(انظر) بحار الأنوار : ۲۱ / ۵۰ باب ۲۴.
كنز العمّال : ۱۰ / ۵۵۵.

۳۰۱۲

غَزوَةُ ذاتِ السَّلاسِلِ

الكتاب :

وَ الْعادِياتِ ضَبْحا * فَالْمُورِياتِ قَدْحا * فَالْمُغِيراتِ صُبْحا * فَأَثَرْنَ بِهِ نَقْعا * فَوَسَطْنَ بِهِ جَمْعا».^۱

الحديث :

۱۵۰۴۴.الأمالي للطوسي عن الحلبيّ :سألتُ أبا عبدِ اللّه ِ عليه السلام عَن قولِ اللّه ِ عزّ و جلّ : «وَ الْعادِياتِ ضَبْحا» . قال : وجَّهَ رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله عُمَرَ بنَ الخطَّابِ في سريَّةٍ. فرجَعَ مُنهَزِما يُجبِّنُ أصحابَهُ و يُجَبِّنونَهُ أصحابُهُ. فلمَّا انتهى إلى النبيِّ صلى الله عليه و آله قال لِعليّ عليه السلام : أنتَ صاحِبُ القَومِ. فتهيَّأْ أنتَ و مَن تُريدهُ من فُرسانِ المُهاجرينَ و الأنصارِ. فَوجَّههُ رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله فقالَ لَهُ : اكمُنِ النَّهارَ و سِرِ اللَّيلِ و لا يُفارِقْكَ العينُ. قالَ : فانتَهى عليٌّ عليه السلام إلى ما أمَرَهُ بهِ رَسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله فسارَ إلَيهِم. فَلَمّا كانَ عِندَ وَجهِ الصُّبحِ أغارَ عَلَيهِم. فأنزلَ اللّه ُ على نبيِّهِ صلى الله عليه و آله : «وَ الْعادِياتِ ضَبْحا» إلى آخرِها.^۲

۳۰۱۲

جنگ ذات السلاسل

قرآن :

«سوگند به اسبهاى دونده نفس زننده. سوگند به اسبانى كه با سُم از سنگ آتش مى جهانند. و سوگند به اسبانى كه بامدادان هجوم آوردند. و در آن جا غبار برانگيختند. و در آن جا همه را در ميان گرفتند».

حديث :

۱۵۰۴۴.الأمالى للطوسى ( ـ به نقل از حلبى ـ ) : از امام صادق عليه السلام درباره قول خداوند عزّ و جلّ «سوگند به اسبان دونده» سؤال كردم حضرت فرمود : پيامبر خدا عمر بن خطّاب را به نبردى فرستاد. شكست خورده برگشت در حالى كه او يارانش را و يارانش او را به ترسويى متهم مى كردند. وقتى خبر اين ماجرا به پيامبر رسيد. به على عليه السلام فرمود : تو امير سپاهى. پس آماده شو و هر آنكس از سواران مهاجر و انصار را مى خواهى برگزين. پيامبر او را [براى نبرد] فرستاد و به او فرمود : به هنگام روز مخفى شو و شب حركت كن و بى جاسوس و ناآگاه نمان. [امام صادق] فرمود : على به آنچه پيامبر فرمان داده بود. عمل كرد و به سوى ايشان حركت كرد و صبح به دشمنان يورش برد. پس خداوند در اين هنگام سوره «وَ الْعَـادِيَـاتِ ضَبْحًا» را بر پيامبرش نازل فرمود.

1.العاديات : ۱ ـ ۵.

2.الأمالي للطوسي : ۴۰۷/۹۱۳.