«وَ سُيِّرَتِ الْجِبالُ فَكانَتْ سَرَابَا».^۱

الحديث :

۱۴۵۹۶.رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله ( ـ فيما سَألَهُ رَجُلٌ مِن ثَقيفٍ : كَيفَ تَكونُ ا ) : إنَّ اللّه َ يَسوقُها بِأن يَجعَلَها كَالرِّمالِ. ثُمَّ يُرسِلُ عَلَيها الرِّياحَ فتُفَرِّقُها.^۲

۲۹۳۶

مَدُّ الأرضِ

الكتاب :

وَ إِذَا الأَرْضُ مُدَّتْ»^۳.^۴

يَوْمَ تُبَدَّلُ الأَرْضُ غَيْرَ الأَرْضِ وَ السَماواتُ وَ بَرَزُوا للّه ِ الْوَاحِدِ الْقَهَّارِ».^۵

الحديث :

۱۴۵۹۷.تفسير روح المعاني :أخرج الحاكم بسند جيّد عن جابر عن النَبِيّ صلى الله عليه و آله أنَّهُ قالَ : تُمَدُّ الأرضُ يَومَ القِيامَةِ مَدَّ الأديمِ. ثُمَّ لا يَكونُ لاِبنِ آدَمَ مِنها إلاّ مَوضِعُ قَدَمَيهِ.^۶

«و كوهها روان شوند و به سرابى تبديل گردند».

حديث :

۱۴۵۹۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ( ـ در پاسخ به مردى از ثقيف كه پرسيد : روز قيامت كو ) فرمود : خداوند آنها را به حركت در مى آورد و به ريگ و شن تبديل مى كند و آنگاه بادها را مى فرستد تا آنها را پراكنده كنند.

۲۹۳۶

گسترش يافتن زمين

قرآن :

«و آن گاه كه زمين كشيده^۷ (منبسط) شود».

«آن گاه كه زمين به زمينى جز اين بدل شود و آسمانها نيز و همه در پيشگاه خداى يگانه قهّار حاضر آيند».

حديث :

۱۴۵۹۷.تفسير روح المعانى:حاكم به سندى نيكو از جابر از پيامبر صلى الله عليه و آله روايت كرده است كه فرمود : روز قيامت، زمين مانند پوست دباغى شده پهن مى شود و فرزند آدم را از آن جز به اندازه جاى پايش نصيبى نباشد.

1.النبأ : ۲۰.

2.مجمع البيان : ۷/۴۸.

3.في تفسير «مجمع البيان» في قوله تعالى : «و إذا الأرْضُ مُدَّتْ» : أي بُسطت باندكاك جبالها و آكامها حتّى تصير كالصحيفة الملساء. مجمع البيان : ۱۰/۶۹۹. و في الميزان في تفسير القرآن : الظاهر أنّ المراد به اتّساع الأرض. و قد قال تعالى : «يَوْمَ تُبَدَّلُ الأرْضُ غَيْرَ الأرْضِ» . الميزان في تفسير القرآن : ۲۰/۲۴۲.

4.الانشقاق : ۳.

5.إبراهيم : ۴۸.

6.تفسير الآلوسي : ۳۰/۷۹.

7.در تفسير مجمع البيان، ذيل آيه «و آن گاه كه زمين كشيده شود»، آمده است : يعنى با در هم كوفته شدن، كوهها و تپه هاى آن پهن مى شود به طورى كه مانند يك ورق و صفحه صاف در مى آيد. در الميزان فى تفسير القرآن آمده است : ظاهراً مراد از كشيده شدن زمين، گسترده شدن آن است. خداوند متعال فرموده است : «روزى كه زمين به زمينى جز اين تبديل شود».