۳۱۵۳
دَورُ فَسادِ الخاصَّةِ في فَسادِ العامَّةِ
۱۵۹۹۸.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :قِوامُ الدِّينِ و الدنيا بأربَعةٍ: عالِمٍ مُستَعمِلٍ عِلمَهُ. و جاهِلٍ لا يَستَنكِفُ أن يَتَعلَّمَ. و جَوادٍ لا يَبخَلُ بمَعروفِهِ. و فَقيرٍ لا يَبيعُ آخِرَتَهُ بدُنياهُ. فإذا ضَيَّعَ العالِمُ عِلمَهُ استَنكَفَ الجاهِلُ أن يَتَعَلَّمَ. و إذا بَخِلَ الغَنيُّ بمَعروفِهِ باعَ الفَقيرُ آخِرَتَهُ بدُنياهُ.۱
۱۵۹۹۹.عنه عليه السلام :قِوامُ الدنيا بأربَعةٍ : بعالِمٍ مُستَعمِلٍ لِعِلمِهِ. و بغَنِيٍّ باذِلٍ لِمَعروفِهِ. و بجاهِلٍ لا يَتكَبَّرُ أن يَتَعلَّمَ. و بفَقيرٍ لا يَبيعُ آخِرَتَهُ بدنيا غيرِهِ. و إذا عَطَّلَ العالِمُ عِلمَهُ. و أمسَكَ الغَنيُّ مَعروفَهُ. و تَكَبَّرَ الجاهِلُ أن يَتَعلَّمَ. و باعَ الفَقيرُ آخِرَتَهُ بدنيا غَيرِهِ. فَعَلَيهِمُ الثُّبورُ.۲
۱۶۰۰۰.بحار الأنوار عن الإمامِ عليّ عليه السلام :قِوامُ الدِّينِ بأربَعةٍ : بعالِمٍ ناطِقٍ مُستَعمِلٍ لَهُ. و بغنيٍّ لا يَبخَلُ بفَضلِهِ على أهلِ دِينِ اللّه ِ. و بفَقيرٍ لا يَبيعُ آخِرَتَهُ بدُنياهُ، و بجاهِلٍ لا يَتكَبَّرُ عن طَلَبِ العِلمِ، فإذا كَتَمَ العالِمُ عِلمَهُ، و بَخِلَ الغَنيُّ بمالِهِ، و باعَ الفَقيرُ آخِرَتَهُ بدُنياهُ، و استَكبَرَ الجاهِلُ عن طَلَبِ العِلمِ، رَجَعَتِ الدنيا إلى وَرائها القَهقَرى. فلا تَغُرَّنَّكُم كَثرَةُ المَساجِدِ. و أجسادُ قَومٍ مُختَلِفَةٍ. قيلَ: يا أميرَ المؤمنينَ، كيفَ العَيشُ في ذلكَ الزَّمانِ ؟ فقالَ : خالِطوهُم بالبَرّانِيَّةِ ـ يَعني في الظاهِرِ ـ و خالِفُوهُم في الباطِنِ....۳
۳۱۵۳
نقش فساد زبدگان جامعه در فساد توده مردم
۱۵۹۹۸.امام على عليه السلام :استوارى دين و دنيا به وجود چهار كس است: عالِمى كه علم خويش را به كار بندد، نادانى كه از علم آموختن ننگ نداشته باشد، بخشنده اى كه در بخشش خود بخل نورزد و نادارى كه آخرتش را به دنيايش نفروشد؛ زيرا هرگاه عالِم علم خود را فرو گذارد [و به كار نبندد]، نادان از آموختن علم سر باز زند و هرگاه توانگر از بذل و بخشش بخل ورزد، نادار آخرت خود را به دنيايش بفروشد.
۱۵۹۹۹.امام على عليه السلام :قوام دنيا به وجود چهار كس است: به عالِمى كه علم خود را به كار بندد، به توانگرى كه بخشش كند، به نادانى كه تكبّر مانع علم آموختن او نشود و به تهيدستى كه آخرتش را براى دنياى ديگرى نفروشد. هرگاه عالِم علمش را به كار نبندد و توانگر از بخشش خوددارى كند و جاهل از آموختن تكبّر ورزد و تهيدست آخرت خود را براى دنياى ديگرى بفروشد، پس هلاكت بر آنان باد.
۱۶۰۰۰.بحار الأنوار :امام على عليه السلام فرمود : استوارى دين به چهار كس است: به عالِمى كه بگويد و به گفته خود عمل كند، به ثروتمندى كه از احسان خود به پيروان دين خدا دريغ نورزد، به تهيدستى كه آخرتش را به دنيايش نفروشد و به نادانى كه از آموختنِ دانش تكبّر نورزد. پس، هرگاه عالِم علم خود را پنهان بدارد و ثروتمند در مال خود بخل ورزد و تهيدست آخرتش را به دنيايش بفروشد و نادان از تحصيل دانش استنكاف ورزد، دنيا به قهقرا برگردد. بنا بر اين، فراوانى مسجدها و پيكرهاى گوناگون و پراكنده مردمان شما را نفريبد. عرض شد: اى امير مؤمنان! در آن زمان چگونه بايد زيست؟ فرمود: به ظاهر با آنان بياميزيد و در باطن بر خلاف آنان باشيد.
1.نهج البلاغة : الحكمة ۳۷۲.
2.تحف العقول : ۲۲۲.
3.بحار الأنوار : ۲/۶۷/۹.