مهاجرت علما از تهران و تحصّن در حرم حضرت عبدالعظیم علیه السّلام

rate

مهاجرت علما از تهران و تحصّن در حرم حضرت عبدالعظیم علیه السّلام

۱۳۹۵/۰۸/۰۵0 دیدگاه24706 مشاهده

نفوذ روز افزون بیگانگانی چون نوز بلژیكی كه در زمان مظفرالدّین شاه اختیار امور را به طور علنی دردست گرفته بودند ، استبداد عین الدّوله صدراعظم مظفرالدّین شاه ، تبعید علما و تحقیر بزرگان و عمل نكردن به وعده های شاه در تحصّن تجّار تهران به وسیله عین الدّوله ، آگاهی مردم از فساد دربار و درگیریهای مسجد شاه و مسجد سپهسالار ، موجب شد كه آیت الله طباطبایی پیشنهاد مهاجرت به حضرت عبدالعظیم علیه السّلام را دهد كه مقبول بیشتر علما واقع شد . این مهاجرت ، بعدها به مهاجرت صغیر شهرت یافت .نقش این تحصّن در تاریخ بیداری و جنبش مشروطيّت آنقدر مهمّ است كه تمام كسانی كه در تاریخ مشروطيّت قلم زده اند ، اشاره ای به آن داشته اند . در اینجا از شرح حوادث و وقایع مهاجرت خودداری كرده و تنها به نكاتی می پردازیم كه به طور مستقیم مرتبط با آستان مطهّر حضرت عبدالعظیم علیه السّلام بوده است .
1- تحصّن علما از روز چهارشنبه شانزدهم شوّال المكرّم سال 1323 ق شروع شد و روز جمعه شانزدهم ذی القعده همان سال پایان یافت .
2- اكثریت قریب به اتّفاق علما و طلّاب تهران به این تحصّن پیوستند .
3- از بین علمای اعلام ، آیت الله سيّد محمّد طباطبایی( ره) و آیت الله سيّد عبدالله بهبهانی(ره) رهبری متحصنيّن را به عهده داشتند .
4- عدّه متحصنيّن به بیش از دو هزار نفر رسید ؛ بطوری كه شبها و روزهای جمعه در اطراف حرم و صحن ها جایی برای زوّار نبود .
5- امیر بهادر ، وزیر دربار كه مأمور برگرداندن علما به تهران شده بود ، با دویست سرباز وارد صحن می شود تا آیت الله طباطبایی(ره) را به زور از حجرة خود خارج كند ؛ امّا طایفه «نفری»ها و خدّام حضرت و اهالی ری كه مراقب اوضاع بودند ، می گویند : تا ما زنده هستیم ، نمی گذاریم آقایان را ببرند . وضعيّت چنان بحرانی می شود كه بازار شهرری تعطیل می شود و مردم شعارهای وامحمّدا ! وا شریعتا ! در اطراف صحن و حرم سر می دهند و آن چنان غوغا و هنگامه ای برپا می شود که با مخابره تلفنی خبرها به مظفرالدّین شاه ، مأموریت امیر بهادر لغو می شود .
6- مجالس سخنرانی و افشاگری همه روزه در صحن مطهّر برگزار می شود و وعّاظ مشهوری چون : حاج شیخ محمّد واعظ (ره) و شیخ مهدی سلطان (ره) در صحن منبر می رفتند و مردم را به وحدت دعوت می كردند .
در جلسه مهمّ و خصوصی كه ملك المتكلّمین و نصره السلطان به نمایندگی از آزادی خواهان در یكی از حجره های اطراف حرم با سران متحصنيّن داشتند ، پس از بحثهای طولانی به این نتیجه می رسند كه تنها راه نجات از این همه عقب ماندگی و ظلم و استبداد این است كه از شاه ، مجلس منتخبین ملّت و حكومت مشروطيّت را بخواهید زیرا آیت الله طباطبایی (ره) با این نظر موافقت می كند .
در پایان جلسه مذكور آیت الله بهبهانی(ره) می گوید : « باید راهی را كه در پیش گرفته ایم به پایان برسانیم و ملّت را از بدبختی نجات دهیم و هچنان ممالك راقیه مشروطيّت را در ایران برقرار كنیم ».
صورت نهایی خواستهای متحصنّین كه در جوار حضرت عبداعظیم علیه السّلام تنظیم و تدوین و به شاه ابلاغ شد ، به طور خلاصه عبارت است از :
1. حذف مالیات جدید ( تومانی دهشاهی )
2. رفع تبعید از حاج میرزا محمّدرضا ( از علمای بزرگ كرمان)
3. عزل و تبعید عسگر گاری چی متصدی خط تهران ، قم
4. دایر گردیدن عدالتخانه در تمام شهرها .
با اعلام پیروزی متحصنّین در شانزدهم ذی القعده ، هنگام قرائت نامه شاه خطاب به علماء فریادهای « زنده باد ملّت ایران» ، برای اوّلین بار در تاریخ این كشور از صحن مطهّر حضرت عبدالعظیم علیه السّلام طنین انداز شد ؛ به نحوی كه درباریان حاضر در مجلس را متحيّر و بهت زده نمود .