمد هزار جريبى در 21 رمضان 1247 با چند مهر از جمله از محمد صالح.

جلد: تيماج قهوه‏اى.

253 برگ ، 25 سطر ، 5/22×5/33 سم.

77. مراح الأرواح (صرف ـ عربى)

از: احمد بن على بن مسعود (قرن 7ق)

رساله صرفى مختصرى است در هفت باب ، در بيان مباحث صحيح و مضاعف و مهموز و مثال و اجوف و ناقص و لفيف. بر اين كتاب شروح چندى نوشته اند و بارها به چاپ رسيده است.

[فهرست كتب خطى آستان قدس رضوى: 12/430؛ فهرست كتاب‏هاى چاپى عربى ، مشار: 830؛ فهرست مجلس: 38/410]

آغاز: قال المفتقر الى اللّه‏ الودود احمد بن علي بن مسعود ... اعلم ان الصرف اُمّ العلوم والنحو أبوها.

انجام: اجتمع اعلالان بتقدير اعلالها وفي التي لم يجتمع الاعلالان يكون أيضاً حكمها كحكم طوى للمتابعة نحو طويا وطاويان تمت الكتاب.

(91)

78 ، رساله پنجم مجموعه «64پ ـ 100پ» ، نستعليق ، بدون نام كاتب ، قرن 13ق ، عناوين شنگرف ، در حاشيه تصحيح دارد.

37 برگ ، 11 سطر ، 15×5/21 سم.

78. المطوّل (في شرح التلخيص) (بلاغت ـ عربى)

از: سعد الدين مسعود بن عمر تفتازانى (م 793ق)

شرح مزجى مفصّلى است بر تلخيص المفتاح ، تفتازانى اين شرح را به نام معزالدين ابوالحسين محمد كرت نوشته و در جرجان خوارزم به تاريخ دوشنبه دوم رمضان 742 شروع نموده و در هرات به تاريخ چهارشنبه 11 صفر 748 به پايان رسانده است. اين كتاب مدّتها از كتب درسى حوزويان بوده و حواشى و شروح چندى دارد و بارها به چاپ رسيده است.

[التراث العربى: 5/128؛ معجم المطبوعات العربية والمعرّبة ، سركيس: 1/637]

آغاز: الحمد للّه‏ الذي ألهمنا حقايق المعاني ودقايق البيان... الحمد للّه‏ افتتح كتابه بعد التيمّن بالتسمية بحمد اللّه‏ سبحانه أداءً لحقّ شيء.

انجام: لعلّام الغيوب هذا آخر ما أردنا جمعه من الفوايد ونضده من الفرايد... قد وفقنا اللّه‏ للاتمام ورزقنا الفوز بهذا المرام.

59 ، نستعليق و نسخ ، بدون نام كاتب ، قرن 13ق ، از انجام افتاده است ، انجام: آخر وكيف لا وكلام اللّه‏ عزّ وجل والطرف الأعلى من البلاغة ؛ نشانيها مشكى ، در حاشيه تصحيح شده و حواشى دارد.

جلد: تيماج قهوه‏اى با ترنج و سرترنج.

253 برگ ، 20 سطر ، 17×27 سم.

79. مغني اللبيب عن كتب الأعاريب (نحو ـ عربى)

(92)

از: جمال الدين عبداللّه‏ بن يوسف ابن هشام انصارى (م 761ق)

كتاب مشهور و مهمى است در اعراب و نحو از تأليفات ابن هشام انصارى نحوى كه تأليف آن در ذيقعده 756 در مكّه مكرّمه به پايان رسيده است. مؤلف در اين كتاب قواعد نحوى را در هشت باب با استشهاد به آيات قرآن كريم و اشعار شعراى متقدّم عرب ، به ترتيب و منهجى بديع و اسلوبى متين آورده است ،اين كتاب بارها به چاپ رسيده و از كتب درسى حوزويان است.

[فهرست كتب خطى آستان قدس رضوى: 12/443؛ التراث العربى: 5/165؛ فهرست كتاب‏هاى چاپى عربى ، مشار: 877]

آغاز: ربّنا آتنا من لدنك رحمةً وهيّى‏ء لنا من أمرنا رشدا... أمّا بعد حمد اللّه‏ على افضاله والصلوة والسلام على سيدنا محمد وآله فان أولى مايقترحه القرائح.

انجام: دخول بعضها على بعض في معناه لجاء من ذلك أمثلة كثيرة وهذا آخر ماتيسّر ايراده في هذا التأليف فاسأل اللّه‏ الذي منّ عليّ بانشائه واتمامه في البلد الحرام... ونسأل اللّه‏ المعونة هو الكبير المتعال.

22 ، رساله دوم مجموعه «10پ ـ 232ر» ، نسخ ، بدون نام كاتب ، سه‏شنبه محرم 1112ق ، عناوين و نشانيها شنگرف ، در حاشيه تصحيح شده و حواشى دارد.

223 برگ ، 21 سطر ، 5/18×5/24 سم.

80. المقاصد العلية في شرح الألفية (فقه اماميه ـ عربى)

از: زين الدين بن على عاملى (م 965ق)

شرح مزجى و استدلالى متوسطى است بر رساله الفيه شهيد اول. تأليف اين شرح در روز يكشنبه 19 ربيع الثانى 950 به پايان رسيده است.

(93)

[التراث العربى: 5/190؛ فهرست آستان قدس رضوى: 21/1448]

(94)

79 ، رساله چهارم مجموعه «119ر ـ 198پ» ، نسخ ، بدون نام كاتب ، قرن 11ق ، طرفين نسخه افتاده است ، آغاز: مع قلة فراغ البال وكثرة اختلال الحال راجياً ان ينفع اللّه‏ بها كما نفع بأصلها الطالبين... وسمّيته المقاصد العلية في شرح الألفية واللّه‏ يهدى السبيل ؛ انجام: هذا الحدث بالنسبة الى الغسل ويحكم بوجوب الوضوء له فلا وجد ح لاعادة الغسل لانّ الموجب لاعادته انّما هو ؛ نشانيها مشكى ، در حاشيه تصحيح دارد.

70 برگ ، 17 سطر ، 13×19 سم.

81. من لايحضره الفقيه (حديث شيعه ـ عربى)

از: محمد بن على ابن بابويه قمى (م 381ق)

يكى از كتب اربعه حديثى شيعه است حاوى يك دوره احاديث فقهى كه مؤلف به آنها اعتماد و اطمينان داشته و مرجع فتوايش بوده‏اند. كتاب در چهار جلد تنظيم شده است:

1 ـ مقدمه تا پايان صلاة ؛

2 ـ زكات تا آخر حج ؛

3 ـ قضا تا آخر معرفة الكبائر ؛

4 ـ مناهى النبى تا پايان مشيخه.

[التراث العربى: 5/277؛ فهرست كتب خطى آستان قدس رضوى: 14/545؛ فهرست كتاب‏هاى چاپى عربى ، مشار: 905]

آغاز: اللهم انّي أحمدك وأشكرك وأومن بك وأتوكّل عليك.

انجام: عن الحسين بن علوان عن عمرو بن ثابت عن سعد بن طريف الخفاف. تمّت أسانيد كتاب من لايحضره الفقيه.

(95)

12 ، نسخ ، حاجى محمد بهاء الدين انزانى ، جمعه 27 صفر 1094ق ، كتابت شده حسب الامر مولانا محمد محسنا استرآبادى شيخ عبد الحى ، صفحات مجدول شنگرف و لاجورد ، با تصحيحات و ذكر نسخه بدلهاى اندك در حاشيه ، در اول نسخه تملّك محمد كاظم مازندرانى با مهر بيضوى و تملّك محمد جعفر در 1108ق ، اين نسخه وقفى مير سيد على حائرى است و توليت آن با متولّى كتابخانه حضرت عبد العظيم است.

جلد: تيماج سوخت دورو سرخ مجدول با ترنج و سرترنج زرين.

193 برگ ، 24 سطر ، 18×30 سم.

82. نظـم الاُصول (اصول فقه ـ عربى)

از: قوام الدين محمد بن محمد مهدى حسينى سيفى قزوينى (م 1150ق)

منظومه‏اى است به بحر رجز شامل 1001 بيت (بعدد اسماء الهى) در نظمِ كتاب زبدة الاُصول شيخ بهايى. قزوينى اين نظم را در سال 1103ق در اصفهان آغاز نموده و در 1104ق به پايان رسانده و آن را به مقرب الخاقان اسماعيل تقديم داشته است. تعداد ابيات اين منظومه در فهرست آستان قدس 974 بيت و در الذريعه 1031 بيت شمرده شده ولى در نسخه حاضر كه دوبار بدست ناظم تصحيح شده ، به 1001 بيت تصريح شده است.

[فهرست آستان قدس رضوى: 16/499؛ الذريعه: 24/213 و 23/83؛ فهرست كتابخانه آية اللّه‏ مرعشى: 28/589]

آغاز:

الحمد للّه‏ العلي العالي	ذى النور والبهاء والافضال
بهاوءه على القلوب ساطع	ونوره على الصدور لامع

انجام: تمّ نظم الاُصول في ألف وواحد من الأبيات اللطيفة بعدد أسماء اللّه‏ الشريفة

(96)

سنة 1104.

(97)

53 ، نسخ ، عبد اللّه‏ بن محمد غازى ساوج بلاغى ، 12 ذى قعده 1108ق ، عناوين و نشانيها شنگرف ، اين نسخه را ناظم (سيفى قزوينى) دو بار مقابله و تصحيح نموده و به خط خود در پايان آن نوشته است: «بلغ سنة 1108 ، ثمّ بلغ سنة 1109» با مهر بيضوى به سجع «قوام الدين محمد بن محمد مهدى الحسينى 1101» ، پس از آن هفت بيت عربى به خط همو در وصف خاندانش ، در اول نسخه يادداشت استكتاب نسخه از مؤلف در 1108ق.

جلد: تيماج قهوه‏اى.

45 برگ ، 12 سطر ، 13×18 سم.

83. نـهج البلاغـة (حديث شيعه ـ عربى)

از: شريف رضى محمد بن حسين موسوى بغدادى (م 406ق)

شريف رضى در اين اثر گرانسنگ گزيده‏اى از خطبه ها ، نامه ها و كلمات قصار حضرت على عليه السلام را ـ كه به نظرش از فصاحت و بلاغت بالايى برخوردار بوده ـ گردآورى نموده است. اين اثر از هنگام تأليف تاكنون مورد توجّه دانشمندان بوده و صدها كتاب پيرامون آن از شرح و ترجمه و حاشيه و منتخب و غير آن نگاشته شده است. معرّفى مفصّل نهج البلاغه را در طىّ مقاله مبسوطى در جلد 12 دانشنامه امام على (ع) آورده‏ام.

[التراث العربى: 5/418؛ الذريعه: 18/412؛ فهرست كتاب‏هاى چاپى عربى ، مشار: 975]

آغاز: اما بعد حمد اللّه‏ الذي جعل الحمد ثمناً لنعمائه ومعاذاً من بلائه.

انجام: حامدين للّه‏ سبحانه على ما منّ به من توفيقنا لضمّ ما انتشر من أطرافه وتقريب ما بعد من أقطاره وما توفيقنا الا باللّه‏...

(98)

31 ، نسخ معرب ، جان محمد بن حاجى محمد مهدى كركانى ، بدون تاريخ كتابت ، در بلده سلطانيه ، عناوين شنگرف ، با حواشى بسيار ، از روى نسخه مكتوبه در 596ق كتابت شده است ، در اول نسخه تملّك معين الدين محمد حسينى و عباس بن محمد رضا قمى شهير به فراء.

جلد: تيماج قهوه‏اى.

298 برگ ، 14 سطر ، 5/14×24 سم.

84. نهج الحق و كشف الصدق (عقائد ـ عربى)

از: حسن بن يوسف بن مطهر حلى (م 726ق)

اين كتاب را علامه حلى براى سلطان محمد خدابنده الجايتو به رشته تحرير درآورده و در آن آراى شيعه را در مسائل كلامى و اعتقادى و فقهى به صورت مختصر مطرح نموده و در صدد اثبات نظر شيعه در اين مسائل است. مسائل هشتگانه اين رساله از اين قرار است: ادراك ، نظر ، صفات حق تعالى ، نبوت ، امامت ، معاد ، اصول فقه و مسائل فقهى. بر اين كتاب فضل بن روز بهان خنجى در سال 909 ق ردى به نام ابطال الباطل و اهمال كشف العامل نوشته و باز قاضى نور اللّه‏ شوشترى (شهيد به سال 1019 ق) ، احقاق الحق را در ردّ خنجى نگاشت.

[التراث العربى: 5/422؛ مكتبة العلامة الحلى: 211؛ فهرست كتب خطى آستان قدس رضوى: 1/251؛ الذريعه: 24/416]

آغاز: الحمد للّه‏ الذي غرقت في بحار عظمته أفكار العلماء وتحيّرت في ادراك كنه ذاته أنظار العقلاء.

انجام: فكيف من يستغنى عن كثير التنبيه بالقليل واللّه‏ الموفق للصواب و اليه المرجع والمآب.

(99)

29 ، نسخ ، بدون نام كاتب ، سلخ شوال 1116 ، عناوين شنگرف ، نشانيها مشكى ، در حاشيه تصحيح دارد ، در اول نسخه وقف نامه از طرف حاج ملا شريف كه همراه با 248 نسخه ديگر بر علماى اعلام و طلاب وقف نموده است.

فاقد جلد.

184 برگ ، 16 سطر ، 5/14×5/19 سم.

النهجة المرضية ، جلال الدين سيوطى

عليه‏السلام البهجة المرضية في شرح الالفية

85. الـوافـي (حديث شيعه ـ عربى)

از: محمد محسن بن مرتضى ، فيض كاشانى (م 1091ق)

كتاب حديثى است در چهارده جزو ، كه هر جزو آن اثرى مستقل است ، جميع احاديث مندرج در كتب اربعه شيعه (كافى ، من لا يحضره الفقيه ، تهذيب الأحكام و استبصار) در وافى بيان شده و مشكلات آن شرح و تفصيل يافته است. الوافى داراى مقدمه و چهارده كتاب و خاتمه‏اى است و در هر كتاب خطبه و ديباچه و خاتمه‏اى وجود دارد. تأليف آن به سال 1068 ق به پايان رسيده و بارها در تهران چاپ سنگى شده و چاپ تحقيقى آن را مكتبه اميرالمؤمنين(ع) دراصفهان منتشر ساخته است.

[فهرست هاى خود نوشت فيض كاشانى: 284 ـ 299؛ الذريعه: 25/13]

آغاز: نحمدك اللهم يا من هدانا بأنوار القرآن والحديث لمعرفة الفرائض والسنن ونجّانا بسفينة أهل بيت من أمواج الفتن.

24 ، نسخ ، بدون نام كاتب ، قرن 12ق ، شامل: كتاب الحجة ، آغاز: الحمد للّه‏ والصلوة والسلام على رسول اللّه‏ ثمّ على أهل بيت رسول اللّه‏...

(100)

كتاب الحجة وهو الثاني من أجزاء الوافي ؛ انجام: باب النوادر كا على عن العبيدى عن يونس ... قالوا لكم قلت قالوا قد يكون ولداً لابنه من الولد ولايكون من الصلب ؛ عناوين و نشانيها شنگرف ، با حواشى به لفظ «منه» و «ص» و تصحيحات اندك ، در پشت جلد يادداشتى به تاريخ 1261ق.

جلد: تيماج قهوه‏اى مجدول با ترنج و سرترنج.

298 برگ ، 20 سطر ، 5/15×5/25 سم.

86. الوافية في شرح الكافية (شرح متوسط) (نحو ـ عربى)

از: ركن الدين حسن بن محمد بن شرفشاه استرآبادى (م 717ق)

شرح متوسط از شروح سه گانه استرآبادى بر كافيه ابن حاجب (642ق) در نحو است كه به رسم خدمت براى امير ناصرالدين يحيى بن ابراهيم ختنى ـ كه به مطالعه كافيه اشتغال داشته ـ تأليف كرده است.

[التراث العربى: 5/440؛ فهرست كتب خطى آستان قدس رضوى: 12/477]

آغاز: الحمد للّه‏ على عظمة جلاله حمد عريق بمطالعة جماله وأشكره بجزيل نواله.

انجام: لم يعلم انّه بدل عن النون أو المحذوف المردود وليكن آخر الكلام في هذا الكتاب.

64 ، نسخ ، لطف اللّه‏ بن يوسف بن عبد اللطيف عاملى خماصى ، جمعه 16 شوال 1078ق ، در خلف آباد ، اندكى از آغاز افتاده است ، آغاز: والعجم ناصر الدولة والدين شمس الاسلام محيى بن المخدوم... جمال الدين ابراهيم... قوله الكلمة لفظ وضع لمعنى مفرد اعلم انّ معرفة هذا الحد موقوفة ؛ عناوين و نشانيها شنگرف ، در حاشيه تصحيح شده است ، در اول نسخه چند بيت عربى از ميرزا فرج اللّه‏ مراغى ، و شرح يك رباعى با مطلع: «دى بسر كور ذله غارت كردم» به نقل از شيخ بهاء الدين به تاريخ 1241ق ، و چند بيت عربى از اشعار منسوب به امام على (ع) ، در آخر نسخه قصيده هائيه از شيخ محمد مشهور به ابن خياط در 38 بيت عربى.

(101)

جلد: تيماج سبز مجدول ضربى با ترنج و سرترنج.

228 برگ ، 17 سطر ، 5/12×20 سم.

(102)

87. الهداية في النحو (نحو ـ عربى)

از: ابو حيان محمد بن يوسف نحوى اندلسى (م 745ق)

متن مشهور و مختصر درسى است كه در آن مهمات قواعد نحوى را به شيوه الكافية ابن حاجب گردآورده است ، شامل مقدمه و سه قسم و خاتمه داراى فصول:

مقدمه: في مبادى التى يجب تقديمها ؛

القسم الاوّل: في الاسم ؛

القسم الثانى: في الفعل ؛

القسم الثالث: في الحرف.

تأليف اين رساله به عبدالجليل بن فيروز غزنوى و ابن درستويه نيز نسبت داده شده است.

[كشف الظنون: 2/2041؛ التراث العربى: 5/481؛ فهرست آستان قدس رضوى: 12/489]

آغاز: حمدله والصلوة... أما بعد فهذه مختصر مضبوط في النحو جمعت فيه مهماة النحو على ترتيب الكافية مبوباً ومفصّلاً... وسمّيته بالهداية.

انجام: ساكنان فيلزم التقاء هو سانين على غير حدّه وهو غير أحسن.

38 ، رساله دوم مجموعه «78پ ـ 113پ» ، نسخ ، بدون نام كاتب ، 4 ذى حجه 1260ق.

36 برگ ، 12 سطر ، 14×5/22 سم.

66 ، رساله دوم مجموعه «17پ ـ 66ر» ، نسخ ، سيد عبد اللّه‏ بن مير اسماعيل عطار موسوى ، قرن 13ق ، عناوين و نشانيها شنگرف ، در حاشيه تصحيح شده و در ميان نسخه مهر ترنجى بزرگ كه نام «مير معصوم بن ناصر الدين» در آن ثبت شده است.

50 برگ ، 17 سطر ، 13×21 سم.

(103)

88. هيـئت (فتحيه) (هيئت ـ فارسى)

از: علاء الدين على بن محمد قوشچى (م 879ق)

رساله مختصر و مشهورى است در علم هيئت ، شامل يك مقدمه و دو مقاله و يك خاتمه. هيئت قوشچى از كتاب هاى درسى طالبان علم نجوم بوده ، با شرح‏ها و ترجمه ها به زبان هاى ديگر ، بارها چاپ شده است.

[فهرستواره كتابهاى فارسى ، منزوى: 4/3112؛ فهرست نسخه‏هاى خطى فارسى ، منزوى: 1/370؛ الذريعه: 16/94 و 25/258؛ فهرست كتاب‏هاى چاپى فارسى ، مشار: 4/3641]

آغاز: الحمد للّه‏ رب العالمين حمد الشاكرين... اما بعد اين كتاب مشتمل است بر مقدمه و دو مقاله و خاتمه.

انجام: بيست و سه برابر زمين است واللّه‏ اعلم باطوارهم و اوضاعهم.

54 ، رساله دوم مجموعه «21پ ـ 53پ» ، نستعليق ، محمد جعفر حسينى مشهدى ، غره شوال 1001 ، در دار العبادة يزد ، عناوين و نشانيها شنگرف ، اشكال هندسى متعددى در لابلاى مطالب ترسيم شده است ، در حاشيه تصحيح دارد.

33 برگ ، 16 سطر ، 5/12×19 سم.

(104)

(105)

فهرست‏ها⁽¹⁾

فهرست الفبايى پديدآورندگان··· 83

فهرست الفبايى كاتبان··· 86

فهرست موضوعى كتاب‏ها··· 87

فهرست الفبايى آغاز كتاب‏ها··· 89

* در تمامى اين مجموعه فهرست‏ها به شماره رديف كتاب (مندرج در حاشيه راست

صفحات) ارجاع داده شده است.

(106)

(107)

(108)

فهرست الفبايى پديدآورندگان

ابراهيم بن عبدالوهاب زنجانى (660ق)

التصريف 11

ابراهيم بن محمدباقر جوهرى (1253ق)

طوفان البكاء 58

[شمس الدين] احمد ديكقوز

شرح مراح الأرواح 54

احمد بن زين الدين احسايى (1241ق)

شرح الفوائد الحكمية 47

احمد بن على بن مسعود (قرن 7ق)

مراح الأرواح 96

اسماعيل بن حماد جوهرى (393ق)

صحاح اللغة 56

جعفر بن حسن حلى (676ق)

شرايع الاسلام 32

المختصر النافع 94

[ركن الدين] حسن بن محمد بن شرفشاه استرآبادى (717ق)

الوافية في شرح الكافية106

حسن بن يوسف بن مطهر حلى (726ق)

ارشاد الاذهان الى احكام الايمان2

قواعد الاحكام 69

نهج الحق و كشف الصدق103

[سيد خليفه سلطان] حسين بن محمد مرعشى آملى (1064ق)

حاشية معالم الاُصول 24

حسين بن معين الدين ميبدى (قرن 10ق)

شرح هداية الحكمة 55

زين الدين بن على عاملى (965ق)

الروضة البهية في شرح اللمعة الدمشقية 28

المقاصد العلية في شرح الالفية 99

عبدالرحمن بن ابى‏بكر سيوطى (911ق)

البهجة المرضية في شرح الالفية 9

عبد الرحمن بن احمد جامى (898ق)

الفوائد الضيائية في شرح الكافية67

عبدالقاهر بن عبدالرحمن جرجانى(471ق)

العوامل المائة 62

[ملا] عبد اللّه‏ بن حسين يزدى (981ق)

(109)

حاشية تهذيب المنطق 18

عبد الصمد همدانى (1216ق)

بحر الحقايق 8

عبداللّه‏ بن عمر بيضاوى (685ق)

انوار التنزيل واسرار التأويل 6

عبداللّه‏ بن يوسف ابن‏هشام انصارى(761ق)

الاعراب عن قواعد الاعراب 3

شرح قطر الندى 48

مغنى اللبيب عن كتب الاعاريب98

عثمان بن عبد اللّه‏ خطايى (901ق)

حاشية المطول 23

عثمان بن عمر، ابن حاجب (646ق)

الكافية 71

على بن محمد بن محمود كازرونى

شرح الكافية 50

[مير سيد شريف] على بن محمد جرجانى (825ق)

صرف مير 57

كبرى في المنطق 72

على بن محمد على طباطبائى (1231ق)

رياض المسائل 29

على بن محمد قوشچى (879ق)

هيئت (فتحيه) 108

فخر الدين بن محمد على نجفى (1087ق)

مجمع البحرين ومطلع النيرين 80

محسن بن محمد طاهر قزوينى (قرن 12ق)

العوامل 61

محمد باقر بن محمد تقى مجلسى (1110ق)

جلاء العيون 16

[مير داماد] محمد باقر بن محمد حسينى استرآبادى (1040ق)

شرح تقدمة تقويم الايمان 38

[فخر المحققين] محمد بن حسن بن يوسف بن مطهر حلى (771ق)

ايضاح الفوائد في شرح اشكالات القواعد 7

محمد بن حسن طوسى (460ق)

تهذيب الاحكام 15

محمد بن حسين عاملى (1030ق)

الفوائد الصمدية 66

[شريف رضى] محمد بن حسين موسوى بغدادى (406ق)

نهج البلاغة 102

(110)

محمد بن عبداللّه‏ ابن مالك طايى (672ق)

الألفية (الخلاصة في النحو) 4

محمد بن على ابن بابويه قمى (381ق)

من لايحضره الفقيه 100

محمد بن على موسوى عاملى (1009ق)

مدارك الاحكام 95

محمد بن محمد بن مالك طائى (686ق)

شرح الفية ابن مالك 34

محمد بن محمد رازى (766ق)

تحريرالقواعد المنطقية 10

محمد بن محمد طوسى (672ق)

حلّ مشكلات الاشارات و التنبيهات25

محمد بن محمدمهدى سيفى قزوينى (1150ق)

نظم الاُصول 101

محمد بن مقيم بارفروشى (1281ق)

اللوامع في شرح الروضة البهية 78

محمد بن مكى عاملى (786ق)

الألفية في فقه الصلاة اليومية 5

محمد بن يعقوب كلينى (328ق)

الكافى 70

محمد بن يوسف نحوى اندلسى (745ق)

الهداية في النحو 107

محمد تقى بن مقصود على مجلسى (1070ق)

لوامع صاحبقرانى 77

محمد حسن بن باقر نجفى (1266ق)

جواهر الكلام في شرح شرايع الاسلام17

محـمد حسـن بن صفـر عـلى بارفروشى (1345ق)

سراج الأمّة في شرح اللمعة 30

محمد رفيع بن فتح اللّه‏ واعظ قزوينى (1089ق)

ابواب الجنان 1

محمد صادق بروجردى (قرن 13ق)

شرح الفيه ابن مالك 36

محمدصالح بن احمد مازندرانى (1086ق)

شرح زبدة الاُصول 41

محمد محسن بن مرتضى ، فيض كاشانى (1091ق)

الوافى 105

مسعود بن عمر تفتازانى (793ق)

شرح التصريف 37

(111)

المختصر (فى شرح التلخيص) 93

المطول (فى شرح التلخيص) 97

مقداد بن عبد اللّه‏ سيورى حلى (826ق)

كنز العرفان في فقه القرآن 76

موفق بن احمد مكى خطيب خوارزمى (568ق)

الكفاية في علم الاعراب 75

[ملا] ميرزا جان حبيب اللّه‏ باغنوى

شيرازى (994ق)

حاشية شرح العضدى على مختصر ابن حاجب 19

نظام الدين بن [ملا] احمد اردبيلى

شرح شواهد البهجة المرضية 45

شرح شواهد شرح تصريف 46

نعمة اللّه‏ بن عبد اللّه‏ جزايرى (1112ق)

حاشية الفوائد الضيائية 20

(112)

فهرست الفبايى كاتبان

ابراهيم بن احمد تميمى نجفى76

ابن على بن حسن45

ابن كربلايى صفر سواد كوهى25

ابوالقاسم بن حاجى حسينقلى رودكى25

ابوعلى بارفروشى11

احمد بن محمد رفيع نويسى9، 17، 66

امير بن حاجى على قهپايى58

جان محمد بن حاجى محمد مهدى كركانى83

حبيب الله10

حسن بن جعفر حائرى7

حسين بن سيد مهدى اقليدى23

حسين بن مشهدى اسد29

عبد الله بن اسماعيل عطار موسوى11، 69، 87

عبد الله بن محمد غازى ساوج بلاغى82

عزّ الدين بن قربانعلى دارده كاشفى9، 70

على بن قاسم اشتهاردى51

قربان على بن شعبان على سركى مشهور به لورا شهرستانكى51

لطف الله بن يوسف عاملى خماصى86

محمد بن حاجى ملك حيدر هروى61

محمد بن على بن محمد بن نعمة53

[حاجى] محمد بهاء الدين انزانى81

محمد جعفر حسينى مشهدى65، 88

محمد حسن بن محمد باقر حسنى حسينى9

محمد حسين بن محمد غفارى قاسانى53

محمد رضا بن تاج الدين حسن خادم75

محمد على نيك زاد طالقانى52

محمد قدير بن ملا عبد الرحيم سولقانى9

محمد يوسف بن محمد هادى خان19

ملا آقا بن ملا بابا37، 72

(113)

فهرست موضوعى كتاب‏ها

اخلاق

ابواب الجنان ··· 1

ادبيات عرب

البهجة المرضية في شرح الالفية ··· 9

شرح شواهد البهجة المرضية··· 36

شرح شواهد شرح تصريف ··· 37

اصول فقه

تقريرات في اصول الفقه ··· 12

تقريرات في اصول الفقه ··· 13

حاشية شرح العضدى على مختصر

(114)

ابن حاجب ··· 18

حاشية كتاب في اصول الفقه؟ ··· 20

حاشية معالم الاُصول ··· 23

شرح زبدة الاُصول ··· 34

نظم الاُصول ··· 82

بلاغت

حاشية المطول ··· 22

المختصر (فى شرح التلخيص) ··· 74

المطول (فى شرح التلخيص) ··· 78

تاريخ معصومين

جلاء العيون ··· 15

تفسير

(115)

انوار التنزيل واسرار التأويل ··· 6

حديث شيعه

تهذيب الاحكام ··· 14

الكافى ··· 54

لوامع صاحبقرانى ··· 59

من لايحضره الفقيه ··· 81

نهج البلاغة ··· 83

الوافى ··· 85

صرف

التصريف ··· 11

شرح التصريف ··· 32

شرح مراح الأرواح ··· 41

صرف مير ··· 44

مراح الأرواح ··· 77

عقائد

(116)

شرح تقدمة تقويم الايمان ··· 33

نهج الحق و كشف الصدق ··· 84

غريب الحديث

مجمع البحرين ومطلع النيرين ··· 61

فقه اماميه

ارشاد الاذهان الى احكام الايمان ··· 2

الألفية في فقه الصلاة اليومية ··· 5

ايضاح الفوائد في شرح اشكالات القواعد··· 7

بحر الحقايق ··· 8

جواهر الكلام في شرح شرايع الاسلام ··· 16

الروضة البهية في شرح اللمعة الدمشقية··· 25

رياض المسائل··· 26

سراج الأمّة في شرح اللمعة ··· 27

شرايع الاسلام ··· 29

الفقه الاماميّة؟ ··· 49

قواعد الاحكام في معرفة الحلال والحرام··· 53

اللوامع في شرح الروضة البهية ··· 60

المختصر النافع ··· 75

مدارك الاحكام في شرح شرايع الاسلام··· 76

المقاصد العلية في شرح الالفية ··· 80

فقه القرآن

(117)

كنز العرفان في فقه القرآن ··· 58

فلسفه

حلّ مشكلات الاشارات و التنبيهات··· 24

شرح الفوائد الحكمية ··· 38

شرح هداية الحكمة ··· 42

قرائت

شرح شاطبيه ··· 35

كلام

العقائد الاماميّة؟ ··· 46

لغت

(118)

صحاح اللغة ··· 43

منطق

تحريرالقواعد المنطقية في شرح الشمسية··· 10

حاشية تهذيب المنطق ··· 17

كبرى في المنطق ··· 56

نحــو

الاعراب عن قواعد الاعراب ··· 3

الألفية ··· 4

حاشية الفوائد الضيائية ··· 19

حاشية كتاب في النحو؟ ··· 21

شرح الفيه ابن مالك ··· 31

شرح الفية ابن مالك ··· 30

شرح قطر الندى ··· 39

شرح الكافية ··· 40

العوامل ··· 47

(119)

العوامل المائة ··· 48

الفوائد الصمدية ··· 50

الفوائد الضيائية في شرح الكافية ··· 51

الكافية ··· 55

الكفاية في علم الاعراب ··· 57

مغنى اللبيب عن كتب الاعاريب ··· 79

الوافية في شرح الكافية ··· 86

الهداية في النحو ··· 87

هيئت

سمت القبلة الصفوية ··· 28

هيئت ··· 88

(120)

فهرست الفبايى آغاز كتاب‏ها

أحسن كلمة يبتدأ به الكلام وخير خبر يختتم به المرام حمدك

الفوائد الصمدية، 66

أحمدك اللهم على نعمك وآلائك وأصلى وأسلم على محمد

البهجة المرضية في شرح الالفية، 9

أحمدك يا من يرفع صالح العمل وأصلى على نبيّك محمد وآله

العوامل، 61

أشرع في التأليف أو ابتدء متبركاً أو مستعيناً باسم الوجود الصرف

اللوامع في شرح الروضة البهية، 78

اعلم أنّ التصريف في اللغة التغيير وفي الصناعة تحويل الأصل الواحد

التصريف، 11

الحمد للّه‏ الذي ألهمنا حقايق المعاني ودقايق البيان

المطول (في شرح التلخيص)، 97

الحمد للّه‏ الذي أنزل على عبده الكتاب لكلّ شيءٍ تبياناً وجعله

كنز العرفان في فقه القرآن، 76

الحمد للّه‏ الذي جعل علم النحو نوراً يهتدي به الى فهم القرآن

حاشية الفوائد الضيائية، 20

الحمد للّه‏ الذي ختم الشرايع بأسمحها طريقة وأوضحها حقيقة وأظهرها

جواهر الكلام في شرح شرايع الاسلام، 17

الحمد للّه‏ الذي شرح صدورنا بلمعة من شرايع

(121)

الروضة البهية في شرح اللمعة الدمشقية، 28

الحمد للّه‏ الذي صغرت في عظمته عبادة العابدين وحصرت عن شكر نعمته

المختصر النافع، 94

الحمد للّه‏ الذي غرقت في بحار عظمته أفكار العلماء وتحيّرت في

نهج الحق و كشف الصدق، 103

الحمد للّه‏ الذي نزّل الفرقان على عبده ليكون للعالمين

انوار التنزيل واسرار التأويل، 6

الحمد للّه‏ الذي وفّقنا لافتتاح المقال بتحميده وهدانا الى تصدير

حلّ مشكلات الاشارات و التنبيهات، 25

الحمد للّه‏ العلي العالي

ذى النور والبهاء والافضال

نظم الاُصول، 101

الحمد للّه‏ المتفرد بالقدم والدوام المنزّه عن مشابهة الأعراض

ارشاد الأذهان الى أحكام الايمان، 2

الحمد للّه‏ المحمود لآلائه المشكور لنعمائه المعبود لكماله المرهوب

مدارك الأحكام في شرح شرايع الاسلام، 95

الحمد للّه‏ المحمود لنعمته المعبود لقدرته المطاع في سلطانه

الكافي، 70

الحمد للّه‏ ذي العزة والبقاء والقدرة والعلا ... أمّا بعد فلما كان

ايضاح الفوائد في شرح اشكالات القواعد، 7

الحمد للّه‏ رب العالمين حمد الشاكرين... اما بعد اين كتاب مشتمل

هيئت، 108

الحمد للّه‏ على جزيل نواله والصلوة والسلام على نبيه محمد وآله

(122)

العوامل المائة، 62

الحمد للّه‏ على سوابغ النعماء وترادف الآلاء المتفضل بارسال الأنبياء

قواعد الاحكام في معرفة الحلال والحرام، 69

الحمد للّه‏ على عظمة جلاله حمد عريق بمطالعة جماله وأشكره بجزيل

الوافية في شرح الكافية، 106

الحمد للّه‏ وليّ الحمد ومستحقه وصلواته على ... ذاكرني بعض

تهذيب الاحكام، 15

الحمد لمن أصول نعمائه ظاهرة وفروع آلائه باهرة... انّ أبهى أفعل

شرح زبدة الاُصول، 41

الحمد لمن خلق الانسان وعلّمه البيان

مجمع البحرين ومطلع النيرين، 80

الحمد لوليّه و الصلوة على نبيه و على آله و أصحابه المتأدبين

الفوائد الضيائية في شرح الكافية، 67

اللهم انّي أحمدك حمداً يقلّ في انتشاره حمد كل حامد و يضمحلّ

شرايع الاسلام، 32

اللهم انّي أحمدك وأشكرك وأومن بك وأتوكّل

من لايحضره الفقيه، 100

اللهم يا مصرّف القلوب صرّف قلوبنا نحو رياضك وصلّ على من أوتى

شرح مراح الأرواح، 54

الهداية أمر من لديه وكلّ شى‏ء يعود اليه له الحمد على ما أنعم

شرح هداية الحكمة، 55

اما بعد حمد اللّه‏ الذي جعل الحمد ثمناً لنعمائه ومعاذاً

(123)

نهج البلاغة، 102

انّ أبهى درر تنظم ببنان البيان وأزهر زهر تنشر ... قال ورتّبته

تحريرالقواعد المنطقية في شرح الشمسية، 10

(124)

انّ أروى زهر تخرج في رياض

شرح التصريف، 37

بدان ايّدك اللّه‏ تعالى في الدارين كه كلمات لغت عرب بر سه گونه

صرف مير، 57

بدان كه آدمى را قوتى است درّاكه منقش گردد در وى صور

كبرى في المنطق، 72

بسم اللّه‏ الرحمن الرحيم الحمد للّه‏ ربّ العالمين الرحمن

قرآن كريم، 68

چنين [گويد] احقر عباد اللّه‏ نظام الدين اردبيلى كه اين كلمات

شرح شواهد البهجة المرضية، 36

بسمله... اين رساله را باتمام كند از خداى تعالى توفيق خواست تا

سمت القبلة الصفوية، 31

بهترين مقالى كه سرخيل كاروان فنون محاورات تواند بود و خوشترين

ابواب الجنان، 1

چنين گويد اضعف العباد علماً و عملاً نظام الدين بن ملا احمد

شرح شواهد شرح تصريف، 46

حمدله والصلوة والسلام على أفضل المرسلين محمد وعترته الطاهرين أمّا

الألفية في فقه الصلاة اليومية، 5

حمدله والصلوة... أما بعد فهذه مختصر مضبوط في النحو جمعت فيه

الهداية في النحو، 107

حمدله. و صلى اللّه‏ على سيدنا ونبيّنا محمد وآله الطاهرين. كتاب الطهارة و أركانه

رياض المسائل في تحقيق الاحكام بالدلائل، 29

(125)

حمدله. والصلوة على خير خلقه محمد وآله الطاهرين قال اللّه‏ تبارك

تقريرات في اصول الفقه، 13

حمدله. والصلوة... فيقول العبد... الحسين المدعو بخليفه

حاشية معالم الاُصول، 24

حمدله. وصلى اللّه‏ على سيد المرسلين وآله الطاهرين انّ أوّل ما

شرح الكافية، 50

حمدله. وصلى اللّه‏ على محمد وآله الطاهرين أمّا بعد فيقول العبد

شرح الفوائد الحكمية، 47

حمدى كه به اقلام اشجار و مداد بحار بر صفحات ليل و نهار شرح شطرى

لوامع صاحبقرانى، 77

ربّنا آتنا من لدنك رحمةً وهيّى‏ء لنا من أمرنا رشدا... أمّا بعد

مغنى اللبيب عن كتب الاعاريب، 98

(126)

ستايش بى مثل و انباز سزاوار خداوند بى نيازيست كه تذكره مصايب

جلاء العيون، 16

فصل في بناء العام على الخاص اذا تنافيا ظاهراً كأن يكون أحدهما

تقريرات في اصول الفقه، 14

قال الشيخ الامام العلامة جمال الدين... أما بعد حمد اللّه‏ حق حمده

الاعراب عن قواعد الاعراب، 3

قال المفتقر الى اللّه‏ الودود احمد بن على بن مسعود ... اعلم ان

مراح الأرواح، 96

قال الشيخ الامام العالم العامل الصدر الكامل بدر الدين أبو عبد اللّه‏

شرح الفية ابن مالك، 34

قال الشيخ الامام... عبد اللّه‏ بن يوسف بن عبد اللّه‏ بن هاشم الأنصاري

شرح قطر الندى، 48

قال محمد هو بن مالك

أحمد ربي اللّه‏ خير مالك

الألفية، 4

قوله الحمد للّه‏ افتتح بحمد اللّه‏ بعد البسملة ابتداءً بخير

حاشية تهذيب المنطق، 18

قوله من لطف اللّه‏ تعالى احداث الموضوعات اللغوية هذا الكلام يدّل

حاشية شرح العضدى على مختصر ابن حاجب، 19

قوله وأمّا المقدمة ففي بيان رسم هذا العلم وموضوعه ونبذ من

حاشية كتاب في اصول الفقه؟، 21

كتاب تصاريف ك ت ب كتاب دالة على الجمع وتأليف الأشياء

الفقه الاماميّة؟، 65

(127)

الكلمة لفظ وضع لمعنى مفرد وهى اسم وفعل وحرف لأنّها اما ان تدلّ

الكافية، 71

لك اللهم الحمد والمنة وعلى رسولك وآله وأصحابه الصلوة والتحية

حاشية المطول، 23

نحمدك اللهم يا من خصّنا بمصيبة من بكا عليه السموات وسكّانها

طوفان البكاء، 58

نحمدك اللهم يا من هدانا بأنوار القرآن والحديث لمعرفة الفرائض

الوافى، 105

نحمدك يا من شرح صدورنا لتلخيص البيان

المختصر (فى شرح التلخيص)، 93

(128)

فهرست نسخه‏هاى خطى

(129)

موزه آستان حضرت عبد العظيم حسنى عليه‏السلام

(130)

(131)

1. آية النور (اصول و فروع) (عرفان ـ فارسى)

از: نور عليشاه محمد على بن فضلعلى طبسى اصفهانى (م 1212ق)

رساله مختصرى است در بيان اصول و فروع دين و اسرار باطنى آن به سبك عرفان شيعى ، چاپ شده در ضمن مجموعه عوارف المعارف.

[فهرست نسخه‏هاى خطى فارسى ، منزوى: 2/1016]

آغاز: الحمد للّه‏ رب العالمين والصلوة والسلام على خير المرسلين وآله الطاهرين... بر هر مكلفى واجب است كه سباح نظر را در درياى بى انتهاى فكرت غوطه ور سازد و به ديده بصيرت.

انجام:

ظهور صاحب ما ساز نزديك	بكن روشن چو روز اين شام تاريك
ز يمن مقدم آن شاه عادل	جدا گردد زهم تا حق و باطل

36 ، رساله سوم مجموعه «31پ ـ 48ر» ، نستعليق ، على موركانى لنجانى ، 1282ق.

18 برگ ، 14 سطر ، 11×5/17 سم.

2. ادعيه ايّام هفته (ادعيه شيعه ـ عربى)

از: احمد نيريزى (قرن 12ق)

ادعيه ايّام هفته است به ضميمه سوره توحيد و حمد.

آغاز: الحمدللّه‏ والحمد حقه كما يستحقه حمداً كثيراً وأعوذ به من شرّ نفسي.

(132)

14 ، نسخ معرب زيبا ، احمد نيريزى (مؤلف) ، 1130ق ، از انجام افتادگى دارد ، انجام: مالك يوم الدين ايّاك نعبد و ... ؛ تمامى صفحات مجدول مذهب و لاجورد و شنگرف ، صفحه اول كتيبه مذهب ، لابلاى سطور خطهاى زرين و جا براى ترجمه دعاها گذاشته شده است.

جلد: تيماج روغنى دورو ، روى جلد زمينه سبز جدول زرين با نقش گل و بوته الوان و پرنده ، درون جلد زمينه مشكى ، جدول و گل زرين ، ثبت: 131.

16 برگ ، 7 سطر ، 11×18 سم.

اصول و فروع ، نور عليشاه محمد على طبسى

عليه‏السلام آية النور

3. بحر الاسرار (شعر ـ فارسى)

از: مظفر عليشاه محمد تقى بن محمد كاظم كرمانى (م 1215ق)

مثنوى عرفانى است در تفسير و تأويل سوره حمد ، كه خود ناظم گزارشى به نثر بر آن نگاشته و آن را مجمع البحار ناميده است.

[فهرست نسخه‏هاى خطى فارسى ، منزوى: 1/6؛ الذريعه: 3/29]

آغاز:

باء بسم اللّه‏ الرحمن الرحيم	هست مفتاح در گنج حكيم
گنج حكمت آن كتاب رحمت است	بسمله چون باب گنج حكمت است

انجام:

در ميان چو نرد عشق آمد درست

خويش را درباخت در داو نخست

(133)

7 ، نستعليق ، بدون نام كاتب ، قرن 13ق ، صفحه اول مجدول مذهب با سرلوح مذهب لاجورد و نقش بوته زرين و الوان ، عناوين شنگرف ، در آخر نسخه حديث حقيقت درج شده است و چند تاريخ تولد به سالهاى 1236 و 1245 ، در اول نسخه وقف نامه بر مقبره سعادت على شاه به تاريخ 1312 به چشم مى‏خورد.

جلد: تيماج قهوه‏اى روغنى مجدول زرين با نقش گل و بوته الوان ، درون جلد زمينه سرخ با نقش گل رنگين ، ثبت: 203 ـ 162.

173 برگ ، 13 سطر ، 13×20 سم.

4. برهان قاطع (لغت ـ فارسى)

از: محمد حسين بن خلف تبريزى (قرن 11ق)

فرهنگ لغت فارسى به فارسى است كه به سال 1062ق به نام عبداللّه‏ قطب شاه (1023 ـ 1083) در نه فايده و سپس 29 باب به شماره حرفها در آغاز واژه‏ها نگاشته است. اين كتاب بارها به چاپ رسيده است.

[الذريعه: 3/98؛ فهرست نسخه‏هاى خطى فارسى ، منزوى: 3/1922]

آغاز:

اى راهنما بهر زبان در افواه	از نام تو بردند زبانها بتو راه
يزدان دگر سطوسى و تانكرى و اله	لاحول ولاقوّة الّا باللّه‏

انجام: يعقوب بفتح ياى حطى و سكون عين بى نقطه و قاف بواو كشيده و بباى ابجد زده نام پيغمبرى بوده... و كبك نر را نيز گفته اند كه جفت كبك ماده باشد.

5 ، نستعليق ، عناوين نسخ ، بدون نام كاتب ، قرن 12ق ، عناوين شنگرف ، تمامى صفحات مجدول محرر مذهب ، دو صفحه اول نقش گل و بوته زرين و رنگين در حاشيه ، صفحه اول داراى سرلوح مذهب ، در اول نسخه يادداشت وقف بر كتابخانه مزار نور عليشاه ثانى در

(134)

6/12/1324 از دكتر حسين سعادتى گنابادى و مهر مستطيلى كتابخانه پير اعظم.

جلد: تيماج روغنى دو رو مجدول با نقش گل و بوته و پرنده زرين و الوان ، داخل جلد زمينه سبز با نقش گل رنگين ، ثبت: 193.

540 برگ ، 22 سطر ، 19×5/26 سم.

5. بستان السياحه (سفرنامه ـ فارسى)

از: مستعلى شاه زين العابدين شيروانى (م 1253ق)

ديده‏هاى سفر مؤلف است به افغانستان ، هند ، تركستان ، خليج فارس ، يمن ، حجاز ، مصر ، شام ، عثمانى و ارمنستان. و ديدارش با دانشمندان و عارفان محلى. در چهار باب و سربندهاى «بستان» ، «گلشن» ، «گلزار» و حاوى ديدنى ها و آداب و رسوم آن سرزمين‏ها.

[فهرستواره كتابهاى فارسى ، منزوى: 1/66 و 67؛ فهرست نسخه‏هاى خطى فارسى ، منزوى: 1/649 و 6/3991]

آغاز: بستان حمد و سپاس و گلشن ثناء بى قياس مخصوص بارگاه احدى و مختص درگاه صمدى است.

انجام: اين بى بضاعت را فرونگذارى ربّنا اغفر لنا ذنوبنا وكفّر عنّا سيّئاتنا وتوفّنا مع الابرار بحرمة سيد الابرار والاخيار وائمّة الأطهار.

(135)

2 ، نستعليق ، بدون نام كاتب ، محرم 1326ق ، عناوين و نشانيها شنگرف ، در اول نسخه وقف نامه از ميرزا احمد كه در 10 ذيحجه 1338 نسخه را به كتابخانه مقبره سعادتيه و نوريه وقف نموده همراه با مهر كتابخانه مذكور.

جلد: تيماج روغنى دو رو مجدول زمينه مشكى ، جدول مذهب با نقش گل و بوته زرين و الوان با ترنج و سرترنج ، درون جلد داراى ترنج با نقش بوته زرين ، ثبت: 213.

266 برگ ، 26 سطر ، 22×5/34 سم.

ترجمه قرآن كريم

عليه‏السلام قرآن كريم با ترجمه فارسى

6. تفسير سورة التوحيد (تفسير ـ عربى)

از: حبيب الدين محمد بن على اصغر كوكدى گلپايگانى (قرن 13ق)

فايده‏اى ست در تفسير سوره توحيد.

آغاز: بسمله. و بعد فاني قد أشرت الى ما ورد على خاطري الفاتر ممّا يدلّ عليه سورة الاخلاص مستعيناً بربّ العالمين... قل ذكراً وثناء وارشاداً و تعليماً هو اللّه‏ أحد لفظ هو.

انجام: اللّه‏ الصمد ثم... نفى ان يكون والد الذي نقل عز اسمه.

38 ، رساله نهم مجموعه «34ر حاشيه» ، نستعليق ، بدون نام كاتب ، قرن 13ق.

1 برگ ، سطور چليپايى ، 16×21 سم.

7. جامع الاسرار (كنز الاسرار) (عرفان ـ فارسى)

از: نور عليشاه محمد على بن فضلعلى تونى طبسى اصفهانى (م 1212ق)

(136)

رساله عرفانى مختصرى است به نظم و نثر ، بدون باب و فصل ، درباره عشق و حسن و ديگر سخنان عارفان با حكايت‏هايى به روش گلستان. اين رساله همراه با عوارف المعارف و نيز جداگانه به چاپ رسيده است.

[فهرست نسخه‏هاى خطى فارسى ، منزوى: 2/1109؛ الذريعه: 5/39]

آغاز:

سپاس بى قياس و حمد بى حد	مر آن كه خفا را باد سرمد
كه چون روز ازل از جيب دم زد	زخلوتخانه در بيرون قدم زد ...

اهل معرفت گويند كه حسن علت غايى ايجاد است و عشق اساس حسن را بنياد...

انجام:

باز كن آخر تو به عبرت نظر	بين كه چه شد عاقبت جانور
قيد منه تا ننهى پا بقيد	صيد مكن تا نكنى خويش صيد

36 ، رساله اول مجموعه «1پ ـ 27پ» ، نستعليق ، على موركانى لنجانى ، 1282ق.

27 برگ ، 15 سطر ، 11×5/17 سم.

37 ، رساله سوم مجموعه «46پ ـ 61پ» ، نستعليق ، سيد شكر اللّه‏ بن محمد باقر طباطبايى بيدگلى ، ذى حجه 1295ق.

16 برگ ، 14 سطر ، 5/16×21 سم.

8. جنّات الوصال (شعر ـ فارسى)

از: نور عليشاه محمد على بن فضلعلى طبسى اصفهانى (م 1212ق)

جنّات الوصال از سروده‏هاى نور عليشاه طبسى تونى است كه مى‏خواسته آن را در هشت جنّت بسازد ولى نتوانسته بيش از سه جنت را بسرايد و چون كشته شد ، جانشين او محمد حسين معروف به رونق على شاه بخش سوم و چهارم و پاره‏اى از

(137)

بخش پنجم را سروده و به دنبال او نظام على شاه كرمانى احمد بن عبدالواحد (1242ق) پنجمين را بانجام رسانده و ششمين را كه در 114 لمعه و ترجمه و گزارشى از مصباح الشريعة است و نيز هفتمين جنت را بر آن افزوده است.

[فهرست نسخه‏هاى خطى فارسى ، منزوى: 4/2743؛ الذريعه: 5/152]

آغاز:

بسم اللّه‏ الرحمن الرحيم	افتتاح كنز اسماء عظيم
بازگو از نام نامىّ اله	سوى جنّات وصالش جوى راه

37 ، رساله ششم مجموعه «169ر ـ 322ر» ، نستعليق ، سيد شكر اللّه‏ بن محمد باقر طباطبايى بيدگلى ، چهارشنبه 3 شوال 1295ق ، انجام: باطناً گويى مجازم خوشتر است * زآنكه يار دل نوازم در بر است.

154 برگ ، 15 سطر ، 5/16×21 سم.

33 ، نستعليق ، سيد شكر اللّه‏ بن محمد باقر طباطبايى بيدگلى ، جمادى الاول 1308ق ، شامل: جنّت چهارم و پنجم و ششم و هفتم ، آغاز: اى گشوده از كرم باب نعيم * اسم اللهت ز رحمن و رحيم/ اى كه لا تحصى بود انعام تو * اى كه لا تجزى بود اكرام تو ؛ انجام: يارى حق كردن و اعزاز دين * رهنماى راستى بى ضالين/ با تو آن را با توان بشتافتن * بهر حق افتاده را دريافتن ؛ صفحات سه ستونى ، عناوين شنگرف ، اين نسخه را استاد حسينعلى بيدگلى كاشانى در ذيقعده 1342 به بقعه سعادتعلى شاه و نور على شاه وقف نموده و توليت آن را به شيخ محمد حسن جنابذى سعادتعلى شاه سپرده است.

جلد: تيماج روغنى دورو ، روى جلد زمينه قهوه‏اى با جدولهاى زرين و نقش گل و بوته رنگين و پرنده ، درون جلد زمينه سرخ با جدول زرين و نقش گل نرگس ، ثبت: 197 ـ 132.

330 برگ ، 18 سطر ، 5/12×22 سم.

(138)

9. حقّ اليقين (عقائد ـ فارسى)

از: علامه محمد باقر بن محمد تقى مجلسى (م 1110ق)

اصول و ضروريات دين خصوصاً بحث امامت را بطور مفصّل بيان مى‏نمايد و نيز مباحثى در پيرامون موضوعات اخلاقى وشماره گناهان كبيره دارد. اين كتاب از آخرين تأليفات علامه مجلسى است كه بنام شاه سلطان حسين صفوى نگاشته و در آخر شعبان 1109 تأليف آن را به انجام رسانده است و بارها چاپ شده است.

[الذريعه: 7/40؛ كتابشناسى مجلسى: 216؛ فهرست نسخه‏هاى خطى فارسى ، منزوى: 2/937؛ فهرست كتابخانه آية اللّه‏ مرعشى: 3/201]

آغاز: الحمد للّه‏ الواحد الأحد الفرد الصمد القديم الذي ليس كمثله شيء.

30 ، نستعليق ، آيات و روايات نسخ معرب ، بدون نام كاتب ، قرن 13ق ، آغاز: و خدا ترا تزويج كرده است بكسى كه حسبش از همه بزرگتر است و منصبش از همه گرامى تر است و رحيم ترين مردمست ؛ انجام: جواب تمثيل اولى است هر چند معارض نيز دارند و قول به تخيير خالى از قوّتى نيست پانزدهم اگر تحيّات ديگر را بغير سلام در غير ؛ عناوين و نشانى ها شنگرف ، نسخه تعمير شده و برگهاى آن در صحافى جابجا شده است.

جلد: تيماج روغنى دورو ، روى جلد زمينه سرخ جدول زرين با نقش گل و بوته رنگين ، داخل جلد زمينه سرخ با نقش گل نرگس ، ثبت: 211 ـ 135.

408 برگ ، 19 سطر ، 16×5/24 سم.

10. حقيقة الحقايق (عرفان ـ عربى)

از: محيى الدين محمد بن على بن عربى اندلسى (م 638ق)

رساله عرفانى كوتاهى است شامل فصولى چند در معرفت اشياء و صفات حق و حقيقت انسانيت.[التراث العربى: 2/414]

(139)

آغاز: الحمد للّه‏ الذي جعل الموجودات على وجوده دليلاً و أوضح للسائرين على جنابه الأقدس سبيلاً و الصلوة و السلام على رسوله محمد المصطفى من الخلايق حسيباً وبعد فهذه الرسالة الشريفة في الحقايق وحكم من الدقايق لولدي في الطريقة... وفيها فصول في كل فصل أصول فصل في حقيقة الحقايق الحق موجود.

انجام: فصل الواحد لو ظهر في المظاهر على صورة الكثرة يقدح في وحدة الوجود الواحد... فلايستحق بالحقايق من الأعداد ففي المعني الحقيقي ، تمت الرسالة.

38 ، رساله هشتم مجموعه «33پ ـ 34ر» ، نستعليق ، بدون نام كاتب ، سه‏شنبه ذى قعده 1274ق.

2 برگ ، 23 سطر ، 16×21 سم.

11. ديوان امير معزى (شعر ـ فارسى)

از: محمد بن عبد الملك معزى نيشابورى (م 521ق)

ابو عبد اللّه‏ محمد بن عبد الملك برهانى نيشابورى يا سمرقندى ، ملك الشعراى سنجر سلجوقى كه ديوانش به كوشش عباس اقبال آشتيانى در 1318ش به چاپ رسيده است.

[فهرست آستان قدس رضوى: 7/516؛ فهرست نسخه‏هاى خطى فارسى ، منزوى: 3/2535؛ الذريعه: 9/1099؛ فهرست كتاب‏هاى چاپى فارسى ، مشار: 2/2268]

آغاز:

ستاره سجده برد خلعَت منير تو را	زمانه بوسه دهد پايه سرير تو را
موافق است قضا بخت كامكار تو را	مسخر است عدو تيغ تيز ... تو را

25 ، نستعليق ، بدون نام كاتب ، قرن 13ق ، از انجام افتاده است ،

(140)

انجام: از تو جويد اى دولت بهترى و مهترى * كز خداوندان دولت مهتر و بهتر تويى/ ملك چون پيرايه دين هدا چون خواست * در آن پيرايه و ياقوت اين افسر تويى ؛ عناوين شنگرف.

جلد: تيماج روغنى دورو ، روى جلد زمينه سرخ جدول زر با ترنج و سرترنج و نقش گل و بوته رنگين و در هر طرف جلد يك بيت فارسى نوشته شده است ، درون جلد زمينه سبز جدول زر با نقش گل نرگس ، ثبت: 207 ـ 141.

141 برگ ، 15 سطر ، 5/10×22 سم.

12. ديوان جامى (شعر ـ فارسى)

از: نور الدين عبد الرحمن بن احمد جامى (م 898ق)

[الذريعه: 9/188؛ فهرست مشترك پاكستان: 7/591؛ فهرست نسخه‏هاى خطى فارسى: 3/2264؛ فهرست كتاب‏هاى چاپى فارسى ، مشار: 2/2280]

16 ، تعليق ، بدون نام كاتب ، قرن 10ق ، از آغاز و ميانه افتادگى دارد ، آغاز: چرخ كه خم شد پى سجود محمد * هست جهان... كه جود محمد.../ ترا ذروه اوج عزّت نشيمن * تو خوش كرده در مركز خاك منزل ؛ انجام: بعلم نظر كوش جامى كه نيست * ز تحصيل علم دگر حاصلى ؛ نسخه نفيس ، تمام صفحات مجدول مذهب و لاجورد ، صفحه اول سرلوح مزدوج مذهب مرصع و در حاشيه نقش گل و بوته زرين.

جلد: تيماج روغنى دورو ، روى جلد زمينه سرخ جدول زرين با نقش گل و بوته الوان و پرنده ، داخل جلد زمينه مشكى جدول و گل زرين ، ثبت: 133 ـ 150.

198 برگ ، 12 سطر ، 10×5/16 سم.

(141)

13. ديوان حافظ (شعر ـ فارسى)

از: شمس الدين محمد حافظ شيرازى (م 791ق)

[الذريعه: 9/222؛ فهرست نسخه‏هاى خطى فارسى ، منزوى: 3/2276؛ فهرست كتاب‏هاى چاپى فارسى ، مشار: 2/2292]

17 ، شكسته نستعليق ، عبد الكريم طباطبايى اردستانى ، رمضان المبارك 1299ق ، در تهران ، آغاز: مقدمه نثر: حمد بى حد و ثناى بيعد و سپاس بى‏قياس خداوندى را جمع ديوان حافظان اوراق ... آغاز اشعار: اى فروغ حسن ماه از روى رخشان شما * آبروى خوبى از چاه زنخدان شما ؛ انجام: خاموش نشين كه وقت خاموشى تست * دم دركش و جام باده را پر مى‏كن ؛ صفحه اول سر لوح مذهب ، در آغاز نسخه مقدمه‏اى به نثر و در انتها دو بيت فارسى از شاعرى معاصر با كاتب در تاريخ وفات خواجه حافظ با مطلع: چراغ اهل معنى خواجه حافظ * كه شمعى بود از نور تجلى.

جلد: تيماج روغنى دو رو ، روى جلد زمينه سبز جدول زرين با نقش گل و بوته الوان ، داخل جلد زمينه مشكى جدول و گل زرين ، ثبت: 161 ـ 154.

222 برگ ، 14 سطر ، 5/8×5/14 سم.

14. ديوان حكيم ازرقى (شعر ـ فارسى)

از: حكيم افضل الدين ابوبكر بن اسماعيل وراق ازرقى هروى (قرن 5ق)

[فهرست نسخه‏هاى خطى فارسى ، منزوى: 3/2222؛ فهرست مشترك پاكستان: 9/1985]

(142)

آغاز:

چه جرمست اين كه هر ساعت زچرخ نيلگون دريا	زمين را سايبان بندد به پيش گنبد خضرا
چو در بالا بود باشد زچشمش ابر در پستى	چو در پستى بود باشد بكامش درد بر بالا

انجام:

مر جاه تو را بلندى از جوزا باد	در خاك تو را سياست از دريا باد
رأى تو روشنى فلك پيما باد	خورشيد سعادت تو در بالا باد

10 ، نستعليق ، محمد على بن على قلى خان قاجار ، جمعه 4 ذى حجه 1278ق ، شامل: غزليات و مقطعات ، صفحه اول مجدول مذهب و لاجورد و سرلوح مزدوج مذهب ، عناوين شنگرف ، شرح حال كوتاهى از شاعر در اول نسخه درج شده است ، در اول نسخه يادداشت استكتاب نسخه از ميرزا حسينعلى در ذيحجه 1287 با مهر وى.

جلد: تيماج روغنى دورو ، روى جلد زمينه سبز مجدول مذهب با نقش گل و بوته و پرنده الوان ، درون جلد زمينه مشكى مجدول مذهب با نقش گل الوان.

72 برگ ، 15 سطر ، 5/13×5/21 سم.

ديوان روح الامين اصفهانى

عليه‏السلام گلستان ناز

15. ديوان روشن اصفهانى (شعر ـ فارسى)

از: ميرزا محمد صادق بن محمد طاهر بن محمد صادق اردستانى (م 1305ق)

[الذريعه: 9/390؛ فهرست مشترك پاكستان: 9/2105؛ فهرست نسخه‏هاى خطى فارسى ، منزوى: 3/2338]

(143)

آغاز:

هيچ دانى چيست روشن شكر آلاى خدا	ذكر مدح سيد و سالار و قطب اوليا
شوهر زهرا ابوالسبطين ابن عم رسول	رهبر جبريل دست حق علىّ مرتضى

انجام:

قرنى است كه رهسپار عشقم	انصاف بود كه بعد قرنى
افسانه عشق در نوردم	پيرامن عاشقى نگردم

35 ، نستعليق ، بدون نام كاتب ، قرن 14ق ، در اول نسخه يادداشت وقف بر مقبره نور على شاه و سعادتعلى شاه و مهر على معين زاده با تاريخ 1334.

جلد: نفيس و بسيار زيبا ، تيماج روغنى دورو ، روى جلد زمينه زر و در حاشيه رنگهاى مشكى و سرخ و سبز با جدولهاى زرين و يك ترنج بزرگ كه درون آن يك ترنج و دو سرترنج با نقش گل و بوته رنگين ترسيم شده ، داخل جلد زمينه سرخ با جدول و نقش گل و بوته زرين در حاشيه ، ثبت: 196 ـ 165.

204 برگ ، 18 سطر ، 15×5/23 سم.

16. ديوان شاه نعمت اللّه‏ ولى (شعر ـ فارسى)

از: شاه نعمت اللّه‏ ولى بن مير عبد اللّه‏ كرمانى (م 834ق)

[الذريعه: 9/1215؛ فهرست نسخه‏هاى خطى فارسى ، منزوى: 3/2581]

23 ، رساله اول مجموعه «1ر ـ 102ر» ، نستعليق ، على اكبر بن حسن بن حفيظ آرانى ، شنبه 16 صفر 1299ق ، از آغاز يك برگ افتاده است ، آغاز: فارغم از فنا به دولت او * شاه ملك بقا است سيد ما.../ نعمت اللّه‏ نصيب از او دارد * والى اوليا است سيد ما ؛ انجام: از بعد على و يازده فرزندش * بر جاى رسول نعمت اللّه‏ ولى است/ ما را به جهان به عزت شاه

(144)

ولى * مقصود على باشد و اولاد على ؛ عناوين و نشانيها شنگرف.

102 برگ ، 11 سطر ، 5/11×5/18 سم.

(145)

17. ديوان كمال الدين اصفهانى (شعر ـ فارسى)

از: كمال الدين اسماعيل بن جمال الدين محمد اصفهانى (م 635ق)

كمال الدين اسماعيل پسر جمال الدين محمد اصفهانى از مشاهير سخن سرايان قرن ششم و اوائل قرن هفتم هجرى است كه به مداحى خوارزمشاهيان و صاعديه (خصوصاً ركن الدين مسعود بن صاعد) و ملك نصرة الدين و رشيد الدين و شهاب الدين و فخر الدين احمد و صدر الدين عمر خجندى (كه از همه صدر تعبير كرده) و عميد الدين فارسى پرداخته و به جهت رتبه عالى در شاعرى او را «خلاق المعانى» لقب دادند و در اواخر عمر دست ارادت به شهاب الدين سهروردى داده است.

[الذريعه: 9/916؛ فهرست كتابخانه سپهسالار: 2/661؛ فهرست مشترك پاكستان: 7/203؛ فهرست نسخه‏هاى خطى فارسى ، منزوى: 3/2494]

32 ، نستعليق ، بدون نام كاتب ، بدون تاريخ كتابت ، شامل: قصائد ، غزليات ، مقطعات ، رباعيات و چند مثنوى ، آغاز: رسيد صبح چه خسبى چو بخت من برخيز * بساز چنگ و برآور خروش رستاخيز/ ببوى باده بياميز نكهت گل را * كه شب بروز برآميخت صبح رنگ آميز ؛ انجام: واخوان حسبتهم دروعا * فكانوها وليكن للاعادى/ وخلتهم سهاماً صابيات * فصاروها وليكن في فؤادى ؛ تمامى صفحات مجدول مذهب محرّر ، صفحه اول سرلوح مذهب ، عناوين شنگرف ، صفحات نسخه در صحافى جابجا شده است.

جلد: تيماج روغنى دورو ، روى جلد زمينه قهوه‏اى روشن جدول زرين با نقش گل و بوته زرين در حاشيه و نقش گل و بوته رنگين و پرنده و پروانه در متن ، داخل جلد زمينه مشكى جدول زرين با نقش گل نرگس ، ثبت: 156 ـ 170.

265 برگ ، 21 سطر ، 5/12×21 سم.

(146)

18. ديوان نصرت كرمانشاهى (شعر ـ فارسى)

از: نصرت كرمانشاهى

اين ديوان در نسخه حاضر و فهرست مجلس سنا از نصرت كرمانشاهى دانسته شده ، ولى در فهرست دانشگاه تهران و فهرست نسخه‏هاى خطى فارسى ، ناظم آن صدر الممالك ميرزا نصراللّه‏ مسلم اردبيلى ملقب به نصرت على شاه و نصرت اردبيلى (متوفّى 1242ق) معرّفى شده است.

[فهرست كتب خطى مجلس سنا:2/247؛ فهرست دانشگاه تهران: 10/1659؛ فهرست نسخه‏هاى خطى فارسى ، منزوى: 3/2574]

آغاز:

به خاك گلشن از زلفت مگر افشانده دل‏ها	كه شكل دل همى رويد به گلشن غنچه از دل‏ها
به شكل دل نياسايد غم از دل هيچ نزدايد	كه ره رو تا وطن نايد نياسايد به منزل‏ها

انجام:

شب گذشت و من همى خواهم مدام	حرف آن يار آورم زين الكلام
خواب رفتم من ولى اندر منام	ذكر آن يار است ذكرم والسلام

24 ، رساله اول مجموعه «1پ ـ 153ر» ، نستعليق ، بدون نام كاتب ، قرن 14ق ، صفحه اول مجدول مذهب و مشكى و داراى سرلوح مذهب.

153 برگ ، 12 سطر ، 5/19×5/21 سم.

19. ديوان نور على شاه (شعر ـ فارسى)

از: نور عليشاه محمد على بن فضلعلى تونى طبسى اصفهانى (م 1212ق)

چند بار چاپ شده است ، چاپها و نسخه‏ها تفاوتهايى دارند.

(147)

[الذريعه: 9/1231؛ فهرست نسخه‏هاى خطى فارسى ، منزوى: 3/2587؛ فهرست كتاب‏هاى چاپى فارسى ، مشار: 2/2384]

آغاز:

اى نام خوشت جوهر شمشير زبان‏ها	پيوسته از اين سلسله زنجير بيان‏ها
روز ازل از بهر نثار قدم تو	مخزون شده در مخزن دل نقد روان‏ها

انجام:

زسيل نيستى از پا درآيد	همان ناكرده سر ديوار هستى
دلا جز نيستى نور على را	متاعى نيست در بازار هستى

37 ، رساله چهارم مجموعه «65ر ـ 161ر» ، نستعليق ، سيد شكر اللّه‏ بن محمد باقر طباطبايى بيدگلى ، قرن 13ق ، انجام: در كعبه و سومنات مائيم * عالم صفت است و ذات مائيم.

97 برگ ، 16 سطر ، 16 سم.

24 ، رساله دوم مجموعه «153پ ـ 240پ» ، نستعليق ، عبد الحسين ، 15 شوال 1338ق ، در آخر نسخه اشعارى از صديق الملك با مطلع: پرتو آفتاب عشق نهان * پرده از رخ فكند گشت عيان ، در حاشيه صفحات نخستين اشعارى از ديوان سيد عبداللّه‏ صدر العراقى درج شده است با مطلع: خوشا آنان كه دائم در نمازند * مدامى با خدا در كشف و رازند ، با تاريخ 1362 ق.

87 برگ ، 12 سطر ، 5/19×5/21 سم.

20. رباعيات بابا طاهر (شعر ـ فارسى)

از: بابا طاهر عريان همدانى (م 410ق)

دو بيتى‏هاى عاشقانه او و دو بيتى‏هاى منسوب به او بارها چاپ شده است.

[الذريعه: 9/117 و 10/68؛ فهرست نسخه‏هاى خطى فارسى ، منزوى: 4/2827؛

(148)

فهرست كتاب‏هاى چاپى فارسى ، مشار: 2/2513 ـ 2515]

(149)

26 ، رساله دوم مجموعه «159پ ـ 171پ» ، نستعليق ، سيد احمد بن فخر الدين حسينى تويسركانى ، دوشنبه 28 ربيع الثانى 1317ق ، آغاز: مگر شير و پلنگى اى دل اى دل * بمو دائم بجنگى اى دل اى دل/ اگر دستم فتى خونت بريختم * بوينم تا چه رنگى اى دل اى دل ؛ انجام: نگار تاز خيز ما كجايى * بچشمان سرمه ريز ما كجايى/ نفس بر سينه طاهر نرسيده * دم رفتن عزيز ما كجايى ؛ صفحات جدول شنگرف ، اين نسخه در 20 ذيقعده 1319 به معتمد الدوله هبه شده است.

12 برگ ، 15 سطر ، 5/13×21 سم.

21. روح القدس (شعر ـ فارسى)

از: جمال الدين محمد اردستانى (م 879ق)

مثنوى عرفانى است با سربندهايى به نثر.

[الذريعه:19/190؛ فهرست نسخه‏هاى خطى فارسى ، منزوى: 4/2841]

آغاز:

باسم عظيم و بذات قديم	كه عشق است و بس هر چه [هست] اى حكيم
بگيسوى آشفته پر شكن	كه عشق است و بس هر چه هست اى حَسَن

انجام:

خوش وقت و بختيار شهنشاه سرورى	كاين مهر مهر روز برخسار او سزاست
مرآت دلبران و مليحان است اين كتاب	گنج غريب و رنج جمالىّ مرتضاست

34 ، نسخ زيبا ، ابراهيم بن ميرزا عبد الرحيم شيرازى مشهور به جبرئيل ، يكشنبه 29 محرم 1247ق ، صفحات چهار ستونى ، عناوين شنگرف ، در اول نسخه وقف بر مزار سعادت على شاه و نور على شاه در 2 جمادى الثانى 1341.

جلد: تيماج روغنى دورو ، روى جلد زمينه مشكى با جدولهاى زرين و نقش گل و بوته رنگين ، داخل جلد زمينه سرخ و جدول زر و مشكى با

(150)

نقش گل نرگس ، ثبت: 199 ـ 140.

69 برگ ، 17 سطر ، 15×21 سم.

22. روضة الصفا في سيرة الانبياء والملوك والخلفاء (تاريخ ـ فارسى)

از: مير خواند محمد بن كمال الدين محمود (م 930ق)

تاريخ عمومى است از آفرينش تا روزگار مؤلف. وى مى‏خواسته كتاب را در يك مقدمه و هفت جلد و يك خاتمه بسازد ، ولى جلد هفتم و خاتمه اش را نوه دخترى او خواند مير پس از مرگ نياى خود به پايان رساند. سپس هدايت طبرستانى روضة الصفاى ناصرى را از روى آن و به مانند دنباله آن نوشت.

[فهرستواره كتابهاى فارسى ، منزوى: 1/619؛ فهرست نسخه‏هاى خطى فارسى ، منزوى: 6/4153؛ فهرست كتاب‏هاى چاپى فارسى ، مشار: 2/2706]

31 ، نستعليق ، عبارات عربى نسخ معرب ، بدون نام كاتب ، قرن 12ق ، طرفين نسخه افتاده است ، آغاز: اصحاب يمين اند و مقربان بارگاه حضرت احديت از نسل تو و در اين حين نداى الهى رسيد كه هولاء... ذكر انتقال آدم عليه السلام از خاكدان محنت به رياض جنت چون هزار سال از عمر آدم ؛ انجام: ذكر سلطنت هرمز بن نرسى در اوايل حال بدخوى و ترش روى بود و چون ملك پدر به وى ... ملك ديگر سؤال كرد كه شخصى كه خون بى گناهى مباح گرداند با او چه بايد كرد ؛ عناوين و نشانيها شنگرف ، در حاشيه تصحيح دارد. تقديمى ميرزا اسد اللّه‏ خباز به كتابخانه مقبره سعادتيه نوريه ، نسخه رطوبت ديده است.

جلد: تيماج روغنى دورو ، روى جلد زمينه سبز جدول زرين با نقش گل و بوته رنگين ، درون جلد زمينه سرخ با نقش گل نرگس ، ثبت: 195 ـ 134.

324 برگ ، 19 سطر ، 5/16×24 سم.

(151)

23. رياض السياحه (سفرنامه ـ فارسى)

از: مستعلى شاه زين العابدين شيروانى (م 1253ق)

سفرنامه مؤلف است با گزارش جغرافيايى از شهرهاى جهان به ويژه ايران. در يك «خلد» و چهار «روضه» و يك «بهار» و هر «روضه» در يك «سفره» و چند «حديقه» و هر «حديقه» در چند «گلزار» يا «گلستان» يا «چمن» يا «گلشن».

[فهرستواره كتابهاى فارسى ، منزوى: 1/86؛ الذريعه: 11/227؛ فهرست نسخه‏هاى خطى فارسى: 6/4007]

آغاز: رياض حمد و ثناء و حدايق سپاس بى منتها مختص واجب الوجودى است جلّ شأنه و عمّ احسانه كه از فيض بى نهايت و فرط محبّت.

3 ، نستعليق ، محمد صالحى آرانى درويش نعمت اللهى ، 19 ربيع الاول 1360ق ، عناوين مشكى درشت ، نشانيها مشكى ، فهرست مطالب كتاب در اول نسخه به خط محمد صالحى آرانى در 1320ش و همو نسخه را در 1378ق به كتابخانه نوريه اهداء كرده است ، اين نسخه از روى نسخه چاپ سنگى استنساخ شده و در آخر آن ابياتى از شيخ بهايى درج شده است.

جلد: تيماج روغنى مجدول مذهب با نقش گل و بوته الوان ، درون جلد زمينه سرخ با نقش گل و بوته الوان ، ثبت: 194 ـ 133.

135 برگ ، 28 سطر ، 20×30 سم.

24. زاد المعاد (ادعيه شيعه ـ فارسى)

از: علامه محمد باقر بن محمد تقى مجلسى (م 1110ق)

كتاب مشهورى است در ادعيه و زيارات شيعى شامل چهارده باب و خاتمه كه به نام شاه سلطان حسين صفوى در ماه رمضان 1107 در اصفهان به انجام رسيده

(152)

است. نسخه‏هاى خطى زادالمعاد فراوان است و بارها به چاپ رسيده است.

(153)

[الذريعه: 12/11؛ كتابشناسى مجلسى 243 ـ 247؛ فهرست كتاب‏هاى چاپى فارسى ، مشار: 2/1817؛ فهرست كتب خطى آستان قدس رضوى: 15/234]

آغاز: الحمد للّه‏ الذي جعل العبادة وسيلة لنيل السعادة في الاخرة والأولى.

انجام: بدعاى رحمت و مغفرت اين مستحق دعا ياد كند و ختم بفضل اللّه‏ سبحانه و تاييده.

8 ، نسخ زيبا ، ادعيه معرب ، محمد جعفر خطيب ، پنجشنبه 23 رجب 1239ق ، نسخه نفيس ، تمام صفحات مجدول مذهب ، دو صفحه اول طلا اندازى بين سطور و نقش گل و بوته زرين در حاشيه ، صفحه اول سر لوح مذهب ، صفحه آخر طلا اندازى بين سطور ، عناوين و نشانى‏ها شنگرف ، اسامى ادعيه در بالاى صفحات در دايره زرين نگاشته شده است ، تصحيف و تذهيب حسب الامر ميرزا سيد محمد لشكر نويس باشى در ذيحجه 1297 در مشهد رضوى انجام شده است.

جلد: تيماج روغنى دورو مجدول با نقش گل و بوته زرين ، دور جلد آيه «ادعوني استجب لكم» و چند حديث درباره دعا درج است ، ثبت: 147 ـ 160.

270 برگ ، 18 سطر ، 5/15×5/24 سم.

13 ، نسخ ، ادعيه معرب ، بدون نام كاتب ، قرن 13ق ، تمامى صفحات مجدول محرر مذهب ، صفحه اول سر لوح مزدوج مذهب ، عناوين شنگرف ، نسخه بدلها در حاشيه ذكر شده است.

جلد: تيماج روغنى دورو ، روى جلد زمينه زرين مجدول با نقش گل و بوته الوان ، درون جلد زمينه مشكى جدول زرين با نقش گل الوان ، ثبت: 132.

321 برگ ، 17 سطر ، 5/11×5/18 سم.

25. زندگى نامه خود نوشت بيدگلى (تراجم ـ فارسى)

از: حسينعلى بن عبد الرحيم بيدگلى (قرن 14ق)

رساله مختصرى است در شرح حال مؤلف كه ظاهراً با اهالى خانقاه نعمت اللهى

(154)

حشر و نشر داشته است.

(155)

آغاز: سپاس بيرون از حصر نثار بارگاه حضرت سبحانى است كه وجود انسانى را آينه سراپاى نماى خود خلق فرمود.

انجام: از دوستان و محبان محشور نمايد ، تمّت التذكرة.

37 ، رساله پنجم مجموعه «161 پ ـ 168 پ» نستعليق ، حسينعلى بيدگلى (مؤلف) ، يكشنبه 18 صفر 1341.

8 برگ ، 14 سطر ، 5/16×21 سم.

سوانح سفر حجاز ، شيخ بهايى

عليه‏السلام نان و حلوا

26. شاهنامـه (شعر ـ فارسى)

از: حكيم ابوالقاسم فردوسى (م 411ق)

حماسه ملى بزرگ ايرانيان است كه بارها به چاپ رسيده و كتابها و مقالات بسيارى پيرامون آن نگاشته اند.

[الذريعه: 13/16؛ فهرست نسخه‏هاى خطى فارسى ، منزوى: 4/2935]

آغاز:

به نام خداوند جان و خرد

كزين برتر انديشه برنگذرد

انجام:

زهجرت سه صد سال هفتاد و چار

به ماه جهان داور كردگار

11 ، نستعليق ، محمد كمال ، 2 صفر 1260ق ، نسخه بسيار نفيس ، صفحات مجدول مذهب ولاجورد چهار ستونى ، عناوين شنگرف ، دو صفحه اول تذهيب پركار شكل يك ترنج بزرگ مذهب در دو صفحه اول

(156)

ترسيم شده و درون آن چهار كتيبه مذهب تعبيه شده وطلا اندازى دندان موشى بين سطور دارد و در سرتاسر دو صفحه افتتاح نقش گل و بوته زرين به چشم مى‏خورد ، در صفحات ديگر نسخه نيز چهار سرلوح مزدوج مذهب مشاهده مى‏شود و در مجموع 28 نقاشى مينياتورى زيبا در نسخه ترسيم شده است.

جلد: تيماج روغنى دورو ، روى جلد زمينه زيتونى با جدول زر و ترنج و سرترنج ، داخل ترنج نقاشى مينياتورى بسيار زيبا از مجلس شاهنامه خوانى و دور جلد ابياتى از ابتداى شاهنامه درج شده است. داخل جلد زمينه قهوه‏اى با نقش گل نرگس و جدول زر ، ثبت: 212 ـ 156.

587 برگ ، 25 سطر ، 20×30 سم.

27. شرح حديث حقيقت (كميليه) (شرح حديث ، عرفان ـ فارسى)

از: شاه نعمت اللّه‏ ولى بن مير عبد اللّه‏ كرمانى (م 834ق)

رساله كوتاهى است در شرح حديث حقيقت ، كه در اين نسخه به نقل از «جُنگ المهمات» حبيب الدين جرفادقانى آمده است و او نيز از شاه نعمت اللّه‏ ولى نقل كرده است.[فهرست نسخه‏هاى خطى فارسى ، منزوى: 2/1332]

آغاز: الحمد للّه‏ الذي هدانا بوسيلة النبي المختار في ظلمة الاستار الى نور الأنوار والصلوة على صورة الحق محمد المختار وآله خير الأبرار والنظار ، نظم:

باز ساقى سر سبو بگشاد

ساغر مى گرفت و ما را داد

انجام: چو آفتاب برآيد ستاره ننمايد ، اذا بلغ الكلام الى اللّه‏ فامسكوا ، از قرارى كه جناب مولانا العارف الربانى حبيب الدين محمد الكوكدى الجرفادقانى دامت بركاته معلوم... در جنگ المهمات خودشان مسطور داشته... شرح اين حديث بر وجهى كه مذكور شد از جناب قطب الاقطاب سيد العرفاء شاه نعمت اللّه‏ ولى مى‏باشد.

38 ، رساله هفتم مجموعه «32ر ـ 33ر» ، نستعليق ، بدون نام كاتب ،

(157)

دوشنبه ذى قعده 1274ق.

2 برگ ، 30 سطر ، 16×21 سم.

(158)

28. شير و شكر (شعر ـ فارسى)

از: بهاءالدين محمد بن حسين عاملى (م 1030ق)

يكى از چهار مثنوى شيخ بهايى است ، در شش بخش و ديباچه‏اى به نثر ، بارها به چاپ رسيده است.

[فهرست نسخه‏هاى خطى فارسى ، منزوى: 2/2978؛ الذريعه: 14/294 و 19 /231]

آغاز:

اى مركز دايره امكان	وى زبده عالم كون و مكان
تو شاه جواهر ناسوتى	خورشيد مظاهر لاهوتى

انجام:

مقبول خواص و عوامش كن

پيوسته خجسته پيامش كن

38 ، رساله چهارم مجموعه «24پ ـ 25پ» ، نستعليق ، بدون نام كاتب ، 1271ق ، در اصفهان.

2 برگ ، 25 سطر ، 16×21 سم.

36 ، رساله پنجم مجموعه «50پ ـ 53پ» ، نستعليق ، بدون نام كاتب ، قرن 13ق ، اشعار در سه ستون نگاشته شده است.

4 برگ ، 14 سطر ، 11×5/17 سم.

29. الصحيفة السجادية (ادعيه شيعه ـ عربى)

از: امام سجاد (ع)

ادعيه امام سجاد على بن حسين(ع) كه در مناسبت‏هاى مختلف قرائت فرموده‏اند ، در اين كتاب گردآورى شده و صحيفه سجاديه جزء نخستين تأليفات در ادعيه شيعى است كه به آن «انجيل اهل بيت» و «زبور آل محمد» نيز مى‏گويند. شروح ، ترجمه‏ها و كتابهاى بسيارى پيرامون آن نگاشته شده و تكمله‏ها و ملحقات

(159)

متعدّدى نيز دارد و بارها در ايران و كشورهاى ديگر به چاپ رسيده است.

(160)

[التراث العربى: 3/465؛ الذريعه: 15/18؛ فهرست كتب خطى آستان قدس رضوى: 15/332؛ فهرست كتاب‏هاى چاپى عربى ، مشار: 588]

آغاز: حدّثنا السيد الأجل نجم الدين بهاء الشرف أبو الحسن ... وكان من دعائه عليه السلام اذا ابتدأ بالدعاء... الحمد للّه‏ الأوّل بلا أوّل كان قبله.

انجام: ونجّني من مضلات الفتن برحمتك يا أرحم الراحمين ...

20 ، نسخ معرب بسيار زيبا ، بدون نام كاتب ، 1170ق ، بدون ملحقات ، تمامى صفحات مجدول مذهب و شنگرف و لاجورد ، دو صفحه اول طلا اندازى دندان موشى بين سطور و نقش گل و بوته زرين در حاشيه ، صفحه اول سرلوح مزدوج مذهب ، عناوين ادعيه در كتيبه زرين با سفيدآب نوشته شده است ، در حاشيه تصحيحات و نسخه بدلها ذكر شده است.

جلد: تيماج روغنى دورو ، روى جلد جدول زرين و نقش گل و بوته الوان ، درون جلد زمينه مشكى جدول زرين نقش گل و بوته مذهب و الوان ، ثبت: 134 ـ 153.

168 برگ ، 11 سطر ، 5/7×12 سم.

19 ، نسخ معرب ، بدون نام كاتب ، قرن 12ق ، به ضميمه ملحقات ، انجام: وتتمّ احسانك في ما بقي من عمري كما أحسنت في ما مضى منه يا أرحم الراحمين ؛ تمامى صفحات مجدول مذهب و شنگرف و لاجورد ، دو صفحه اول طلا اندازى دندان موشى بين سطور و صفحه اول سرلوح مزدوج مذهب ، عناوين زر و شنگرف ، در حاشيه تصحيح شده و نسخه بدلها ذكر شده است ، در آخر نسخه چند تاريخ تولد از جمله در 1289 ق.

جلد: تيماج دورو مشكى مجدول با ترنج و سرترنج و لچكى زرين ، نام صحاف «حسين عقيقى» در سرترنج ، درون جلد سرخ ، جلد جديد ساخته شده است ، ثبت: 151 ـ 161.

235 برگ ، 10 سطر ، 5/7×5/13 سم.

(161)

30. طريقه سلوك رضويه (عرفان ـ فارسى)

رساله عرفانى مختصرى است در بيان مجملى از طريق سلوك در طريقت رضويه مرتضويه.

آغاز: اى طالب راه حق بدان كه شرايع انبياء عليهم السلام كه در حقيقت نظام نشأتين صورت و معنى برآنست به حسب كمال قوه قدسيه و مراتب عقول.

انجام: اگر چه حاصل نشود اين سير به طريق كمال مگر از براى نادرى از الوف الوف الوف از سالكين الهى وليكن اين است مجملى از طريقه سلوك در طريقت رضويه مرتضويه عليهم السلام كه بطن اول از بطون شريعت مقدسه ختميه است والسلام...

36 ، رساله هفتم مجموعه «69پ ـ 83ر» ، نستعليق ، على موركانى لنجانى ، 1286ق.

15 برگ ، 15 سطر ، 11×5/17 سم.

عوارف المعارف

عليه‏السلام مجموعه 36

31. قـرآن كـريم (عربى)

آغاز: بسم اللّه‏ الرحمن الرحيم الحمد للّه‏ ربّ العالمين الرحمن الرحيم.

انجام: الذي يوسوس في صدور الناس من الجنة والناس.

56 ، نسخ معرب ، بدون نام كاتب ، قرن 10ق ، صفحه اول و آخر نونويس است ، در حواشى صفحات دواير و ترنجهاى مذهب و رنگين ترسيم شده ، وسط و آخر قرآن كتيبه مذهب داشته كه بيشتر آن از بين رفته است ، فواصل آيات و نشانى‏ها شنگرف ، اسامى سور به خط كوفى

(162)

جلى ، در اول نسخه وقف نامه از دده خان بيك به آستانه حضرت عبدالعظيم در 23 صفر 1130 ، در اوّل نسخه يادداشتى از احمد موسوى مؤذن در 1283ق.

(163)

جلد: تيماج روغنى دورو ، با جدولهاى زرين ترنجدار و نقش گل و بوته و درخت و پرندگان و آهوهاى مذهب و رنگين ، ثبت: 123 ـ 173.

288 برگ ، 12 سطر ، 5/24×32 سم.

42 ، نسخ معرب ، بدون نام كاتب ، قرن 11ق ، از طرفين افتادگى دارد ، آغاز: من كان يريد الحيوة الدنيا و زينتها نوفّ اليهم اعمالهم فيها ؛ انجام: رضى اللّه‏ عنهم و رضوا عنه ذلك لمن خشى ربّه ؛ نسخه نفيس ، تمامى صفحات جدول شنگرف و مشكى تحرير دار ، فواصل آيات ستاره زرين ، در حاشيه صفحات دواير زرين و لاجورد ، وآغاز هر جزء با ترنج مذهب و لاجورد مشخص شده است ، در آغاز هر سوره كتيبه بازوبندى مذهب ، لفظ جلاله در تمام صفحات به زر نگاشته شده است ، نوع خط و اعراب نشان مى‏دهد اين نسخه از تركيه است.

جلد: تيماج روغنى دورو ، روى جلد زمينه قهوه‏اى و جدول زر با نقش گل و بوته مذهب و رنگين ، داخل جلد زمينه مشكى با نقش گل نرگس و جدول زر ، ثبت: 160.

401 برگ ، 15 سطر ، 10×14 سم.

46 ، نسخ ، محمد حسين بن حاجى على ، سلخ ربيع الثانى 1213 ، تمامى صفحات مجدول محرر مذهب و شنگرف و لاجورد ، دو صفحه اول سرلوح مزدوج مذهب و كتيبه مذهب در ذيل صفحه ، فواصل آيات و نشانيها و اسامى سور شنگرف ، دعاى شروع و ختم تلاوت قرآن در آغاز و پايان درج شده است.

جلد: ميشن مشكى با ترنج و سرترنج و لچكى با نقش گل و بوته و پرنده زرين ، ثبت: 146 ـ181.

216 برگ ، 16 سطر ، 5/14×20 سم.

62 ، نسخ ، ملا محمد رحيم بن قربانعلى ، 1224ق ، كامل است ، تمامى صفحات جدول شنگرف ، دو صفحه اول سرلوح مذهب جديد با نقش گل و بوته زرين در حاشيه ، اسامى سور و فواصل آيات و نشانيها شنگرف.

جلد: تيماج روغنى دورو ، روى جلد جدول زر با نقش گل و بوته مذهب و رنگين ، درون جلد زمينه قهوه‏اى با نقش گل نرگس ، ثبت: 140 ـ 174.

(164)

258 برگ ، 14 سطر ، 5/21×5/29 سم.

(165)

61 ، نسخ معرب ، حسين بن ملا محمد باقر ، دوشنبه 1248ق ، تمامى صفحات مجدول محرر شنگرف ، دو صفحه اول سرلوح مذهب با نقش گل و بوته زرين در حاشيه ، اسامى سور و فواصل آيات و نشانى‏ها شنگرف.

جلد: تيماج روغنى دورو ، روى جلد زمينه سبز و جدول زر با نقش گل و بوته مذهب و رنگين ، درون جلد زمينه زرد و جدول زر با نقش گل ، ثبت: 210 ـ 177.

257 برگ ، 15 سطر ، 20×5/31 سم.

43 ، نسخ معرب زيبا ، بدون نام كاتب ، 1250ق ، كامل است ، تمامى صفحات مجدول محرر مذهب و شنگرف و مشكى ، دو صفحه اول نقش گل و بوته زرين در حاشيه و كتيبه مذهب در بالا و ذيل صفحه و طلا اندازى دندان موشى بين سطور ، اسامى سور و نشانى‏ها به شنگرف.

جلد: تيماج روغنى دورو ، روى جلد زمينه سرخ با جدول زر و نقش گل و بوته زرين و رنگين ، داخل جلد زمينه زيتونى با ترنج و سرترنج و جدول زرين ، ثبت: 143 ـ 183.

235 برگ ، 17 سطر ، 5/9×5/14 سم.

41 ، نسخ معرب ، بدون نام كاتب ، قرن 13ق ، كامل است ، تمامى صفحات مجدول مذهب و شنگرف ، دو صفحه اول سرلوح مزدوج مذهب و كتيبه بازوبندى در ذيل و طلااندازى دندان موشى بين سطور و نقش گل و بوته در حاشيه ، فواصل آيات دايره زرين و نشانيها شنگرف ، اسامى سور در زمينه زر با شنگرف درج شده است.

جلد: تيماج روغنى دورو ، با زمينه سرخ و جدول زر با نقش گل و بوته رنگين ، داخل جلد ترنج زرين ، ثبت: 150 ـ 184.

160 برگ ، 21 سطر ، 5/7×120 سم.

44 ، نسخ معرب ، بدون نام كاتب ، قرن 13ق ، كامل است ، تمامى صفحات مجدول محرر مذهب ولاجورد ، دو صفحه اول تذهيب شده ، در بالا و ذيل صفحه كتيبه مذهب مرصع و در حاشيه نقش گل و بوته مذهب ومرصع و چهار صفحه اول طلااندازى دندان موشى بين سطور

(166)

شده ، فواصل آيات دايره زر و نشانى‏ها و اسامى سور شنگرف.

جلد: تيماج روغنى دورو ، روى جلد زمينه قهوه‏اى جدول زر با نقش گل و بوته مذهب و رنگين ، درون جلد زمينه سرخ با نقش گل نرگس و جدول زرين ، ثبت: 144 ـ 182.

237 برگ ، 18 سطر ، 5/10×15 سم.

47 ، نسخ معرب ، بدون نام كاتب ، قرن 13ق ، شامل: نيم جزء از قرآن 60 پاره است ، آغاز: لو أنّنا نزّلنا اليهم الملائكة وكلّمهم الموتى وحشرنا عليهم كلّ شيء قبلاً ما كانوا ليؤمنوا ؛ انجام: ربّك سريع العقاب وانّه لغفور رحيم ؛ تمامى صفحات مجدول محرر مذهب و شنگرف ولاجورد ، صفحه اول سرلوح مزدوج مذهب ، بين سطور طلا اندازى شده و فواصل آيات با ستاره زرين مشخص شده است.

جلد: تيماج روغنى دورو ، روى جلد زمينه سبز جدول زر با نقش گل و بوته و پرنده مذهب و رنگين ، داخل جلد زمينه زرد با نقش گل نرگس ، ثبت: 137 ـ 186.

8 برگ ، 10 سطر ، 16×5/23 سم.

49 ، نسخ معرب زيبا ، بدون نام كاتب ، قرن 13ق ، شامل: نصف جزء از قرآن 60 پاره است ، آغاز: قال فانّها محرّمة عليهم أربعين سنة يتيهون في الأرض فلا تأس على القوم الفاسقين ؛ انجام: ومن يتولّ اللّه‏ ورسوله والذين آمنوا فانّ حزب اللّه‏ هم الغالبون ؛ تمامى صفحات مجدول محرر مذهب و لاجورد و شنگرف ، فواصل آيات ستاره زرين ، نشانيها شنگرف ، دعاى بعد از تلاوت در آخر نسخه درج شده است.

جلد: تيماج مشكى مجدول با ترنج و سرترنج ، ثبت: 129 ـ 204.

6 برگ ، 12 سطر ، 5/12×5/20 سم.

64 ، نسخ معرب ، بدون نام كاتب ، قرن 13ق ، قرآن 60 پاره است در 60 جلد داخل صندوق خاتم كارى ، تمامى صفحات مجدول محرر مذهب ، صفحه اول هر جلد سرلوح مزدوج مذهب ، فواصل آيات دايره زرين ، اسامى سور در زمينه زر به شنگرف نگاشته شده است ، در اول نسخه وقف نامه نسخه به آستانه حضرت عبدالعظيم (ع) به تاريخ 1298.

(167)

جلد: تيماج قهوه‏اى مجدول ، ثبت: 154.

هر جلد 8 برگ ، 11 سطر ، 5/15×22 سم.

70 ، نسخ معرب ، بدون نام كاتب و بدون تاريخ كتابت ، كامل است، تمامى صفحات مجدول محرر مذهب و مشكى ، دو صفحه اول تذهيب پركار با دو كتيبه در بالا و ذيل صفحه و نقش گل و بوته مذهب و رنگين در حاشيه ، اسامى سور در كتيبه‏هاى مذهب ، فواصل آيات دايره زر ، اين نسخه اهدايى خاندان سيد عباس اعتمادى به موزه آستانه است.

جلد: تيماج روغنى دورو ، مجدول با نقش گل و بوته رنگين ، داخل جلد نقش گل و بوته رنگين.

196 برگ ، 20 سطر ، 19×14 سم.

67 ، نسخ ، محمد بن احمد شريف خوانسارى ، جمادى الثانى 1311ق ، قرآن 120 پاره كه 111 جلد از آن موجود است ، تمامى صفحات مجدول محرر مذهب و شنگرف ، صفحات اول هر جلد سرلوح مزدوج مذهب ، فواصل آيات ستاره زرين.

جلد: تيماج قهوه‏اى ، ثبت: 124.

هر جلد 6 برگ ، 11 سطر ، 13×20 سم.

52 ، نسخ معرب ، زين العابدين ، 1315ق ، كامل است ، چاپ سنگى است كه كلّ قرآن را در 30 برگ كتابت نموده است ، جلد نسخه بدست يكى از جلد سازان هنرمند ساخته شده است.

جلد: تيماج روغنى دورو ، روى جلد زمينه مشكى ، جدول زر با نقش گل و بوته مذهب و رنگين ، داخل جلد زمينه سرخ جدول زر با نقش گل نرگس ، ثبت: 163.

36 برگ ، 47 سطر ، 5/17×26 سم.

40 ، نسخ معرب ، بدون نام كاتب ، بدون تاريخ كتابت ، از آغاز افتاده است ، آغاز: لقوا الذين آمنوا قالوا آمنّا واذا خلوا الى شياطينهم قالوا انّا معكم انّما نحن مستهزوءن ؛ انجام: الذي يوسوس في صدور الناس من الجنّة والناس ؛ تمامى صفحات مجدول محرر مذهب ولاجورد ، طلا اندازى بين سطور ، فواصل آيات دايره زرين ، نشانيها شنگرف ، اسامى سور در زمينه زر با سفيدآب نوشته شده است.

(168)

جلد: تيماج روغنى دورو ، روى جلد زمينه قهوه‏اى با جدول زر و نقش گل و بوته مذهب و رنگين و دعاى تلاوت قرآن در دور جلد بخط نسخ معرب نگاشته شده است ، درون جلد زمينه مشكى با نقش گل نرگس و جدول زر ، ثبت: 206.

386 برگ ، 15 سطر ، 8×12 سم.

(169)

51 ، نسخ معرب ، بدون نام كاتب ، بدون تاريخ كتابت ، شامل: نصف جزء سوره روم و بخشى از سوره رعد ، آغاز: بسم اللّه‏ الرحمن الرحيم الم غلبت الروم ؛ انجام: نخيل صنوان و غير صنوان يسقى بماءٍ واحد و نفضّل بعضها ؛ تمامى صفحات مجدول مذهب و لاجورد و مشكى ، صفحه اول سرلوح مزدوج مذهب ، فواصل آيات ستاره زرين و لاجورد ، نشانيها شنگرف ، در پايان نسخه اشعار فارسى درج شده است.

جلد: تيماج روغنى دورو ، روى جلد زمينه سبز و جدول زر با نقش گل و بوته و پرنده مذهب و رنگين ، درون جلد زمينه سرخ با نقش گل نرگس و جدول زر ، ثبت: 149 ـ 188.

18 برگ ، 12 سطر ، 5/13×22 سم.

55 ، نسخ معرب ، بدون نام كاتب ، بدون تاريخ كتابت ، شامل: از آغاز قرآن تا سوره ضحى ، تمامى صفحات جدول شنگرف ، دو صفحه اول جديد است با سرلوح مذهب و جدول زر ، عناوين سور شنگرف.

جلد: تيماج روغنى دورو ، روى جلد زمينه زرين با ترنج و نقش گل و بوته مذهب و رنگين ، درون جلد زمينه سرخ ، ثبت: 209 ـ 180.

298 برگ ، 12 سطر ، 19×26 سم.

65 ، نسخ معرب ، بدون نام كاتب ، بدون تاريخ كتابت ، شامل 120 حزب در 120 جلد داخل صندوق چوبى ، سطر ميانى هر صفحه بخط جلى كتابت شده است.

جلد: تيماج قهوه‏اى ، ثبت: 153.

هر جلد 8 برگ ، 7 سطر ، 5/12×5/18 سم.

32. قرآن كريم با ترجمه فارسى (عربى و فارسى)

نسخه‏هايى از قرآن كريم است با ترجمه فارسى از مترجمين ناشناس.

63 ، ثلث معرب زيبا ، ترجمه زيرنويس به نستعليق شنگرف ، بدون نام كاتب ، قرن 11 و 12ق ، تمامى صفحات مجدول محرر مذهب ، سه صفحه اوّل نونويس است و دو صفحه اول كتيبه مذهب در بالا و ذيل

(170)

دارد ، فواصل آيات دايره زرين ، اسامى سور شنگرف.

جلد: تيماج ، ثبت: 142 ـ 175.

627 برگ ، 9 سطر ، 5/20×5/33 سم.

60 ، نسخ معرب ، ترجمه زيرنويس به نستعليق شنگرف ، بدون نام كاتب ، 1111ق ، آغاز: بسم اللّه‏ الرحمن الرحيم الحمد للّه‏ رب العالمين الرحمن الرحيم مالك يوم الدين. ابتدا مى‏كنم بنام خداوند بخشاينده مهربان بهر سپاس و ستايش مخصوص خداى و سزاوار پرستش كه پروردگار جهانيان و بخشنده و مهربانست بندگانرا و خداوند روز جزا ؛ انجام: الذي يوسوس فيصدور الناس من الجنة والناس. آنچنانى كه وسوسه مى‏كند در سينهاى مردمان از جنيان و آدميان ؛ تمامى صفحات مجدول محرر مذهب و شنگرف و لاجورد و سبز ، دو صفحه اول سرلوح مزدوج مذهب ، اسامى سور به زر ، فواصل آيات دايره زرين ، دعاى ختم قرآن در آخر نسخه درج شده است.

جلد: ميشن مشكى مجدول با ترنج و سرترنج زرين ، آيه «لايمسه الاّ المطهرون» در دور جلد كتابت شده است ، ثبت: 208 ـ 76.

348 برگ ، 10 سطر ، 5/20×28 سم.

57 ، نسخ معرب ، ترجمه زيرنويس به نستعليق شنگرف ، سيد جعفر بن محمد حسينى قاينى ، 1234ق ، شامل: كامل است ، آغاز: بسم اللّه‏ الرحمن الرحيم الحمد للّه‏ رب العالمين الرحمن الرحيم مالك يوم الدين. ابتدا بنام خداى بخشاينده و مهربان حمد و سپاس مر خدايى را سزاست كه پرورش دهنده عالميانست و بخشاينده و مهربانست پادشاه روز بازپسين ؛ انجام: الخناس الذي يوسوس في صدور الناس من الجنّة والناس. شيطان آن كسى كه وسوسه مى‏كند در سينهاى مردم از پرى و مردم ؛ تمامى صفحات مجدول محرر شنگرف و لاجورد ، دو صفحه اول تذهيب كارى جديد شده است.

جلد: ميشن دو رو ، روى جلد ترنج و لچكى‏هاى زرين ، ثبت: 222.

230 برگ ، 13 سطر ، 20×29 سم.

59 ، نسخ معرب ، ترجمه زيرنويس به نستعليق شنگرف ، بدون نام كاتب ، ذى قعده 1240ق ، كامل است ، آغاز: بسم اللّه‏ الرحمن الرحيم

(171)

الحمد للّه‏ رب العالمين الرحمن الرحيم مالك يوم الدين. بنام خداوند بخشاينده مهربان ستايش مر خدايرا كه پروردگار جهانيان است بخشاينده مهربان خداوند روز جزا ؛ انجام: الذي يوسوس في صدور الناس من الجنّة والناس. آنكه وسوسه مى‏كند در سينهاى مردمان از پريان و آدميان ؛ تمامى صفحات مجدول محرر مذهب با طلا اندازى بين سطور ، دو صفحه اول تذهيب پركار سرلوح مزدوج مذهب و كتيبه مذهب در ذيل دو صفحه ، با نقش گل و بوته مذهب و رنگين ، اسامى سور به زر و فواصل آيات دايره زرين ، در اول نسخه وقف نامه نسخه به آستانه امام زاده طاهر در 1319ق.

جلد: ميشن مشكى دو رو ، مجدول با ترنج و سرترنج و لچكى زرين ، ثبت: 117 ـ 221.

339 برگ ، 11 سطر ، 19×30 سم.

69 ، نسخ معرب ، ترجمه زيرنويس به نستعليق شنگرف ، حسن خوانسارى ، شعبان 1243 ، كامل است ، آغاز ترجمه: بنام خداى بخشاينده مهربان حمد مر خدايرا كه پروردگار عالميانست ؛ انجام ترجمه: آنكه وسوسه مى‏كند در سينهاى مردمان از جنيان و آدميان ؛ تمامى صفحات مجدول محرر شنگرف و مشكى ، دو صفحه اول داراى سرلوح مذهب و كتيبه مذهب در ذيل و نقش گل و بوته مذهب و رنگين در حاشيه ، اسامى سور در كتيبه مذهب ، فواصل آيات دايره زر ، اين نسخه براى سلطان على شاه قاجار كتابت شده و دو صفحه انجامه از كاتب دارد ، دعاى ختم قرآن در آخر نسخه درج شده است ، در اول نسخه وقف‏نامه از خديجه خانم در سلخ رمضان المبارك 1246 ، اين نسخه وقفى حاجيه خانم فاطمه اعتمادى است كه توسط آقاى سيد عبدالله عقيلى به موزه آستانه منتقل شده است.

جلد: تيماج زيتونى سوخت با ترنج و سر ترنج و لچكى‏ها.

353 برگ ، 12 سطر ، 18×30 سم.

54 ، نسخ معرب ، ترجمه زيرنويس به نستعليق شنگرف ، بدون نام كاتب ، پنجشنبه ذى قعده 1244ق ، كامل است ، تمامى صفحات مجدول محرّر مذهب ولاجورد ، دو صفحه اوّل تذهيب پركار با سرلوح

(172)

مزدوج مذهب و كتيبه مذهب در ذيل دو صفحه با نقش گل و بوته مذهب در حاشيه ، و طلا اندازى بين سطور ، اسامى سور در كتيبه‏هاى بازوبندى مذهب با شنگرف نگاشته شده است ، فواصل آيات ستاره زرين و نشانيهاى شنگرف دعاى ختم تلاوت قرآن در آخر نسخه درج شده است.

جلد: تيماج روغنى دورو ، روى جلد زمينه قهوه‏اى و جدول زر با نقش گل و بوته و پرنده مذهب رنگين ، داخل جلد زمينه مشكى با نقش گل نرگس ، ثبت: 192 ـ 179.

275 برگ ، 15 سطر ، 5/15×5/23 سم.

45 ، نسخ معرب ، ترجمه زير نويس به نستعليق شنگرف ، بدون نام كاتب ، 1279ق ، شامل: نيم جزء سوم از قرآن 60 پاره است ، آغاز: سيقول السفهاء من الناس ما وليهم عن قبلتهم التى كانوا عليها قل للّه‏ المشرق والمغرب ؛ انجام: وقنا عذاب النار اولئك لهم نصيب ممّا كسبوا واللّه‏ سريع الحساب ؛ تمامى صفحات مجدول محرّر مذهب ولاجورد ، صفحه اوّل سرلوح مذهب ، فواصل آيات ستاره زرين و لاجورد.

جلد: تيماج روغنى دورو ، روى جلد زمينه مشكى جدول زر با نقش گل و بوته و پرنده مذهب و رنگين ، درون جلد زمينه قهوه‏اى با نقش گل نرگس و جدول زر ، ثبت: 126 ـ 185.

9 برگ ، 10 سطر ، 5/14×21 سم.

48 ، نسخ معرب جلى ، ترجمه زير نويس به نستعليق شنگرف ، مهر على بن على محمد خوانسارى ، 1279ق ، شامل: دو جزء از قرآن ، آغاز: أفتطمعون أن يؤمنوا لكم وقد كان فريق منهم يسمعون كلام اللّه‏ ثمّ يحرّفونه من بعد ما عقلوه وهم يعلمون ؛ انجام: حتّى اذا فزع عن قلوبهم ماذا قال ربّكم قالوا الحقّ وهو العلي الكبير ؛ تمامى صفحات مجدول محرر شنگرف و لاجورد و مشكى ، چهار سرلوح مزدوج مذهب (در آغاز هر نصفِ جزو يك سرلوح دارد) ، اسامى سور در كتيبه بازوبندى مذهب به شنگرف درج شده است.

جلد: تيماج روغنى دورو ، روى جلد زمينه زيتونى و جدول زر با نقش گل و بوته و پروانه و پرنده مذهب و رنگين ، درون جلد زمينه سرخ با

(173)

جدول و گل نرگس به زر ، ثبت: 139 ـ 187.

45 برگ ، 11 سطر ، 5/17×5/26 سم.

(174)

66 ، نسخ معرب. ترجمه زيرنويس به نستعليق شنگرف ، محمد صادق بن محمد خوانسارى ، 1280ق ، قرآن 60 پاره متفرقه كه 58 قطعه از آن در يك صندوق چوبى نگهدارى مى‏شود ، آغاز برخى از آنها سرلوح مزدوج مذهب دارد ، صفحات آنها مجدول مذهب ، فواصل آيات ستاره زرين و برخى از نسخه‏ها ترجمه فارسى دارد ، وقف نامه در برخى نسخه‏ها به تاريخ 1285.

جلد: تيماج قهوه‏اى ، ثبت: 155.

هر جلد 11 برگ ، 10 سطر ، 5/15×5/24 سم.

58 ، نسخ معرب ، ترجمه زيرنويس به نستعليق شنگرف ، سيد حيدر بن شعيب طالقانى ، يكشنبه ربيع الاول 1297ق ، انجام: الذي يوسوس في صدور الناس من الجنّة و الناس. آنكه وسوسه مى‏كند در سينهاى مردمان از جنيان و آدميان ؛ تمامى صفحات مجدول محرر شنگرف و لاجورد و مشكى ، دو صفحه اول سرلوح مزدوج رنگين و كتيبه در ذيل دو صفحه دارد ، فواصل آيات دايره شنگرف.

جلد: ميشن قهوه‏اى دو رو با جدول و ترنج و سرترنج و لچكى هاى زرين ، ثبت: 120 ـ 220.

244 برگ ، 15 سطر ، 21×32 سم.

53 ، نسخ معرب ، ترجمه زيرنويس به نستعليق شنگرف ، بدون نام كاتب ، قرن 13ق ، از آغاز و ميان نسخه افتاده است ، آغاز: بسم اللّه‏ الرحمن الرحيم الم ذلك الكتاب لاريب فيه هدى للمتقين الذين يؤمنون بالغيب. اين كتاب نيست شكى در او راهنماى پرهيزكاران است آنانى كه مى‏گروند پنهان ؛ انجام: من شرّ الوسواس الخنّاس الذي يوسوس في صدور الناس من الجنّة والناس. از شر وسواس خناس آنانكه وسوسه مى‏اندازند در سينهاى مردمان از پريان و آدميان ؛ تمامى صفحات مجدول محرر مذهب و مشكى ، صفحه اول افتاده است ، آغاز سوره بقره سرلوح مزدوج مذهب و طلا اندازى بين سطور و كتيبه مذهب در ذيل صفحه دارد ، اسامى سور در كتيبه‏هاى بازوبندى مذهب با شنگرف نگاشته شده است ،فواصل آيات دايره زر ، آغاز جزوها با ترنج كوچك زرين در حاشيه مشخص شده است.

(175)

جلد: تيماج روغنى دورو ، روى جلد جدول زر با نقش گل و بوته و پرنده و پروانه مذهب و رنگين ، درون جلد سرخ با نقش گل نرگس ، ثبت: 198.

255 برگ ، 15 سطر ، 15×24 سم.

(176)

68 ، نسخ معرب زيبا ، ترجمه زيرنويس به نستعليق شنگرف ، محمد شوشترى ، 1300ق ، قرآن 60 پاره كه 54 قسمت از آن موجود است ، تمامى صفحات مجدول مذهب ، اسامى سور شنگرف ، فواصل آيات دايره ، زر ، وقف نامه به تاريخ 1307.

جلد: تيماج مشكى ، ثبت: 125.

هر جلد 8 برگ ، 7 سطر ، 5/14×20 سم.

50 ، نسخ معرب زيبا ، ترجمه زير نويس به نستعليق شنگرف ، بدون نام كاتب ، بدون تاريخ كتابت ، شامل: نصف جزء از قرآن 60 پاره است ، آغاز: سورة الاعراف... بسم اللّه‏ الرحمن الرحيم المص كتاب أنزل اليك فلايكن في صدرك حرج منه ؛ انجام: وانظروا كيف كان عاقبة المفسدين وان كان طائفة منكم ؛ تمامى صفحات مجدول محرر مذهب و شنگرف و لاجورد و مشكى ، صفحه اول سرلوح مزدوج مذهب.

جلد: تيماج سرخ مجدول با ترنج و سرترنج ، ثبت: 138 ـ 205.

9 برگ ، 10 سطر ، 14×24 سم.

33. كبريت احمر (عرفان ـ فارسى)

از: مظفر عليشاه محمد تقى بن محمد كاظم كرمانى (م 1215ق)

رساله عرفانى كوتاهى است شامل مقدمه و دو فصل:

1 ـ در اورادى كه مداومت بر آن منتج قرب و عروج به منازل است ،

2 ـ اورادى كه در هنگام جمعيت خاطر و فراغ بال ، اشتغال به آن بايد نمود.

اين رساله در عوارف المعارف به نام كنزالاسرار چاپ شده است و تأليف آن به نور عليشاه اصفهانى نيز نسبت داده شده است.

[فهرست نسخه‏هاى خطى فارسى ، منزوى: 2/1314؛ فهرست مركز دائرة المعارف بزرگ اسلامى: 1/205؛ فهرست كتاب‏هاى چاپى فارسى ، مشار: 4/4147 و 3/3593]

آغاز: الحمد للّه‏ الحكيم الكريم العلى العظيم والصلوة على النبى المصطفى والولى المرتضى وعترتهما اصحاب التسليم والرضا اما بعد چون مقتضاى عبوديت حقيقى اشتغال قلب و قالب

(177)

عبد است.

انجام: سؤال به اعتبار ساير احوال به بيان عقايد حقه اسلاميه اشتغال نمايد و الحمد للّه‏...

(178)

36 ، رساله ششم مجموعه «54پ ـ 67پ» ، نستعليق ، بدون نام كاتب ، قرن 13ق ، عناوين و نشانيها شنگرف.

14 برگ ، 14 سطر ، 11×5/17 سم.

37 ، رساله هفتم مجموعه «169ر ـ 245پ حاشيه» ، نستعليق ، بدون نام كاتب ، قرن 13ق.

77 برگ ، سطور چليپايى ، 5/16×21 سم.

34. كتاب دعـا (ادعيه شيعه ـ عربى و فارسى)

مجموعه‏اى است از دعاهاى شيعى ، غالب دعاها به فارسى نيز ترجمه شده است ، شامل: دعاى كميل ، مناجات خمسة عشر امام سجاد(ع) ، ادعيه ايّام هفته از امام سجاد(ع) ، تعقيبات نمازهاى يوميه به نقل از مفتاح الفلاح ، و صلواتيه منسوب به خواجه نصير طوسى موسوم به انشاء الصلوات و التحيات به ضميمه اعتصام آن.

آغاز: اللهم انّي أسألك برحمتك التي وسعت كلّ شيء خداوندا بدرستى كه سؤال مى‏كنم از تو بحق رحمت تو از رحمتى كه فرا گرفته هر چيزى را.

انجام: و سلطان سوء و قرين سوء انّك على ما تشاء قدير و بكلّ شيء عليم آمين يا ربّ العالمين.

21 ، نسخ معرب بسيار زيبا ، بدون نام كاتب ، قرن 13ق ، نسخه نفيس ، تمامى صفحات مجدول محرر مذهب و مشكى ، صفحه اول سرلوح مزدوج مذهب ، ترجمه ادعيه به خط نسخ بسيار زيبا و با جوهر شنگرف زيرنويس شده است ، عناوين شنگرف و سبز ، نشانيها زر.

جلد: تيماج روغنى دورو ، روى جلد زمينه سبز و جدول زرين با نقش گل و بوته الوان ، داخل جلد زمينه قهوه‏اى ، جدول و گل زرين ، ثبت: 152 ـ 152.

163 برگ ، 14 سطر ، 5/7×5/11 سم.

(179)

35. كتاب دعا و زيارات (ادعيه و زيارات ـ عربى)

مجموعه‏اى است در ادعيه و زيارات شيعى و سور قرآنى شامل سوره مباركه يس ، دعاى كميل ، سمات ، عشرات ، مشلول ، صنمى قريش ، زيارت عاشورا ، دعاى علقمه ، تعقيبات نمازها ، جوشن كبير ، دعاى افتتاح ، ادعيه شبها و روزهاى ماه رمضان ، دعاى ايام هفته و زيارت شاهزاده عبدالعظيم عليه السلام.

آغاز: يس و القرآن الحكيم انّك لمن المرسلين على صراط مستقيم.

انجام: فاللّه‏ خير حافظاً وهو أرحم الراحمين ولاحول ولاقوة الا باللّه‏ العلي العظيم.

22 ، نسخ معرب ، ميرزا حسين بن محمد على بن محمد حسن خوانسارى ، 1276ق ، تمامى صفحات مجدول محرر مذهب و شنگرف ولاجورد ، دو صفحه اول مجدول كمندكشى مذهب و سرخ و لاجورد ، بالاى دو صفحه مذكور كتيبه مذهب و ذيل آن كتيبه بازوبندى مذهب و رنگين ، اسامى ادعيه در كتيبه‏هاى بازوبندى مذهب رنگين ، اسامى ادعيه به شنگرف ، فهرست مطالب در 4 صفحه جدول كشى شده در اول نسخه آمده است.

جلد: تيماج روغنى دورو ، روى جلد زمينه سبز جدول زرين با نقش گل و بوته و پرنده رنگين ، درون جلد زمينه زرشكى جدول زرين ، نقش گل و بوته الوان ، ثبت: 135 ـ 148.

197 برگ ، 11 سطر ، 7×5/10 سم.

كميليه ، شاه نعمت اللّه‏ ولى كرمانى

عليه‏السلام شرح حديث حقيقت

كنز الاسرار ، نور عليشاه محمد على تونى طبسى

عليه‏السلام جامع الاسرار

(180)

36. گـلستان (ادب ـ فارسى)

از: مشرف بن مصلح الدين سعدى شيرازى (م 691ق)

متن ادبى بسيار معروفى است شامل پندها و حكايتها ، بارها به چاپ رسيده است.

[فهرست نسخه‏هاى خطى فارسى ، منزوى: 5/3616 ـ 3602؛ فهرست كتاب‏هاى چاپى فارسى ، مشار: 4/4283؛ الذريعه: 18/230]

آغاز: المجلس الاول ، الحمد للّه‏ الذي خلق الوجود من العدم ، فبدت على صفحاته أنوار أسرار القدم... منّت خداى را عزوجل كه طاعتش موجب قربت است و به شكر اندرش مزيد نعمت.

15 ، نستعليق ، بدون نام كاتب ، قرن 10 و 11ق ، صفحه آخر افتاده است ، انجام: مجلس تمام گشت و بآخر رسيد عمر * ما همچنان در اول وصف تو مانده‏ايم... ابو بكر سعد بن زنگى ظل اللّه‏ تعالى في ارضه... ؛ نسخه نفيس ، تمام صفحات مجدول محرر مذهب و سبز رنگ ، صفحه اول كتيبه مذهب ، مطالب كتاب در متن و حاشيه صفحات نگاشته شده است ، عناوين شنگرف.

117 برگ ، 17 سطر ، 11×5/18 سم ، ثبت: 131.

37. گلستان ناز (ديوان روح الامين اصفهانى) (شعر ـ فارسى)

از: ميرزا محمد روح الامين مير جمله (م 1047ق)

يكى از ديوانهاى روح الامين ـ ملقّب از جهانگير پادشاه به مير جمله ـ كه موسوم به گلستان ناز است.

[فهرست مشترك پاكستان: 9/1734؛ فهرست نسخه‏هاى خطى فارسى ، منزوى: 4/3070 و 3/2336]

(181)

آغاز:

اى روشن از فروغ رخ تو روان ما	از نور قدرت تو چكيدست جان ما
ما را زبان كجاست كه وصفت ادا كنيم	وصف تو را زبان تو گفت از زبان ما

انجام:

نوشيد زدست ما چو باده	برديم برش زدل كبابى
ديشب زچهار سوى مجلس	سر برزده بود آفتابى

29 ، نستعليق ، بدون نام كاتب ، قرن 12ق ، تمامى صفحات مجدول مذهب و لاجورد ، صفحه اول سرلوح مزدوج مذهب ، در اول نسخه وقف از سيد على بن روح الامين بر مقبره مطهره سعادتعلى شاه و نور على شاه.

جلد: تيماج روغنى دورو ، روى جلد زمينه سبز و جدول زرين با نقش گل و بوته الوان ، درون جلد زمينه سرخ با نقش گل نرگس ، ثبت: 190 ـ 136.

141 برگ ، 15 سطر ، 13×22 سم.

38. گلشن راز (شعر ـ فارسى)

از: شيخ محمود شبسترى (م 720ق)

مثنوى عرفانى بسيار مشهورى است در 900 بيت كه بارها به چاپ رسيده و به زبانهاى مختلف ترجمه شده و شروح متعددى دارد.

[فهرست نسخه‏هاى خطى فارسى ، منزوى: 4/3073؛ الذريعه: 18/226؛ فهرست مشترك پاكستان: 7/376؛ فهرست كتاب‏هاى چاپى فارسى ، مشار: 4/4298]

آغاز:

بنام آنكه جان را فكرت آموخت

چراغ دل بنور جان برافروخت

(182)

انجام:

بنام خويش كردم ختم پايان

الهى عاقبت محمود گردان

38 ، رساله اول مجموعه «2ر ـ 14پ» ، نستعليق ، بدون نام كاتب ، قرن 13ق ، اشعار در چهار ستون كتابت شده است.

13 برگ ، 17 سطر ، 16×21 سم.

28 ، شكسته نستعليق ، بدون نام كاتب ، 13 ربيع الثانى 1323ق ، در گوشه مسجد گوهرشاد ، آغاز: هويدا كرد از هاى هويت * دو عين علم عين اندر معيت/ از انسان گشت پيدا سر كونين * از او آمد هويدا جمع عينين ؛ انجام: بماند ياد خيرى در ميانه * نمانم من بماند اين فسانه/ چه مى‏گويم غرض چبود در اين راه * زهر ميل غرض استغفر اللّه‏ ؛ عناوين شنگرف ، اين نسخه را ميرزا فضل اللّه‏ بيدگلى بر مقبره نور على شاه وقف كرده است.

جلد: تيماج روغنى دورو ، روى جلد زمينه مشكى و جدول زر با نقش گل و بوته رنگين ، درون جلد زمينه سرخ با نقش گل نرگس ، ثبت: 205 ـ 137.

66 برگ ، 11 سطر ، 11×18 سم.

39. گنجينه نشاط (ادب ـ فارسى)

از: ميرزا عبد الوهاب معتمد الدوله نشاط اصفهانى (م 1244ق)

معتمد الدوله از بزرگان جنبش ادبى بازگشت به شيوه خراسانى است. كليات او بنام «گنجينه نشاط» در تهران به چاپ رسيده است.

[الذريعه: 18/248؛ فهرست نسخه‏هاى خطى فارسى ، منزوى: 3/1895]

آغاز: سپاس مى‏گويم و ستايش همى برم آغاز بى انبازى را كه هستى را به نيستى آورد و نيستى را به هستى پرورد و هستى...

(183)

انجام:

اى خاك در دولت داراى جهان	بى‏زحمت خاك بوس ما شاد بمان
تنهاى قوى بينى و سرهاى بلند	كو يك سرافكنده نباشد بميان

9 ، شكسته نستعليق ، عبد الرزاق لاريجانى ، اواخر ربيع الاول 1260 ، در تهران ، شامل: رقعه جات و غزليات ، تمامى صفحات مجدول محرر مذهب و لاجورد ، عناوين و نشانيها شنگرف.

جلد: تيماج روغنى دورو زمينه سبز مجدول زرين با نقش گل و بوته و پرنده الوان ، درون جلد زمينه كرم رنگ مجدول زرين با نقش گل الوان ، ثبت: 148 ـ 163.

137 برگ ، 12 سطر ، 5/13×5/20 سم.

40. مجالس المؤمنين (تراجم ـ فارسى)

از: قاضى نوراللّه‏ بن محمد شريف شوشترى (م 1019ق)

زندگى نامه برخى از ناموران شيعه ، از دانشمندان و شاهان و سرايندگان و راويان و پيران طريقت است ، در يك فاتحه و 12 مجلس ، در 982 ق بدان آغاز كرده تا 1010 در آن كار مى‏كرده است. اين كتاب به چاپ رسيده است.

[فهرستواره كتابهاى فارسى ، منزوى: 3/2261؛ الذريعه: 19/370؛ فهرست كتاب‏هاى چاپى فارسى ، مشار: 4/4523]

آغاز: نفحات دلگشاى حمد و رشحات جانفزاى ثنا.

انجام: و طبع لطيف ناظران را از مطالعه آن ملالت نيفزايد واللّه‏ الموفق.

1 ، نستعليق ، بدون نام كاتب ، رجب 1076ق ، انجام: و آمرزش ايشان نخواهى داشت غفر اللّه‏ لنا ولجميع المؤمنين والمؤمنات بحق الحق واهله ، تمّت ؛ عناوين و نشانيها شنگرف ، در حاشيه تصحيح

(184)

دارد ، فهرست مطالب كتاب در آخر نسخه درج شده است ، همچنين دو برگ از قصيده ذات الانوار عامر بن عامر بصرى شامل نور اول و بخشى از نور دوم در آخر نسخه ثبت شده است ، در اول نسخه تملّكى به تاريخ محرم 1208 ، و مهر بيضوى بزرگ مربوط به مقبره سعادتيه و نوريه و نيز وقف نامه نسخه بر مقبره سعادت عليشاه و نور عليشاه از اسماعيل موسوى دزفولى كه توليت آن را به فاتح عليشاه سپرده است.

جلد: تيماج روغنى دو رو مجدول زمينه روى جلد سرخ با ترنج و سرترنج و لچكى با نقش گل و بوته زرين و الوان ، درون جلد زمينه مشكى مجدول با ترنج و سرترنج و نقش گل الوان ، ثبت: 214.

447 برگ ، 5/24×5/38 سطر ، 24 سم.

41. مجمع البحار (تفسير ـ فارسى)

از: مظفر عليشاه محمد تقى بن محمد كاظم كرمانى (م 1215ق)

گزارش منثور بحر الاسرار اوست كه در تفسير سوره حمد سروده بود ، در يك مقدمه و دو مقصد (فصل) و يك خاتمه. تأليف اين رساله در 15 رجب 1208 به پايان رسيده و در 1323 چاپ شده است.

[فهرست نسخه‏هاى خطى فارسى ، منزوى: 1/58]

آغاز: الحمد للّه‏ رب العالمين الرحمن الرحيم مالك يوم الدين والصلوة على من اتاه اللّه‏ سبعاً من المثانى والقرآن العظيم... چون فقير به نظم مثنوى بحر الاسرار در تفسير سوره فاتحة الكتاب...

38 ، رساله يازدهم مجموعه «40ر ـ 120پ» ، نستعليق ، بدون نام كاتب ، 8 رجب 1290ق ، از انجام افتاده است ، انجام: او بوسع خويش كار خويش كرد * من توانم مكرمت زو بيش كرد ، صفحات سه ستونى.

81 برگ ، 20 سطر ، 16×21 سم.

(185)

42. مجموعه 23

شامل دو ديوان:

1 ـ ديوان شاه نعمت اللّه‏ ولى (1ر ـ 102ر) ؛

2 ـ منتخب طاقديس ملا احمد نراقى (102پ ـ 218پ).

23 ، نستعليق ، على اكبر بن حسن بن حفيظ آرانى ، شنبه 16 صفر 1299ق ، عناوين شنگرف.

جلد: تيماج روغنى دو رو ، روى جلد زمينه سبز جدول زر با نقش گل و بوته رنگين ، درون جلد زمينه سرخ ، جدول زر ، و نقش گل نرگس ، ثبت: 159 ـ 138.

218 برگ ، 12 سطر ، 5/11×5/18 سم.

43. مجموعه 24

شامل دو ديوان:

1 ـ ديوان نصرت كرمانشاهى (1ر ـ 153ر) ؛

2 ـ ديوان نور على شاه (153پ ـ 240پ).

24 ، نستعليق ، عبد الحسين ، 15 شوال 1338ق.

جلد: تيماج روغنى دورو ، روى جلد زمينه مشكى ، جدول زرين ، با نقش گل و بوته رنگين ، داخل جلد زمينه سرخ ، جدول زرين ، با گل نرگس ، ثبت: 189 ـ 142.

240 برگ ، 12 سطر ، 5/19×5/21 سم.

44. مجموعه 26

شامل:

(186)

1 ـ منطق الطير ، عطار نيشابورى (1ر ـ 159پ) ؛

2 ـ رباعيات ، بابا طاهر (159پ ـ 171پ).

(187)

26 ، نستعليق ، سيد احمد بن فخر الدين حسينى تويسركانى ، ربيع الثانى 1317ق ، صفحات مجدول مشكى ، عناوين مشكى درشت.

جلد: تيماج روغنى دورو ، روى جلد زمينه قهوه‏اى جدول زرين با نقش گل و بوته رنگين ، درون جلد زمينه سرخ با نقش گل نرگس ، ثبت: 202 ـ 147.

171 برگ ، 15 سطر ، 5/13×21 سم.

45. مجموعه 36 (عوارف المعارف)

مجموعه‏اى از چند رساله عرفانى است كه به عنوان عوارف المعارف به چاپ رسيده است ، شامل:

1 ـ جامع الاسرار ، نور على شاه (1پ ـ 27پ) ؛

2 ـ نقلى از رياض السياحه (28ر ـ 31ر) ؛

3 ـ آية النور ، نور عليشاه (31پ ـ 48ر) ؛

4 ـ اشعارى از قاسم انوار و شيخ بهايى (48پ ـ 50ر) ؛

5 ـ شير و شكر ، شيخ بهايى (50پ ـ 53پ) ؛

6 ـ كبريت احمر ، مظفر عليشاه (54پ ـ 67پ) ؛

7 ـ طريق سلوك رضويه (69پ ـ 83ر) ؛

8 ـ نى نامه ، جامى (83پ ـ 88پ).

36 ، نستعليق ، على موركانى لنجانى ، 1297 ـ 1282.

جلد: تيماج روغنى دورو ، روى جلد زمينه قهوه‏اى با جدول زر و نقش گل و بوته و پرنده مذهب و رنگين ، داخل جلد زمينه سرخ با نقش گل نرگس ، ثبت: 204 ـ 167.

88 برگ ، 15 سطر ، 11×5/17 سم.

(188)

46. مجموعه 37

شامل مطالب عرفانى به نظم و نثر:

1 ـ نفحات الانس ، جامى (1پ ـ 147ر حاشيه) ؛

2 ـ مرآت المحققين ، رونق عليشاه كرمانى (1پ ـ 46ر) ؛

3 ـ جامع الاسرار ، نور عليشاه (46پ ـ 61پ) ؛

4 ـ ديوان نور عليشاه (65ر ـ 161ر) ؛

5 ـ زندگى نامه خود نوشت حسينعلى بيدگلى (161پ ـ 168پ) ؛

6 ـ جنّات الوصال ، نور عليشاه (169ر ـ 322ر) ؛

7 ـ كبريت احمر ، مظفر عليشاه (169ر ـ 245پ حاشيه) ؛

8 ـ چهار غزل از ميرزا حبيب اللّه‏ محلاتى خاقانى (322پ ـ 323پ).

شاعر اين غزليات را بخاك پاى ملا محمد حسن عرضه كرده است. آغاز:

اى كه دوش از مهر خوابت ديده‏ام

نيمه شب چون آفتابت ديده‏ام

37 ، نستعليق ، سيد شكر اللّه‏ بن محمد باقر طباطبايى بيدگلى ، 1295ق ، وقفى حسينعلى بيدگلى كاشانى بر بقعه سعادتعلى شاه و نور على شاه در ذيقعده 1342.

جلد: تيماج روغنى دورو ، روى جلد زمينه زرين مجدول با نقش گل و بوته و پرنده مذهب و رنگين ، داخل جلد زمينه سرخ با نقش گل نرگس ، ثبت: 191 ـ 169.

323 برگ ، سطور مختلف ، 5/16×21 سم.

47. مجموعه 38

شامل:

1 ـ گلشن راز ، شبسترى (2ر ـ 14پ) ؛

(189)

2 ـ مدخل منظوم ، ؟ (17پ ـ 21ر) ؛

3 ـ نان و حلوا ، شيخ بهايى (21ر ـ 24پ) ؛

4 ـ شير و شكر ، همو (24پ ـ 25پ) ؛

5 ـ مناجات نامه ، خواجه عبد اللّه‏ انصارى (25پ ـ 30پ) ؛

6 ـ رباعيات بابا طاهر (30پ ـ 31ر) ؛

7 ـ شرح حديث حقيقت ، شاه نعمت اللّه‏ ولى (32ر ـ 33ر) ؛

8 ـ حقيقة الحقايق ، محيى الدين بن عربى (33پ ـ 34ر) ؛

9 ـ تفسير سوره توحيد ، گلپايگانى (34ر حاشيه) ؛

10 ـ بخشى از شرح گلشن راز (34پ ـ 40ر) ؛

11 ـ مجمع البحار ، مظفر عليشاه كرمانى (40ر ـ 120پ) ؛

12 ـ منطق الطير ، عطار (129ر ـ 196پ) ؛

13 ـ فوايد پراكنده به نظم و نثر (197ر ـ 211ر).

38 ، نستعليق ، بدون نام كاتب ، بين سالهاى 1271 تا 1290ق ، در اصفهان.

جلد: تيماج روغنى دورو ، روى جلد زمينه مشكى با جدولهاى زر و نقش گل و بوته و پرنده مذهب و رنگين ، درون جلد زمينه سرخ با نقش گل نرگس ، ثبت: 200 ـ 166.

211 برگ ، سطور مختلف ، 16×21 سم.

48. مدخل منظوم (نجوم ـ فارسى)

منظومه‏اى است در نجوم ، گويا جز آنكه به طوسى و خجندى منسوب است.

[فهرستواره كتابهاى فارسى ، منزوى: 4/3041]

آغاز:

(190)

چون بديدم كه در بسيط زمين	هيچ دانش زبعد دانش دين
نيست از دانش نجومى به	كاندران گنج حكمتست فره

(191)

انجام:

باد از ما درود بر مهتر

بر همه اهل بيت او يكسر

38 ، رساله دوم مجموعه «17پ ـ 21ر» ، نستعليق ، بدون نام كاتب ، شنبه رجب 1271ق ، صفحات سه ستونى.

5 برگ ، 25 سطر ، 16×21 سم.

49. مرآت المحققين (عرفان ـ فارسى)

از: محمد حسين رونقعلى شاه كرمانى (م 1230ق)

رساله عرفانى است به نظم و نثر در چهار باب و يك خاتمه ، بدين ترتيب:

1 ـ شريعت و طريقت ؛

2 ـ معرفت و حقيقت ؛

3 ـ توحيد و فنا در شيخ ؛

4 ـ فناء در اللّه‏ و بقاء باللّه‏ ؛

خاتمه در قلندرى.

[فهرست نسخه‏هاى خطى فارسى ، منزوى: 2/1373 و 1375]

آغاز: العظمة للّه‏ العظيم الذي رفع السموات بغير عمد و وضع المشكوة فيها دون النجوم... وانّ معرفتهم بالنورانية معرفة اله العالمين وجعل الأولياء مرآة للمحققين ونصب الأولياء مشكوة للمستصبحين..

چون از آن روشن مرا آواز شد

هم بنام او سخن آغاز شد

انجام: اين جام جهان نما است كه مرآة المحققين مسمّا است از زنگ حوادث محفوظ دارد... نور نورى از گلذار فيض انوارش چينند آمين آمين يا اله العالمين...

(192)

37 ، رساله دوم مجموعه «1پ ـ 46ر» ، نستعليق ، بدون نام كاتب ، قرن 13ق.

46 برگ ، 15 سطر ، 5/16×21 سم.

50. مرآة الحق (عرفان ـ فارسى)

از: مجذوب عليشاه محمد جعفر بن صفر خان كبودر آهنگى (م 1239)

رساله عرفانى است در 15 فصل كه به سال 1236 نگاشته و در 1315ش به چاپ رسيده است.

[فهرست نسخه‏هاى خطى فارسى ، منزوى: 2/1371؛ فهرست آستان قدس رضوى: 6/467]

آغاز: الحمد للّه‏ وسلام على عباده الذين اصطفى سيما على نبيه المجتبى و رسوله المصطفى... و بعد بر ارباب الباب ظاهر و هويدا باشد كه اقل العباد... محمد جعفر بن الحاج صفر الخان همدانى من طائفة قراگوزلو.

انجام: به اعتبار صفتى از صفات او را اسماء صفات مى‏گويند و اگر به اعتبار فعلى از افعال باشد مثل خالق و رازق اسماء افعال گويند.

27 ، شكسته نستعليق ، محمد بن عبد الكريم نعمت اللهى ، 1302ق ، نشانيها مشكى.

جلد: تيماج روغنى دورو ، روى جلد زمينه قهوه‏اى جدول زرين با نقش گل و بوته رنگين ، داخل جلد زمينه سرخ با نقش گل نرگس ، ثبت: 201 ـ 139.

167 برگ ، 13 سطر ، 15×5/21 سم.

51. مـرقـعات (شعر ـ فارسى)

هفده قطعه مرقع است كه به خط نسخ و نستعليق زيبا نگاشته شده شامل بسمله

(193)

و اشعار فارسى و عربى.

(194)

آغاز:

اعتصام الورى بمغفرتك

عجز الواصفون عن صفتك

6 ، نسخ و نستعليق ، وصال شيرازى ، 1259ق ، مرقعات مجدول مذهب ، يكى از آنها داراى سرلوح مزدوج مذهب.

جلد: تيماج روغنى دو رو ، زمينه سبز مجدول زرين با نقش گل و بوته رنگين ، درون جلد زمينه مشكى با نقش گل زرين.

12 برگ ، سطور چليپايى ، 5/15×27 سم.

52. مناجات نامه (عرفان ـ فارسى)

از: خواجه عبد اللّه‏ بن محمد انصارى (م 481ق)

[فهرست مشترك پاكستان ، منزوى: 4/2411]

آغاز: حمدله... اما بعد قال الشيخ الامام قدوة الانام... اى كريمى كه بخشنده عطايى و اى حكيمى كه پوشنده خطايى.

انجام: پير انصارى تو ميدانى كه ايشان كيستند...

38 ، رساله پنجم مجموعه «25پ ـ 30پ» ، نستعليق ، بدون نام كاتب ، جمعه 10 رجب 1271ق.

6 برگ ، 25 سطر ، 16×21 سم.

53. منتخب طاقديس (شعر ـ فارسى)

از: ملا احمد بن محمد مهدى نراقى (م 1245ق)

گزيده «طاقديس» ملا احمد نراقى است.

آغاز:

(195)

اى رفيقان بشنويد اين داستان	بشنويد اين داستان از راستان
پادشاهى بود در ملك جهان	مالك الملك جهان جان جان

(196)

23 ، رساله دوم مجموعه «102پ ـ 218پ» ، نستعليق ، بدون نام كاتب ، قرن 13ق ، انجام: خاطر آئيد اى گروه بى كسان * همچو پروانه بگرد اين جوان/ ديده از شمع رخش روشن كنيد * خيمه را از قامتش گلشن كنيد ؛ عناوين و نشانى‏ها شنگرف.

106 برگ ، 11 سطر ، 5/11×5/18 سم.

54. منشئات (نامه نگارى ـ فارسى)

شامل نامه‏هاى متعدّد از جمله نامه مولا محمد تابشى ، قاضى صفى الدين عيسى ، قاضى امام الدين شيخ على ، شكوه از فاضلى ، كارنامه جلال الدين تيرانداز ، جواب نامه كمال الدين مسعود ، جواب نامه صوفى خليل بيك ، مكتوب عبدالرحمن جامى ، جواب مكتوب خواجه افضل الدين محمد ، نامه شاه شرف‏الدين محمود ، جواب نامه امير سراج الدين عبدالوهاب ، نامه مولانا ادريس منشى ، نامه الهى بيك ، جواب نامه شيخ شمس الدين محمد لاهيجى ، نامه سيد نصراللّه‏ ، سجل وقف نامه خانقاه خييص كه خواجه اختيار الدين عبدالقادر كرمانى پرداخته ، نامه‏اى به تاريخ 895 و نامه‏اى به تاريخ 1032 ق.

39 ، شكسته نستعليق ، بدون نام كاتب ، قرن 11ق ، آغاز: اصلى نيست هرگز غم فراق ندارم كه روز و شب غم جمال دوست بهر صورتى كه هست ؛ انجام: بعد الاستجازة من اللّه‏ تعالى فلك لأنّها ورتّبت عليه الحكم بصحة ما في الكتاب على وجه الانشاء تمت المنشئات بعون خالق الكائنات والصلوة على محمد ... ؛ تمامى صفحات مجدول محرر مذهب لاجورد و شنگرف ، پنج صفحه اول طلا اندازى دندان موشى بين سطور ، عناوين شنگرف در اول نسخه تملكى به تاريخ 1283.

جلد: تيماج روغنى دورو ، روى جلد جدول زرين زمينه سرخ ، با نقش گل و بوته و پرنده مذهب و رنگين ، درون جلد زمينه سبز ، جدول زر و نقش گل نرگس ، ثبت: 145 ـ 168.

(197)

176 برگ ، 7 سطر ، 13×20 سم.

(198)

55. منطق الطير (شعر ـ فارسى)

از: فريد الدين ابراهيم بن اسحاق عطار نيشابورى (م 627ق)

[فهرست نسخه‏هاى خطى فارسى ، منزوى: 4/3236؛ فهرست كتاب‏هاى چاپى فارسى ، مشار: 4/5023]

انجام:

پانصد و هشتاد و سه بگذشته سال	هم زتاريخ رسول ذوالجلال
گفت عطار از همه مردان سخن	گر تو هم مردى بخيرش ياد كن

38 ، رساله دوازدهم مجموعه «129ر ـ 196پ» ، نستعليق ، بدون نام كاتب ، قرن 13ق ، آغاز: مرحبا اى هدد هادى شده * در حقيقت پيك اين وادى شده ؛ انجام: شوخى و بى شرمى ما درگذار * شوخى ما را بروى ما ميار ؛ صفحات سه ستونى.

67 برگ ، 20 سطر ، 16×21 سم.

26 ، رساله اول مجموعه «1ر ـ 159پ» ، نستعليق ، سيد احمد بن فخر الدين حسينى تويسركانى ، 26 ربيع الثانى 1317ق ، در تويسركان ، از آغاز افتاده است ، آغاز: مهرة الجسم ز زرين حقه ساخت * با فلك در حقه هر شب مهره ساخت/ بحر را بگداخت از تسليم خويش * كوه را افسرده كرد از بيم خويش ؛ صفحات جدول مشكى ، عناوين مشكى درشت ، اين نسخه حسب الامر ميرزا قوام الدين كتابت شده است.

159 برگ ، 15 سطر ، 5/13×21 سم.

56. نان و حلوا (سوانح سفر حجاز) (شعر ـ فارسى)

از: بهاءالدين محمد بن حسين عاملى (م 1030ق)

مثنوى است در 408 بيت با ديباچه‏اى به نثر در سوانح سفر حجاز خود ، بر وزن مثنوى معنوى. بارها در ايران و كشورهاى ديگر به چاپ رسيده است.

(199)

[فهرست نسخه‏هاى خطى فارسى ، منزوى: 4/3262]

آغاز: اما بعد حمداللّه‏ على افضاله والصلوة والسلام على أشرف الخلايق... فيقول أفقر العباد... هذه نبذة من السوانح قد سنح أكثرها في طريق حج بيت اللّه‏ الحرام.

انجام:

يهزوا الكفار من اسلامه	كم أنادي وهو لايصغى الثناء
وا فؤادي وا فؤادي وا فؤاد	يا بهائي اتخذ قلباً سواه

38 ، رساله سوم مجموعه «21ر ـ 24پ» ، نستعليق ، بدون نام كاتب ، قرن 13ق ، آغاز: أيّها اللاهي عن السهو القديم * أيّها الساهي عن النهج القويم ؛ انجام: نان و حلواى بهايى گفته است * رو بخور بنگر چه شيرين سفته است ؛ صفحات چهار ستونى.

4 برگ ، 25 سطر ، 16×21 سم.

57. نفحات الانس من حضرات القدس (تراجم ـ فارسى)

از: نور الدين عبد الرحمن بن احمد جامى (م 898ق)

شرح حال و گزارش كلمات و بيانات مردان و زنان عارف است از صدر اسلام تا روزگار جامى ، برگرفته از طبقات الصوفيه خواجه عبد اللّه‏ انصارى كه جامى آن كتاب را ويراسته و شرح حال عرفاى پس از انصارى تا زمان خود را بر آن افزوده است. اين كتاب به چاپ رسيده است.

[فهرستواره كتابهاى فارسى ، منزوى: 3/2325 ـ 2330؛ الذريعه: 24/247؛ فهرست كتاب‏هاى چاپى فارسى ، مشار: 5/5261؛ فهرست مشترك پاكستان: 11/820]

آغاز: الحمد اللّه‏ الذي مرايى قلوب اوليائه مجالى جمال وجه الكريم... اما بعد مى‏گويد پاى شكسته زاويه خمول و كم نامى عبدالرحمن بن احمد الجامى.

(200)

37 ، رساله اول مجموعه «1پ ـ 147پ حاشيه» ، نستعليق ، بدون نام كاتب ، قرن 13ق ، از انجام افتاده است ، انجام: و ان به طاقت وى بود ندانم كه وى از كه شنيده بود شيخ الاسلام گفت.

147 برگ ، سطور چليپايى ، 5/16×21 سم.

58. نكاح نامه (سند ـ فارسى)

عقد نامه‏اى است مربوط به سال 1350ق بين دو تن از بزرگ زادگان ، در پايان آن شهادت 14 نفر بر صحّت اجراى صيغه عقد ثبت شده است.

آغاز: الحمد للّه‏ الذي أحلّ النكاح بفضله العميم وحرّم الزنا والسفاح بعدله القويم.

4 ، نسخ و شكسته نستعليق ، بدون نام كاتب ، 26 ذى حجه 1350ق ، صفحات مجدول محرّر مذهب و شنگرف و مشكى ، دو صفحه اول نقش گل و بوته در حاشيه ، در صفحه اول سرلوح مزدوج مذهب.

جلد: گالينگور كرم رنگ ، ثبت: 141.

5 برگ ، 8 سطر ، 5/20×5/33 سم.

59. نكاح نامه (سند ـ فارسى)

عقد نامه نكاح فى ما بين ميرزا سيد رحيم بن آقا ميرزا حسين و فاطمه بى‏بى بنت سيد احمد است در سال 1338 با ذكر مهريه و لوازم جهيزيه و بذل و بخشش‏هايى كه به طرفين تعلق مى‏گيرد از جمله زمين‏هاى منطقه بيدهند ، اين عقد نامه به تأييد ده نفر از بزرگان رسيده و مختوم به مهر آنان شده است.

آغاز: هو المؤلف بين القلوب بسمله الحمد للّه‏ الذي أنس أبانا آدم عليه السلام بأمّ البشر حوا في جنّات النعيم.

انجام: مناكحة صحيحة شرعية مشتملة على الايجاب والقبول بهذا العقد المبارك الميمون.

(201)

18 ، نسخ ، بدون نام كاتب ، جمادى الثانى 1338ق ، صفحات مجدول محرر مذهب و لاجورد ، صفحه اول سرلوح مزدوج رنگى كم ارزش ، عناوين شنگرف.

جلد: تيماج سبز مجدول ، ثبت: 128.

6 برگ ، 6 سطر ، 5/13×22 سم.

60. نـى نامـه (ادب ـ فارسى)

از: نور الدين عبد الرحمن بن احمد جامى (م 898ق)

شرحى است به نظم و نثر بر دو بيت سرآغاز مثنوى مولوى كه در هامش اشعة اللمعات به چاپ رسيده است.

[فهرست نسخه‏هاى خطى فارسى ، منزوى: 2/1475]

آغاز: مولوى اولوى مولانا جامى شرح بيتين مثنوى ... بشنو از نى چون حكايت مى‏كند.

انجام:

رو نهى در قبله مقصود خويش	با وى از جان يكدل يكسو شوى
در بقاى او شوى فانى تمام	باقى جاويد باشى والسلام

36 ، رساله هشتم مجموعه «83پ ـ 88پ» ، نستعليق ، بدون نام كاتب ، 1297ق ، آغاز: نى را با واصلان كامل و كاملان مكمل كه از خود و خلق فانى شده‏اند و بحق باقى گشته مناسبتى تمام است.

6 برگ ، 16 سطر ، 11×5/17 سم.

61. يوسف و زليخا طغانشاهى (شعر ـ فارسى)

از: شمسى عراقى (قرن 5ق)

مثنوى‏اى است كه به حكيم ابوالقاسم فردوسى نيز نسبت داده شده ، ولى بايد

(202)

از شمسى عراقى سراينده دربار شمس الدوله طغانشاه فرزند الب ارسلان برادر ملكشاه سلجوقى باشد كه ميان سالهاى 465 ـ 485 سروده است. اين مثنوى بارها به چاپ رسيده است.

[فهرست نسخه‏هاى خطى فارسى ، منزوى: 4/3342؛ فهرست كتاب‏هاى چاپى فارسى ، مشار: 5/5609]

آغاز:

الف لام را تلك آيات را	بخوان تا بدانى حكايات را
حكايات اين داستان بس خوش است	سخنهاى جان پرور و دلكش است

انجام:

يا رب بحق سيد بطحا و عترتش

اين دودمان بسيد آخر زمان سپار

12 ، نستعليق ، على محمد ذاكر سيد الشهداء ، قرن 13ق ، صفحه اول سرلوح مزدوج مذهب ، عناوين شنگرف ، كاتب اين نسخه را جهت پيشكش به شاهزاده محمد تقى ميرزا كتابت كرده است.

جلد: تيماج روغنى دورو ، روى جلد زمينه زرين مجدول با نقش گل و و بوته الوان و دو پرنده ، داخل جلد زمينه سرخ مجدول زرين با نقش گل الوان ، ثبت: 158 ـ 149.

151 برگ ، 16 سطر ، 13×5/18 سم.

(203)

(204)

فهرست‏ها⁽¹⁾

فهرست الفبايى پديدآورندگان··· 153

فهرست الفبايى كاتبان··· 155

فهرست موضوعى كتاب‏ها··· 156

* در تمامى اين مجموعه فهرست‏ها به شماره رديف كتاب (مندرج در حاشيه راست

صفحات) ارجاع داده شده است.

(205)

فهرست الفبايى آغاز كتاب‏ها··· 158

فهرست منابع و مآخذ··· 162

(206)

(207)

فهرست الفبايى پديدآورندگان

[فريد الدين] ابراهيم بن اسحاق عطار نيشابورى (627ق)

منطق الطير 62

ابوبكر بن اسماعيل ورّاق ازرقى هروى (قرن 5ق)

ديوان حكيم ازرقى 16

[حكيم] ابوالقاسم فردوسى (411ق)

شاهنامه 30

احمد بن محمد مهدى نراقى (1245ق)

منتخب طاقديس 60

احمد نيريزى (قرن 12ق)

ادعيه ايّام هفته 2

[كمال الدين] اسماعيل بن [جمال الدين[ محمد اصفهانى (635ق)

ديوان كمال الدين اصفهانى 20

امام سجاد (ع)

الصحيفة السجادية 33

بابا طاهر عريان همدانى (410ق)

رباعيات بابا طاهر 23

حسينعلى بن عبد الرحيم بيدگلى (قرن 14ق)

زندگى نامه خودنوشت 28

زين العابدين شيروانى (1253ق)

بستان السياحه 6

رياض السياحه 26

شاه نعمت اللّه‏ ولى كرمانى (834ق)

ديوان شاه نعمت اللّه‏ ولى 19

شرح حديث حقيقت (كميليه) 31

شمسى عراقى (قرن 5 ق)

يوسف و زليخا طغانشاهى 68

عبد الرحمن بن احمد جامى (898ق)

ديوان جامى 14

نفحات الانس من حضرات القدس64

نى نامه 67

عبد اللّه‏ بن محمد انصارى (481ق)

مناجات نامه 59

(208)

عبدالوهاب معتمدالدوله نشاط (1244ق)

گنجينه نشاط 46

[جمال الدين] محمد اردستانى (879ق)

روح القدس 24

محمدباقر بن محمدتقى مجلسى (1110ق)

حق اليقين 11

زاد المعاد 27

[بهاءالدين] محمد بن حسين عاملى (1030ق)

شير و شكر 32

نان و حلوا (سوانح سفر حجاز) 63

محمد بن عبد الملك معزى نيشابورى (521ق)

ديوان امير معزى 13

[حبيب الدين] محمد بن على اصغر كوكدى گلپايگانى (قرن 13ق)

تفسير سورة التوحيد 8

[محيى الدين] محمد بن على بن عربى اندلسى (638ق)

حقيقة الحقايق 12

[مظفر عليشاه] محمد تقى بن محمد كاظم كرمانى (1215ق)

بحر الاسرار 4

كبريت احمر 38

مجمع البحار 48

[مجذوب عليشاه] محمد جعفر بن صفر خان كبودر آهنگى (1239)

مرآة الحق 57

[شمس الدين] محمد حافظ

(209)

شيرازى (791ق)

ديوان حافظ 15

محمد حسين بن خلف تبريزى (قرن 11ق)

برهان قاطع 5

محمد حسين رونقعلى شاه كرمانى (1230ق)

مرآت المحققين 56

محمد روح الامين مير جمله (1047ق)

گلستان ناز (ديوان روح الامين اصفهانى) 44

محمد صادق بن محمد طاهر اردستانى (1305ق)

ديوان روشن اصفهانى 18

[نور عليشاه] محمد على بن فضلعلى تونى طبسى اصفهانى (1212ق)

آية النور (اصول و فروع) 1

جامع الاسرار (كنز الاسرار) 9

جنّات الوصال 10

ديوان نور على شاه 22

[شيخ] محمود شبسترى (720ق)

گلشن راز 45

مشرف بن مصلح الدين سعدى شيرازى (691ق)

گلستان 43

مير خواند محمد بن كمال الدين محمود (930ق)

روضة الصفا 25

نصرت كرمانشاهى

ديوان نصرت كرمانشاهى 21

[قاضى] نوراللّه‏ بن محمد شريف شوشترى (1019ق)

مجالس الموءمنين 47

(210)

فهرست الفبايى كاتبان

ابراهيم بن [ميرزا] عبد الرحيم شيرازى مشهور به جبرئيل21

[سيد] احمد بن فخر الدين حسينى تويسركانى20، 44، 55

احمد نيريزى (موءلف)2

جعفر بن محمد حسينى قاينى32

حسن خوانسارى 32

حسين بن [ملا] محمد باقر31

[ميرزا] حسين بن محمد على بن محمد حسن خوانسارى35

حسينعلى بيدگلى (موءلف)25

[سيد] حيدر بن شعيب طالقانى32

زين العابدين31

[سيد] شكر الله بن محمد باقر طباطبايى بيدگلى7، 8، 8، 19، 46

عبد الحسين19، 43

عبد الرزاق لاريجانى39

عبد الكريم طباطبايى اردستانى13

على اكبر بن حسن بن حفيظ آرانى16، 42

على محمد ذاكر سيد الشهداء61

على موركانى لنجانى1، 7، 30، 45

محمد بن احمد شريف خوانسارى31

محمد بن عبد الكريم نعمت اللهى50

محمد جعفر خطيب24

محمد حسين بن [حاجى] على31

[ملا] محمد رحيم بن قربانعلى31

محمد شوشترى32

محمد صادق بن محمد خوانسارى32

محمد صالحى آرانى درويش نعمت اللهى23

محمد على بن على قلى خان قاجار14

محمد كمال26

مهر على بن على محمد خوانسارى32

وصال شيرازى51

(211)

فهرست موضوعى كتاب‏ها

ادب

گلستان ··· 43

گنجينه نشاط ··· 46

نى نامه ··· 67

ادعيه شيعه

ادعيه ايّام هفته ··· 2

زاد المعاد ··· 27

الصحيفة السجادية ··· 33

كتاب دعا ··· 39

(212)

كتاب دعا و زيارات ··· 40

تاريخ

روضة الصفا في سيرة الانبياء والملوك والخلفاء··· 25

تراجم

زندگى نامه خود نوشت بيدگلى··· 28

مجالس الموءمنين ··· 47

نفحات الانس من حضرات القدس··· 64

تفسير

تفسير سورة التوحيد ··· 8

مجمع البحار ··· 48

سفرنامه

(213)

بستان السياحه ··· 6

رياض السياحه ··· 26

سند

نكاح نامه ··· 65

نكاح نامه ··· 66

شرح حديث

شرح حديث حقيقت ··· 31

شعر

بحر الاسرار ··· 4

جنّات الوصال ··· 10

ديوان امير معزى ··· 13

ديوان جامى ··· 14

ديوان حافظ ··· 15

ديوان حكيم ازرقى ··· 16

ديوان روشن اصفهانى ··· 18

(214)

ديوان شاه نعمت الله ولى ··· 19

ديوان كمال الدين اصفهانى ··· 20

ديوان نصرت كرمانشاهى ··· 21

ديوان نور على شاه ··· 22

رباعيات بابا طاهر ··· 23

روح القدس ··· 24

شاهنامه ··· 30

شير و شكر ··· 32

گلستان ناز ··· 44

گلشن راز ··· 45

مرقعات ··· 58

منتخب طاقديس ··· 60

منطق الطير ··· 62

نان و حلوا ··· 63

يوسف و زليخا طغانشاهى ··· 68

عرفان

آية النور ··· 1

جامع الاسرار ··· 9

حقيقة الحقايق ··· 12

طريقه سلوك رضويه ··· 34

كبريت احمر ··· 38

مرآت المحققين ··· 56

مرآة الحق ··· 57

مناجات نامه ··· 59

عقائد

(215)

حق اليقين ··· 11

لغت

برهان قاطع ··· 5

نامه نگارى

منشئات ··· 61

نجوم

مدخل منظوم ··· 55

(216)

فهرست الفبايى آغاز كتابها

اعتصام الورى بمغفرتك

عجز الواصفون عن صفتك

مرقعات، 58

الحمد اللّه‏ الذي مرايي قلوب أوليائه مجالي جمال وجه الكريم

نفحات الانس من حضرات القدس، 64

الحمد للّه‏ الحكيم الكريم العلي العظيم والصلوة على النبي المصطفى

كبريت احمر، 38

الحمد للّه‏ الذي أحلّ النكاح بفضله العميم وحرّم الزنا والسفاح

نكاح نامه، 65

الحمد للّه‏ الذي جعل العبادة وسيلة لنيل السعادة في الآخرة

زاد المعاد، 27

الحمد للّه‏ الذي جعل الموجودات على وجوده دليلاً و أوضح للسائرين

حقيقة الحقايق، 12

الحمد للّه‏ الذي هدانا بوسيلة النبي المختار في ظلمة الأستار الى نور

شرح حديث حقيقت، 31

الحمد للّه‏ الواحد الأحد الفرد الصمد القديم الذي ليس كمثله شيء

حق اليقين، 11

الحمد للّه‏ رب العالمين الرحمن الرحيم مالك يوم الدين والصلوة

مجمع البحار، 48

الحمد للّه‏ رب العالمين والصلوة والسلام على خير المرسلين وآله

(217)

آية النور، 1

الحمد للّه‏ وسلام على عباده الذين اصطفى سيما على نبيه المجتبى

مرآة الحق، 57

الحمدللّه‏ والحمد حقه كما يستحقه حمداً كثيراً وأعوذ به من شرّ

ادعيه ايّام هفته، 2

العظمة للّه‏ العظيم الذي رفع السموات بغير عمد و وضع المشكوة فيها

مرآت المحققين، 56

الف لام را تلك آيات را

بخوان تا بدانى حكايات را

يوسف و زليخا طغانشاهى، 68

اللهم انّي أسألك برحمتك التي وسعت كلّ شى‏ء خداوندا بدرستى

كتاب دعا، 39

المجلس الاول، الحمد للّه‏ الذي خلق الوجود من العدم، فبدت على

گلستان، 43

اما بعد حمد اللّه‏ على افضاله والصلوة والسلام على أشرف الخلايق...

نان و حلوا، 63

اى راهنما بهر زبان در افواه

از نام تو بردند زبانها بتو راه

برهان قاطع، 5

اى رفيقان بشنويد اين داستان

بشنويد اين داستان از راستان

منتخب طاقديس، 60

اى روشن از فروغ رخ تو روان ما

از نور قدرت تو چكيدست جان ما

گلستان ناز، 44

اى طالب راه حق بدان كه شرايع انبياء عليهم السلام كه در حقيقت

(218)

طريقه سلوك رضويه، 34

اى مركز دايره‏ء امكان

وى زبده‏ء عالم كون و مكان

شير و شكر، 32

اى نام خوشت جوهر شمشير زبان‏ها

پيوسته از اين سلسله زنجير بيان‏ها

ديوان نور على شاه، 22

(219)

باء بسم اللّه‏ الرحمن الرحيم

هست مفتاح در گنج حكيم

بحر الاسرار، 4

باسم عظيم و بذات قديم

كه عشق است و بس هر چه] هست] اى حكيم

روح القدس، 24

بستان حمد و سپاس و گلشن ثناء بى قياس مخصوص بارگاه احدى

بستان السياحه، 6

بسم اللّه‏ الرحمن الرحيم

افتتاح كنز اسماء عظيم

جنّات الوصال، 10

بسم اللّه‏ الرحمن الرحيم الحمد للّه‏ ربّ العالمين الرحمن

قرآن كريم، 36

بسمله. و بعد فانى قد اشرت الى ما ورد على خاطرى الفاتر مما يدل

تفسير سورة التوحيد، 8

بنام آنكه جان را فكرت آموخت

چراغ دل بنور جان برافروخت

گلشن راز، 45

به خاك گلشن از زلفت مگر افشانده دل‏ها

كه شكل دل همى رويد به گلشن غنچه از دل‏ها

ديوان نصرت كرمانشاهى، 21

به نام خداوند جان و خرد

كزين برتر انديشه برنگذرد

شاهنامه، 30

چون بديدم كه در بسيط زمين

هيچ دانش زبعد دانش دين

مدخل منظوم، 55

چه جرمست اين كه هر ساعت زچرخ نيلگون دريا

زمين را سايبان به پيش گنبد خضرا

ديوان حكيم ازرقى، 16

(220)

حدّثنا السيد الأجل نجم الدين بهاء الشرف ابو الحسن...

الصحيفة السجادية، 33

حمدله... اما بعد قال الشيخ الامام قدوة الانام... اى كريمى كه

مناجات نامه، 59

رياض حمد و ثناء و حدايق سپاس بى منتها مختص واجب الوجودى است

رياض السياحه، 26

سپاس بى قياس و حمد بى حد

مر آن كه خفا را باد سرمد

جامع الاسرار، 9

سپاس بيرون از حصر نثار بارگاه حضرت سبحانى است كه وجود انسانى

زندگى نامه خود نوشت بيدگلى، 28

سپاس مى گويم و ستايش همى برم آغاز بى انبازى را كه هستى را به

گنجينه نشاط، 46

ستاره سجده برد خلعَت منير تو را

زمانه بوسه دهد پايه سرير تو را

ديوان امير معزى، 13

مولوى اولوى مولانا جامى شرح بيتين مثنوى ... بشنو از نى چون حكايت

نى نامه، 67

نفحات دلگشاى حمد و رشحات جانفزاى

مجالس الموءمنين، 47

هو الموءلف بين القلوب بسمله الحمدللّه‏ الذي انس ابانا آدم

نكاح نامه، 66

هيچ دانى چيست روشن شكر آلاى خدا

ذكر مدح سيد و سالار و قطب اوليا

ديوان روشن اصفهانى، 18

(221)

يس و القرآن الحكيم انّك لمن المرسلين على صراط

كتاب دعا و زيارات، 40

(222)

فهرست منابع و مآخذ

أهل البيت في المكتبة العربية

سيد عبدالعزيز طباطبايى ، اعداد مؤسسه آل البيت عليهم السلام لاحياء التراث ، قم ، مؤسسه آل البيت (ع) ، 1417 ق.

التراث العربي

سيد احمد حسينى ، قم ، كتابخانه حضرت آية اللّه‏ مرعشى نجفى ، 1414 ق ، 6 جلد.

تراجم الرجال

سيد احمد حسينى ، قم ، دليل ما ، 1380 ش ، 4 جلد.

دانشنامه امام على (ع)

زير نظر على اكبر رشاد ، به اهتمام پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامى ، تهران: مركز نشر آثار پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامى ، 1380 ش ، 12 جلد + درآمد.

الذريعة الى تصانيف الشيعة

شيخ آقا بزرگ تهرانى ، چاپ سوم ، بيروت ، دارالاضواء ، 1403 ق ، 26 جلد.

رياض العلماء و حياض الفضلاء

ميرزا عبداللّه‏ افندى اصفهانى ، تحقيق: سيد احمد حسينى ، قم ، كتابخانه آية اللّه‏ مرعشى نجفى ، 1401 ـ 1415 ق ، 7 جلد.

طبقات أعلام الشيعة

شيخ آقا بزرگ تهرانى ، تحقيق على نقى منزوى ، چاپ دوم [افست] قم انتشارات اسماعيليان ، بدون تاريخ ، 11 جلد با اين نامها:

1 ـ نوابغ الرواة في رابعة المئات

2 ـ ازاحة الحلك بالشموس المضيئة في القرن الخامس

(223)

3 ـ الثقات العيون في سادس القرون

4 ـ الأنوار الساطعة في المائة السابعة

5 ـ الحقائق الراهنة في المائة الثامنة

6 ـ الضياء اللامع في القرن التاسع

7 ـ احياء الداثر في القرن العاشر

8 ـ الروضة النظرة في علماء المائة الحادية عشرة

9 ـ الكواكب المنتشرة في القرن الثاني بعد العشرة

10 ـ الكرام البررة في القرن الثالث بعد العشرة

11 ـ نقباء البشر في القرن الرابع عشر

فرهنگ سخنوران

ع. خيامپور ، تبريز ، چاپخانه شركت سهامى چاپ آذربايجان ، آبان 1340 ش.

فهرست كتابخانه مجلس شوراى اسلامى

مجلدات چاپ شده ، ناشر كتابخانه مجلس شوراى اسلامى ، بدين ترتيب:

1 ـ يوسف اعتصامى (اعتصام الملك) ، 1305 ش.

2 ـ يوسف اعتصامى ، 1311 ش.

3 ـ ابن يوسف شيرازى ، چاپ اول 1318 ش. چاپ دوم با تصحيح و اضافات از عبدالحسين حائرى ،1353

4 ـ عبدالحسين حائرى ، 1335 ش.

5 ـ عبدالحسين حائرى ، 1345 ش.

6 ـ سعيد نفيسى ، 1344 ش.

7 ـ مجموعه اهدائى امام جمعه خوئى ، عبدالحسين حائرى ، 1346 ش.

8 ـ فخرى راستكار ، 1347 ش.

9 ـ عبدالحسين حائرى ، بخش اول 1346 ش ، بخش دوم 1347 ش.

10 ـ عبدالحسين حائرى ، بخش اول و دوم 1347 ش ، بخش سوم 1348 ش ، بخش چهارم 1352 ش.

11 تا 16 ـ زير نظر ايرج افشار و محمد تقى دانش پژوه و على نقى منزوى ، نگارش احمد منزوى ، ج 11(1345 ش) ، ج 12 و 13 (1346 ش) ، ج 14 و 15

(224)

(1347 ش) ، ج 16 (1348 ش) ،

17 ـ عبدالحسين حائرى ، 1348 ش.

18 ـ مجموعه اهدائى رهى معيرى ، فخرى رستگار ، 1348 ش.

19 ـ عبدالحسين حائرى ، 1350 ش.

20 ـ هنوز چاپ نشده است.

21 ـ عبدالحسين حائرى ، كتب اهدائى مجيد فيروز ، 1357 ش.

22 ـ عبدالحسين حائرى ، مجموعه طباطبائى ، 1374 ش.

23 ـ عبدالحسين حائرى ، مجموعه طباطبايى ، بخش اول 1376 ش ، بخش دوم 1378 ش.

24 ـ منصور بهبهانى ، 1381 ش.

25 ـ على صدرايى خوئى ،با همكارى ابوالفضـل حافظـيان و... ، زير نظر عبدالحسين حائرى (از نسخه ش 7001 ـ 7500) ، قم مركز انتشارات دفتر تبليغات اسلامى ، بهار 1376 ش.

26 ـ على صدرائى خوئى ، با همكارى ابوالفضـل حافظيـان و... ، زير نظر عبدالحسين حائرى (از نسخه ش 7501 ـ 8000) قم مركز انتشارات دفتر تبليغات اسلامى ، تابستان 1376 ش.

27 تا 34 ـ نسخه‏هاى شماره 8001 تا 12000 كه تا به حال چاپ نشده است.

35 ـ على صدرائى خوئى ، با همكارى ابوالفضـل حافظيـان و... ، زير نظر عبدالحسين حائرى (از نسخه ش 12001 ـ 12500) قم مركز انتشارات دفتر تبليغات اسلامى ، پاييز 1376 ش.

36 ـ على صدرائى خوئى ، با همكارى ابوالفضـل حافظيـان و... ، زير نظر عبدالحسين حائرى (از نسخه ش 12501 ـ 13500) قم مركز انتشارات دفتر تبليغات اسلامى ، پاييز 1377ش.

37 ـ على صدرائى خوئى ، با همكارى ابوالفضـل حافظيـان و... ، زير نظر عبدالحسين حائرى (از نسخه ش 13501 ـ 14000) قم مركز انتشارات دفتر تبليغات اسلامى ، پاييز 1377ش.

38 ـ على صدرائى خوئى ، با همكارى ابوالفضـل حافظيـان و... ، زير نظر

(225)

عبدالحسين حائرى (از نسخه ش 14001 ـ 14500) قم مركز انتشارات دفتر تبليغات اسلامى ، پاييز 1377ش.

فهرست كتابخانه مركزى دانشگاه تهران

هيجده جلد ، انتشارات دانشگاه تهران؛

جلد 1 و 2 على نقى منزوى ، جلد 1 (1330 ش) ، جلد 2 (1332 ش)

بقيه مجلدات ، محمد تقى دانش پژوه ، جلد 3 و 4 (1332 ش) ، جلد 5 و 6 (1335 ش) ، جلد 7 (1335 ش) ، جلد 8 (1339 ش) ، جلد 9 تا 15 (1340 ش) ، جلد 16 (1357 ش) ، جلد 17 و 18 (1364 ش).

فهرست كتابخانه ملى ايران

سيد عبداللّه‏ انوار (از جلد 1 تا 10) ، علينقى منزوى (جلد 11 و مشاركت در جلد 17) ، حبيب اللّه‏ عظيمى (جلد 12 و 13 و 16 و مشاركت در جلد 17) ، اميره ضميرى (جلد 14 و 15) ، كتابخانه ملى ايران ، 1 (1345 ش) ، 2 (1347 ش) ، 3 (1351 ش) ، 4 (1353 ش) ، 5 (1365 ش) ، 6 (1354 ش) ، 7 و 8 (1356 ) ، 9 (1357 ش) ، 10 (1358 ش) ، 11 و 13 و 14 (1375 ش) ، 12 (1372 ش) ، 15 (1380 ش) ، 16 و 17 (1379 ش).

فهرست كتابهاى چاپى عربى

خان بابا مشار ، تهران ، چاپخانه رنگين ، شهريور 1344 ش.

فهرست كتابهاى چاپى فارسى

خان بابا مشار ، تهران ، چاپخانه ارژنگ ، 1350 ش ، 5 جلد.

فهرست كتاب‏هاى خطى كتابخانه مجلس سنا

محمد تقى دانش‏پژوه و بهاء الدين علمى انوارى ، تهران ، انتشارات كتابخانه مجلس ، 1359 ش ، 2 جلد.

فهرست كتابهاى خطى كتابخانه ملك وابسته به آستان قدس رضوى

نگارش محمد باقر حجتى و احمد منزوى زير نظر ايرج افشار ، محمد تقى دانش پژوه ، 10 جلد.

جلد 1 (1352 ش) ، 2 (1354 ش) ، 3 (1361 ش) ، 4 (1364 ش) ،

(226)

5 (1363 ش) ، 6 (1366 ش) ، 7 (1369 ش) ، 8 (1369 ش) ، 9 (1371 ش) ، 10 (1372 ش).

فهرست كتب خطى كتابخانه مركزى آستان قدس رضوى

فهرست جديد كتابخانه مركزى آستان قدس رضوى ، مجلدات چاپ شده:

جلد 1 ـ على اردلان جوان ، 1365 ش.

جلد 5 ـ مهدى ولايى ، بازنگارى: محمد رضا رضاپور ، 1379 ش.

جلد 7 ـ احمد گلچين معانى ، بخش اول 1346 ش ، بخش دوم 1346 ش.

جلد 8 ـ احمد گلچين معانى ، 1350 ش.

جلد 9 ـ نجيب مايل هروى و سيد على اردلان ، 1361 ش.

جلد 10 ـ غلامعلى عرفانيان ، 1362 ش.

جلد 11 ـ مهدى ولائى ، 1364 ش.

جلد 12 ـ غلامعلى عرفانيان ، 1370 ش.

جلد 13 ـ احمد گلچين معانى و غلامعلى عرفانيان ، 1372 ش.

جلد 14 ـ براتعلى غلامى مقدم ، 1376 ش.

جلد 15 ـ محمد وفادار مرادى ، 1376 ش.

جلد 16 ـ محمد وفادار مرادى ، 1380 ش.

جلد 17 ـ محمد رضا فاضل هاشمى ، 1380 ش.

جلد 18 ـ مهدى ولايى ، 1380 ش.

جلد 19 ـ غلامعلى عرفانيان ، 1380 ش.

جلد 20 ـ براتعلى غلامى مقدم ، 1379 ش.

جلد 21 ـ براتعلى غلامى مقدم ، 1381 ش.

فهرست مشترك نسخه‏هاى خطى پاكستان

احمد منزوى ، اسلام آباد ، انتشارات مركز تحقيقات فارسى ايران و پاكستان، 1362 ش به بعد ، 14 جلد.

فهرست نسخه‏هاى خطى فارسى ،

احمد منزوى ، تهران ، مؤسسه فرهنگى منطقه‏ئى ، 1348 ش ، 6 جلد.

(227)

فهرست نسخه‏هاى خطى كتابخانه عمومى حضرت آيت اللّه‏ گلپايگانى

ابوالفضل عرب‏زاده ، قم ، دارالقرآن الكريم ، 1378 ش.

فهرست نسخه‏هاى خطى كتابخانه عمومى حضرت آية‏اللّه‏ العظمى مرعشى نجفى

سيد احمد حسينى (جلد 1 تا 27)، دكتر سيد محمود مرعشى و گروه فهرست‏نگاران (جلد 28 تا 30) ، قم ، كتابخانه حضرت آية‏اللّه‏ نجفى مرعشى ، 30 جلد.

1 تا 10 (بدون تاريخ) ، 11 تا 13 (1365 ش) ، 14 (1366 ش) ، 15 و 16 (1367 ش) ، 17 و 18 (1368 ش) ، 19 (1369 ش) ، 20 (1370 ش) ، 21 (1372 ش) ، 22 و 23 (1373 ش) ، 24 و 25 (1374ش) ،

26 (1375ش) ، 27 (1376ش) ، 28 (1379 ش) ، 29 و 30 (1380ش).

فهرستواره كتابهاى فارسى

احمد منزوى ، جلد اول (سفرنامه ، جغرافيا ، داستان‏ها ، فهرستواره كتابهاى فارسى[كليات]، فهرستواره كتابهاى فارسى[تاريخ جهان]). ناشر تهران ، انتشارات انجمن آثار و مفاخر فرهنگى ، 134 ش.

جلد دوم (تاريخ ايران ، تاريخ شبهه قاره) ، تهران ، انجمن آثار و مفاخر فرهنگى ، 1375 ش.

جلد سوم (تاريخ پيامبران و امامان ، زندگى نامه سرايندگان ، زندگى نامه پيران و بزرگان) ، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگى، 1376ش.

جلد چهارم (رياضى و دفتر دارى ، ستاره شناسى و اختر بينى)، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگى، 1378ش.

جلد پنجم (پزشكى و دارو سازى ، علوم طبيعى ، كيميا)، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگى، 1379ش.

فهرست‏هاى خودنوشت فيض كاشانى به انضمام پژوهشى در كتاب‏شناسى و نسخه‏شناسى آثار او.

محمد بن مرتضى فيض كاشانى ، تصحيح و تحقيق: محسن ناجى نصرآبادى ،

(228)

مشهد ، آستان قدس رضوى ، 1377 ش.

فهرس المخطوطات نشره بالمخطوطات التي اقتنتها الدار من سنة 1936 ـ 1955 م

(فهرست دار الكتب مصر)

فواد سيد ، قاهره ، مطبعه دارالكتب ، 1380 ق ، 3 جلد.

كتابشناسى مجلسى

حسين درگاهى و على اكبر تلافى داريانى ، تهران ، بنياد فرهنگى امام رضا عليه‏السلام ، 1370 ش.

كشف الظنون عن أسامي الكتب والفنون

مصطفى بن عبداللّه‏ مشهور به حاجى خليفه و كاتب چلبى ، بيروت ، دار احياء التراث العربى ، بدون تاريخ ، 2 جلد.

معجم التراث الكلامي

تأليف: اللجنة العلمية في مؤسسة الامام الصادق (ع) ، اشراف: جعفر سبحانى ، قم ، مؤسسه امام صادق (ع) ، 1423 ق ، 5 جلد.

معجم المطبوعات العربيه في ايران

عبد الجبار رفاعى ، تهران ، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى ، 1414 ش.

معجم المطبوعات العربية والمعربة

يوسف اليان سركيس ،[چاپ افست] ، قم ، كتابخانه حضرت آية‏اللّه‏ نجفى مرعشى ، 1410 ق ، 2 جلد.

مقدمه‏اى بر فقه شيعه كليات و كتابشناسى

حسين مدرسى طباطبايى ، ترجمه محمد آصف فكرت ، مشهد ، بنياد پژوهشهاى اسلامى آستان قدس رضوى ، 1368 ش.

مكتبة العلامة الحلى

سيد عبد العزيز طباطبايى ، قم ، مؤسسه آل البيت لاحياء التراث ، چاپ اول 1416 ق.

نسخه‏هاى خطى (نشريه كتابخانه مركزى دانشگاه تهران)

(229)

زير نظر محمد تقى دانش پژوه و ايرج افشار ، انتشارات دانشگاه تهران ، 12 دفتر ، دفتر اول (1340 ش)، دفتر دوم (1341 ش)، دفتر سوم (1342 ش)، دفترچهارم (1344 ش)، دفتر پنجم (1346 ش)، دفتر ششم (1348 ش)، دفتر هفتم (1353 ش)، دفتر هشتم (1358 ش)، دفتر نهم (1358 ش)، دفتر دهم (1358 ش)، دفتر يازدهم و دوازدهم (1362 ش).

(230)

(231)

تصاوير

(232)