۴ / ۱۵
خشم گرفتن بر زمان و اعتماد به آن
۸۷.عيون أخبار الرضا عليه السلام :حدّثنا عليّ بن أحمد بن عمران الدقّاق. قال : حدّثنا محمّد بن هارون الصوفى. قال : حدّثنى أبو تراب عبيداللَّه بن موسى الرويانى. عن عبد العظيم بن عبد اللَّه الحسنى. قال : قُلتُ لِأَبى جَعفَرٍ مُحَمَّدِ بنِ عَلِيِّ الرِّضا عليه السلام : يَابنَ رَسولِ اللَّهِ ! حَدِّثنى بِحَديثٍ عَن آبائِكِ عليهم السلام. قالَ : حَدَّثَنى أبى. عَن جَدّى. عَن آبائِهِ عليهم السلام. قالَ : قالَ أميرُ المُؤمِنينَ عليه السلام : مَن عَتَبَ عَلى الزَّمانِ طالَت مَعتَبَتُهُ... مَن وَثَقَ بِالزَّمانِ صُرِعَ.۱
ترجمه
حضرت عبد العظيم عليه السلام : به امام جواد عليه السلام گفتم : اى فرزند پيامبر خدا! از پدرانت براى من حديثى روايت فرما.
فرمود : «پدرم از جدّم، از پدرانش نقل نمود كه امير مؤمنان عليه السلام فرمود : كسى كه به زمانْ خشمگين گردد، ناراحتى او زياد به طول خواهد انجاميد.... كسى كه به زمان اعتماد كند، بر زمين خواهد خورد».
شرح
اين سخن، به نكته مهمّى در باره «مهارتهاى زندگى در مديريت زمان» اشاره دارد. گفتنى است كه مقصود از زمان در اين جا، مفهوم لغوى و يا فلسفى آن نيست؛ بلكه مراد، موقعيتهاى فردى، اجتماعى و تاريخى و شرايط و مقتضيات حاكم بر آن است. در تبيين حديث ياد شده، اين نكات، قابل توجّه اند:
۱. بُرهههاى مختلف تاريخ، ويژگىها و قوانين خاصّى دارند كه تنها با مديريت صحيح و رعايت قوانين خاصّ آنها مىتوان به موفّقيت دست يافت، وگر نه با گلايه
1.عيون أخبار الرضا عليه السلام : ج ۲ ص ۵۳ ح ۲۰۴. بحار الأنوار : ج ۷۴ ص ۳۸۵ ح ۱۰. نيز. ر. ك : همين كتاب : ح ۹۳.