۱۴۰۰۲.عنه عليه السلام :خُذِ الحِكمَةَ مِمَّن أتاكَ بِها. وَ انظُرْ إلى ما قالَ. و لا تَنظُرْ^۱ إلى مَن قالَ^۲.^۳

۲۸۲۴

حَقُّ العِلمِ

۱۴۰۰۳.رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله :تَعَلَّموا العِلمَ و تَعَلَّموا لِلعِلمِ السَّكِينَةَ و الوَقارَ. و تَواضَعوا لِمَن تَعَلَّمونَ مِنهُ.^۴

۱۴۰۰۴.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :تَواضَعوا لِمَن تَتَعَلَّمونَ^۵ مِنهُ العِلمَ و لِمَن تُعَلِّمونَهُ. و لا تَكونوا مِن جَبابِرَةَ العُلَماءِ فَلا يَقومَ جَهلُكُم بِعِلمِكُم.^۶

۱۴۰۰۵.الإمامُ الصّادقُ عن أبيهِ عليهما السلام :جاءَ رجلٌ إلى النَّبيِّ صلى الله عليه و آله. فقالَ يا رَسولَ اللّه ِ. ما العِلمِ؟ قالَ: الإنصاتُ. قالَ : ثُمَّ مَهْ ؟ قالَ : الإستِماعُ لَهُ. قالَ : ثُمَّ مَهْ ؟ قالَ : الحِفظُ لَهُ، قالَ : ثُمَّ مَه ؟ قالَ : العَمَلُ بِه. قالَ : ثُمَّ مَه ؟ قالَ : ثُمَّ نَشرُه.^۷

۱۴۰۰۲.امام على عليه السلام :حكمت را از هر كه برايت آورد فراگير و بنگر كه چه گفت و منگر كه گوينده كيست.^۸

۲۸۲۴

حقّ دانش

۱۴۰۰۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :علم را بياموزيد و براى آن آرامش و وقار فراگيريد و در برابر كسى كه از او دانش مى آموزيد فروتن باشيد.

۱۴۰۰۴.امام على عليه السلام :با كسى كه از او دانش مى آموزيد و با كسى كه به او دانش مى آموزيد فروتن باشيد و از علماى متكبّر مباشيد كه در اين صورت علم شما اين جهل (تكبر) را نمى پوشاند.

۱۴۰۰۵.امام صادق عليه السلام ( ـ به نقل از پدرش ـ ) فرمود : مردى خدمت پيامبر خدا صلى الله عليه و آله آمد و عرض كرد اى رسول خدا علم چيست؟ حضرت فرمود : خاموش ماندن. پرسيد: سپس چه؟ فرمود: گوش سپردن به آن. پرسيد: بعد چه؟ فرمود: حفظ كردن آن. پرسيد: زان پس چه؟ فرمود: به كار بستن آن. پرسيد: ديگر چه؟ فرمود: سپس، انتشار دادن آن.

1.في الطبعة المعتمدة: «تنظره»، و الصحيح ما أثبتناه كما في الطبعات الاُخرى.

2.غرر الحكم : ۵۰۴۸.

3.يُلاحَظُ أنّ هناك تعارضا ظاهريا بين أحاديث هذا الباب و أحاديث الباب السابق، و قد بحثنا هذا الأمر في كتاب العلم و الحكمة. راجع كتاب: العلم و الحكمة فى كتاب و السنة: آداب التَّعَلُم، قبولُ الحَقِّ مِمَّن أتى بِهِ. (انظر) الحكمة : باب ۹۱۹. العلم و الحكمة : ۲۴۴ آداب التعلّم / قبول الحقّ ممّن أتى به.

4.الترغيب و الترهيب : ۱/۱۱۴/۹.

5.في الطبعة المعتمدة «تتعلّموا»، و الصحيح ما أثبتناه كما في الطبعات الاُخرى.

6.غرر الحكم : ۴۵۴۳.

7.الخصال : ۲۸۷/۴۳.

8.ميان اين احاديث و احاديث باب قبلى، تعارض ظاهرى ديده مى شود كه در كتاب علم و حكمت بدان پرداخته شده است. ر. ك: علم و حكمت در قرآن و حديث: آداب آموختن، پذيرش حق از آورنده آن.