۱۱۷۲۱.الإمامُ الهاديُّ عليه السلام :إذا كانَ زَمانٌ، العَدلُ فيهِ أغلَبُ مِن الجَورِ فَحَرامٌ أن تَظُنَّ بأحَدٍ سُوءا حتّى يُعلَمَ ذلكَ مِنهُ. و إذا كانَ زَمانٌ، الجَورُ أغلَبُ فيهِ مِن العَدلِ فليسَ لأحَدٍ أن يَظُنَّ بأحَدٍ خَيرا ما لَم يَعلَمْ ذلكَ مِنهُ.۱
۲۴۴۴
حُسنُ الظَّنِّ بِاللّه ِ
الكتاب :
(وَ ذلِكُمْ ظَنُّكُمُ الَّذِي ظَنَنْتُمْ بِرَبِّكُمْ أَرداكُمْ فَأَصْبَحْتُمْ مِنَ الخاسِرِينَ).۲
(وَ يُعَذِّبَ المُنافِقِينَ وَ المُنَافِقاتِ وَ المُشْرِكِينَ وَ المُشْرِكاتِ الظَّانّيِنَ بِاللّه ِ ظَنَّ السَّوْءِ عَلَيْهِمْ دائِرَةُ السَّوْءِ وَ غَضِبَ اللّه ُ عَلَيْهِمْ وَ لَعَنَهُمْ وَ أَعَدَّ لَهُمْ جَهَنَّمَ وَ ساءَتْ مَصِيرا).۳
الحديث :
۱۱۷۲۲.رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله :و الذي لا إلهَ إلاّ هُو، لا يَحسُنُ ظَنُّ عبدٍ مُؤمِنٍ بِاللّه ِ إلاّ كانَ اللّه ُ عندَ ظَنِّ عَبدِهِ المؤمِنِ؛ لأنَّ اللّه َ كَريمٌ بِيَدِهِ الخَيراتُ، يَستَحيِي أن يكونَ عَبدُهُ المؤمِنُ قد أحسَنَ بهِ الظَّنَّ ثُمّ يُخلِفُ ظَنَّهُ و رَجاهُ، فَأحسِنُوا بِاللّه ِ الظَّنَّ و ارغَبُوا إلَيهِ.۴
۱۱۷۲۱.امام هادى عليه السلام :هر گاه روزگارى بود كه عدالت در آن بر ستم غالب باشد. حرام است كه به كسى گمان بد برى. مگر اين كه بدى او بر تو معلوم شود و هرگاه روزگارى بود كه در آن بيداد بر دادگرى غالب باشد. هيچ كس نبايد به كسى گمان نيك برد. مگر اين كه خوبى او بر وى معلوم شود.
۲۴۴۴
گمان نيك به خداوند
قرآن :
«همين گمانى كه به پروردگارتان داشتيد. شما را هلاك كرد و از زيانكاران شديد».
«تا مردان و زنان منافق و مردان و زنان مشرك را كه به خدا گمان بد مى برند. عذاب كند. بدِ زمانه بر آنان باد و خدا بر ايشان خشم نموده و لعنتشان كرده و جهنم را برايشان مهيا كرده و چه بد سرانجامى است».
حديث :
۱۱۷۲۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :سوگند به آن كه جز او خدايى نيست. هيچ بنده مؤمنى به خدا گمان نيك نبرد. مگر اين كه خداوند مطابق همان گمان با او عمل كند ؛ زيرا خداوند كريم است و همه خوبيها به دست اوست و شرم دارد از اين كه بنده مؤمنش به او گمان نيك برد و او خلاف گمان و اميد بنده رفتار نمايد. پس به خدا گمان نيك بريد و بدو روى آوريد.
1.أعلام الدين : ۳۱۲.
2.فصّلت : ۲۳.
3.الفتح : ۶.
4.بحار الأنوار : ۷۰/۳۶۶/۱۴.