۱۱۱۰

أهَمِّيَةُ الخُلُقِ^۱

۵۲۱۷.رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله :الخُلقُ وِعاءُ الدِّينِ.^۲

۵۲۱۸.عنه صلى الله عليه و آله :لَمّا خَلقَ اللّه ُ تعالى الإيمانَ قالَ : اللّهُمَّ قَوِّني. فَقَوّاهُ بحُسنِ الخُلقِ و السَّخاءِ. و لَمّا خَلقَ اللّه ُ الكُفرَ قالَ : اللّهُمَّ قَوِّني. فَقَوّاهُ بالبُخلِ و سُوءِ الخُلقِ.^۳

۵۲۱۹.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :رُبَّ عَزيزٍ أذَلّهُ خُلقُهُ. و ذَليلٍ أعَزَّهُ خُلقُهُ.^۴

(انظر) العلم : باب ۲۸۶۸.

۱۱۱۱

حُسنُ الخُلُقِ

۵۲۲۰.رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله :الإسلامُ حُسنُ الخُلقِ.^۵

۱۱۱۰

اهميت اخلاق^۶

۵۲۱۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :اخلاق. ظرف دين است.

۵۲۱۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :چون خداوند متعال ايمان را آفريد. ايمان گفت : خدايا ! مرا نيرومند گردان. و خداوند آن را به خوش خويى و بخشندگى نيرومند ساخت. و چون كفر را آفريد. كفر گفت : خدايا ! مرا توانا گردان. و خداوند او را به بخل و بد خويى توانمند ساخت.

۵۲۱۹.امام على عليه السلام :بسا ارجمندى كه اخلاقش او را خوار گردانيد و بسا خوارى كه اخلاقش او را ارجمند ساخت.

۱۱۱۱

خوش خويى

۵۲۲۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :اسلام. خوش خويى است.

1.قال أبو حامد : الخَلق و الخُلق عبارتان مستعملتان معا. يقال: فلان حَسَن الخَلق و الخُلق. أي حسن الظاهر و الباطن. فيُراد بالخَلق الصورة الظاهرة. و يُراد بالخُلق الصورة الباطنة.... فالخُلق عبـارة عـن هيئـة للنّفس راسخـة تصدُر عنهـا الأفعال بسهولة و يُسر من غير حاجة إلى فكر و رويّة. فإن كانت الهيئة بحيث تصدر عنها الأفعال الجميلة المحمودة عقلاً و شرعا سُمّيت الهيئة خُلقا حسنا. و إن كان الصادر منها الأفعال القبيحة سُمّيت الهيئة التي هي المصدر خُلقا سيّئا. المحجّة البيضاء : ۵/ ۹۵.

2.كنز العمّال : ۵۱۳۷.

3.المحجّة البيضاء : ۵/۹۰.

4.بحار الأنوار : ۷۱/۳۹۶/۷۹.

5.كنز العمّال : ۵۲۲۵.

6.ابو حامد غزّالى مى نويسد: كلمات خَلق و خُلق هميشه با هم به كار مى روند. مثلاً گفته مى شود : فلان حَسَنُ الخَلق و الخُلق. يعنى خوش ظاهر و باطن است. بنا بر اين. منظور از خَلق شكل و چهره ظاهرى است و مراد از خُلق صورت و چهره باطنى... خُلق عبارت است از: هيأت و حالتى راسخ در نفس كه به سبب آن افعال براحتى و بدون احتياج به فكر و تأمّل از نفس سر مى زند. حال. اگر از آن هيأت و خوى افعال و رفتارهاى پسنديده عقلى و شرعى سرزند آن هيأت را خُلق حَسَن (خوى نيكو) مى نامند و اگر افعال زشت و ناپسند سرزند آن را خُلق سيّئ (خوى بد و ناپسند) مى نامند.