نفجار پرتوهای گاما، درخشان‌ترین پدیده‌های عالم‌اند و در چند ثانیه چنان انرژی ایجاد می‌کنند که خورشید طی ۱۰ میلیارد سال تولید می‌کند. تا به‌حال به‌نظر می‌رسید این پرتوها از فروریزش ستاره‌‌های غول‌پیکر و تبدیل شدن آن‌ها به سیاه‌چاله ایجاد می‌شوند.
نقاط آبی نشان‌دهنده‌ی پراکندگی پرتوهای گاما هستند، تقریباً در مرکز تصویر می‌توانید حلقه‌ی کشف‌شده شامل ۹ انفجار پرتوهای گاما را ببینید. امتیاز تصویر: L. Balazs
انفجار پرتوهای گاما، درخشان‌ترین پدیده‌های عالم‌اند و در چند ثانیه چنان انرژی ایجاد می‌کنند که خورشید طی ۱۰ میلیارد سال تولید می‌کند. تا به‌حال به‌نظر می‌رسید این پرتوها از فروریزش ستاره‌‌های غول‌پیکر و تبدیل شدن آن‌ها به سیاه‌چاله ایجاد می‌شوند.
به‌تازگی دانشمندان حلقه‌ای ۳۶ درجه (تقریباً ۷۰ برابر قطر ماه) از نُه انفجار پرتوهای گاما را در فاصله‌ی هفت میلیارد سال نوری رصد کرده‌اند (این انفجارها ۹ حلقه تشکیل داده‌اند و با هم اندکی فاصله دارند. ۷ میلیارد سال نوری فاصله‌ی میانگین این حلقه‌ها از زمین است). گستردگی این حلقه پنج میلیارد سال نوری است و دانشمندان معتقدند احتمال این‌که این حلقه‌ها به هم مربوط نباشند یک به ۲۰ هزار است.
این حلقه بزرگ‌ترین ساختاری است که تابه‌حال در نور مرئی رصد شده است و امری اساسی را به چالش می‌کشد، امری که می‌گوید حد نظری برای بزرگ‌ترین ساختارهای عالم ۱/۲ میلیارد سال نوری است در حالی که این حلقه تقریباً ۵ برابر این حد وسعت دارد.
پروفسور«لایوش بالَژ، Lajos Balazs» سرپرست گروهی از دانشمندان (از رصدخانه‌ی کُنکُلی در بوداپست) که این حلقه را یافته‌اند، می‌گوید: «اگر این حلقه ساختار فضایی واقعی باشد، به‌علّت اختلاف اندکی که پرتوهای گاما از لحاظ فاصله با‌هم دارند، باید آن را از زاویه‌ای ببینیم که تقریباً می‌توان گفت روبه‌روی ما است. اما این حلقه می‌تواند فقط تصویری از یک کُره باشد، یعنی جایی که انفجار پرتوهای گاما در دوره‌ی ۲۵۰ میلیون ساله روی داده است که البته نسبت به سنِ عالم مدت کوتاهی محسوب می‌شود».
اگر حلقه فقط نمایی فرافکنی شده از کُره باشد، شاید درواقع به ما رشته‌ای از خوشه‌های کهکشانی را نشان می‌دهد که پیرامون خلاء درعالم گردآمده‌اند. بسیاری از مدل‌های کیهان‌شناسی چنین رویدادی را پیش‌بینی می‌کنند. بالژ معتقد است :« این حلقه‌ی گاما مدل‌هایی را که از عالم می‌شناسیم، دگرگون می‌کند. این حلقه پدیده‌ای بسیار بزرگ است که عظمتش دانشمندان را متعجب کرده است. و درواقع ما هنوز دقیقاً نمی‌دانیم چطور چنین حلقه‌ای ایجاد شده است».
اکنون دانشمندان در برابر این پرسش قرار می‌گیرند که آیا این حلقه ناشی از روندی در شکل‌گیری کهکشان‌ها و ساختارهای بزرگ است یا این‌که ستاره‌شناسان باید در نظریه‌های تکامل عالم تجدیدنظر کنند؟!
_منبع:canot .ir
