۴ / ۳

استبداد به رأى‏

۷۱.عيون أخبار الرضا عليه السلام :حدّثنا عليّ بن أحمد بن عمران الدقّاق. قال : حدّثنا محمّد بن هارون الصوفى. قال : حدّثنى أبو تراب عبيداللَّه بن موسى الرويانى. عن عبد العظيم بن عبد اللَّه الحسنى. قال : قُلتُ لِأَبى جَعفَرٍ مُحَمَّدِ بنِ عَلِيِّ الرِّضا عليه السلام : يَابنَ رَسولِ اللَّهِ ! حَدِّثنى بِحَديثٍ عَن آبائِكَ عليهم السلام. فَقالَ :... حَدَّثنى أبى. عَن جَدّى. عَن آبائِهِ عليهم السلام. قالَ : قالَ أميرُ المُؤمِنينَ عليه السلام: خاطَرَ بِنَفسِهِ مَنِ استَغنى [بِرَأيِهِ‏]۱.۲

ترجمه‏

حضرت عبد العظيم عليه السلام : به امام جواد عليه السلام گفتم : از پدرانت حديثى برايم بيان فرما. فرمود : «پدرم، از جدّم، از پدرانش نقل نمود كه امير مؤمنان عليه السلام فرمود : كسى كه با تكيه بر نظر خود، از نظر ديگران، احساس بى‏نيازى كند. خود را در خطر افكنده است».

شرح‏

اين سخن، ره‏نمود بسيار ارزنده‏اى در باره راه رسيدن به تشخيص درست تصميم‏گيرى، در همه زمينه‏ها بويژه تصميم‏هاى مديريتى است و آن، عبارت است از: اكتفا نكردن به تشخيص و نظر خود در كارها، و بهره‏گيرى از نظر و مشورت افراد صاحب نظر. در اين باره، چند نكته قابل توجّه است:
۱. اين ره‏نمود، ريشه در آيه‏اى دارد كه اهل ايمان را تشويق مى‏كند در كارها مشورت كنند۳ و از نظر ديگران براى انتخاب تصميم صحيح بهره‏گيرى نمايند. حتّى


1.واژه داخل كروشه را به نقل از كتاب بحار الأنوار افزوده‏ايم.

2.عيون أخبار الرضا عليه السلام : ج ۲ ص ۵۳ ح ۲۰۴. بحار الأنوار : ج ۷۲ ص ۹۸ ح ۱. نيز. ر. ك : همين كتاب : ح ۹۳.

3.شورا : آيه ۳۸.