است.
حكمت از نگاه قرآن و حديث، عبارت است از: مقدّمات محكم و استوار علمى، عملى و روانى براى نيل به مقصد والاى انسانيت، و آنچه در احاديث اسلامى در تفسير حكمت آوردهاند، در واقع، مصداقى از مصاديق اين تعريف كلّى است.
اقسام حكمت
حكمت به سه نوع تقسيم مىشود: حكمت علمى، حكمت عملى، و حكمت حقيقى.
الف - حكمت علمى
مقصود از حكمت علمى، مطلق معارفى است كه براى صعود به مقام انسان كامل، ضرورى است.
ب - حكمت عملى
حكمت عملى، برنامه عملىِ رسيدن به مرتبه انسان كامل است. احاديثى كه حكمت را به فرمانبرى از خداوند متعال، مدارا با مردم، دورى از گناهان، و اجتناب از نيرنگ تفسير كردهاند، به اين نوع از حكمت، اشاره دارند.
ج - حكمت حقيقى
حكمت حقيقى، نورانيت و بصيرتى است كه در نتيجه به كار بستن حكمت عملى در زندگى براى انسان حاصل مىگردد. در واقع، حكمت علمى، مقدّمه حكمت عملى، و حكمت عملى، سرآغاز حكمت حقيقى است و تا انسان، بدين پايه از حكمت نرسيده، حكيم حقيقى نيست، هر چند بزرگترين استاد حكمت باشد.۱
بر اين اساس، هر كس داخل عرصه معنوى اسلام يعنى قرآن شود، از نورانيت حكمت علمى، عملى و حقيقى بهرهمند مىگردد و به تعبير قرآن، «خير فراوان»
1.براى توضيح بيشتر، ر.ك: دانش نامه عقايد اسلامى : ج ۲ ص ۳۶۰ - ۳۶۵.