مرکز نجوم و آسمان‌نما آستان مقدس حضرت عبدالعظیم (ع)

به گزارش گروه علمی ایرنا از پایگاه اینترنتی ویرد wired، در سال 2017 میلادی اطلاعات زیادی درباره جهانی که در آن زندگی می کنیم، بدست آوردیم هر چند با برخی لحظات دراماتیک فضایی نیز مانند پایان ماموریت طولانی مدت فضاپیمای کاسینی همراه بود.

 

برخی از مهمترین اکتشافات فضایی این سال به شرح زیر است:

 

***یک سال باورنکردنی برای امواج گرانشی

 

جایزه نوبل فیزیک سال 2017 به محققان گروه لیگو (Ligo) تعلق گرفت؛ این محققان موفق به کشف سه نمونه از امواج گرانشی شده اند که از در هم ادغام شدن سیاه چاله ها ناشی می شوند. اولین مورد آنها در فوریه 2016 و دومین مورد در ماه ژوئن 2017 اعلام شد.

 

محققان سپس در ماه اکتبر از کشف دیگری در زمینه در هم ادغام شدن اما این بار از دو ستاره نوترونی خبر دادند.

 

محققان همچنین متوجه شدند که پرتو الکترومغناطیس ناشی از این واقعه و انفجارهای اشعه گاما درست چند ثانیه بعد منتشر شدند.

 

ستاره های نوترونی از جمله عجیب ترین ستاره های جهان هستند. این ستاره ها زمانی تشکیل می شوند که بزرگترین ستاره ها به پایان حیات خود می رسند، سوخت آنها به پایان می رسد و در خود فرو می ریزند.

 

ستاره های نوترونی کوچکترین و پر چگالی ترین ستاره هایی هستند که تولید می شوند به طوری که تنها یک قاشق چایخوری از ماده ستاره نوترونی وزنی به اندازه 'جیزه' از اهرام بزرگ مصر دارد.

 

احتمالا بزرگترین کشف سال 2017 که همانا کشف در هم ادغام شدن امواج گرانشی و پرتو الکترومغناطیس است، آغازگر دوره جدیدی در اختر فیزیک خواهد بود.

 

***کشف یک اَبَر زمین در فاصله 40 میلیون سال نوری

 

در آوریل 2017 ، کشف یک سیاره فراخورشیدی در فاصله 40 سال نوری حیرت و تعجب ستاره شناسان را برانگیخت. سیاره فراخورشیدی کشف شده این پتانسیل را دارد که بهترین فرصت را برای یافتن حیات بیگانه در اختیار ستاره شناسان قرار دهد.

 

این ابر زمین که LHS 1140b نام دارد حدود 1.4 برابر اندازه زمین است اما جرم آن هفت برابر سیاره ماست. این سیاره فراخورشیدی صخره ای است و به دور یک ستاره آرام در همسایگی کهکشانی ما می چرخد.

 

***کشف 10 سیاره جدید که احتمالا قابل سکونت هستند

 

سازمان فضایی آمریکا (ناسا) ژوئن 2017 از کشف 10 جهان جدید خبر داد که بالقوه قابل سکونت هستند. این سیارات بخشی از 219 سیاره فراخورشیدی هستند که توسط تلسکوپ فضایی کپلر کشف شده بودند.

 

تمامی این 10 سیاره هم اندازه زمین هستند و در منطقه قابل سکونت ستاره های خود قرار دارند، به عبارت دیگر، در فاصله مناسبی از ستاره های خود قرار دارند که امکان وجود آب مایع را بر سطح آنها محتمل می سازد.

 

تلسکوپ فضایی کپلر متعلق به ناسا، اکنون چهار هزار و 34 کاندیدای سیاره فراخورشیدی کشف کرده است که از این تعداد دو هزار و 335 نمونه به عنوان سیاره مورد تایید قر ار گرفته اند و در صورت فلکی ماکیان (Cygnus) قرار دارند.

 

***تماشای نقطه قرمز مشتری از نزدیک

 

در ژوییه 2017، تصاویر بدست آمده از فضاپیمای جونو متعلق به سازمان فضایی آمریکا، سطح کاملا جدیدی از جزئیات این غول گازی را نشان دادند. این تصاویر نشان می دهند که نقطه قرمز مشتری طوفان متلاطمی از ابرهای تیره است که از یک بیضی بزرگ سرخ رنگ ناشی می شوند.

 

جونو از ژوییه 2016 که بر فراز سیاره مشتری قرار گرفت، هزاران تصویر از این سیاره گرفته است و با استفاده از هشت حسگری که دارد، اطلاعات مشروحی در مورد نحوه تشکیل شدن این سیاره و ترکیب شیمیایی آن بدست آورده است. ماموریت جونو فوریه 2018 با شیرجه به اتمسفر مشتری به پایان می رسد.

 

***وجود آب در ماه

 

بر اساس نتایج تحقیقی که ژوییه 2017 منتشر شد، در ماه بیش از آنچه پیش از این تصور می شد، آب وجود دارد.

 

این مطالعه روی یک ماده کشف شده روی ماه به نام رسوبات آذَرآواری (pyroclastic) انجام شد؛ این رسوبات عمدتا از دانه های آتشفشانی شیشه ای ساخته شده اند که در جریان فوران های قدیمی انفجاری ماه به هوا پرتاب شده اند.

 

نویسندگان این مطالعه با استدلال معتقدند که این رسوبات همچنین حاوی آب هستند و روزی ستاره شناسان می توانند این آب را استخراج کنند.

 

***پایان دوره کاسینی

 

پس از گذشت تقریبا 20 سال از آغاز ماموریت کاوشگر کاسینی که متعلق به سازمان فضایی آمریکاست، این فضاپیما سپتامبر 2017 در مسیر برخورد به سمت زحل قرار داده شد. این فضاپیما در مجموع بیش از یک میلیون مایل سفر کرد و به کشف اسرار زحل و قمرهای آن کمک کرد.

 

کاسینی حین غوطه ور ششدن به سمت اتمسفر زحل، اطلاعاتی جمع آوری کرد که نقشه هایی از حوزه های گرانشی و مغناطیسی زحل ارائه می دهند. این اطلاعات ترکیب این سیاره را مشخص می کند و به محققان در تعیین سرعت چرخش آن کمک خواهد کرد. با وجود از بین رفتن کاسینی، محققان سال ها روی اطلاعات جمع آوری شده توسط این فضاپیما کار خواهند کرد.

 

***ستارگان فراری

 

در لبه کهکشان ما برخی ستارگان به قدری سریع می چرخند که انرژی لازم را برای فرار از نیروهای گرانشی کهکشان بدست می آورند. اکنون مشخص شده است که کهکشان ما احتمالا اولین کهکشانی نیست که این ستاره ها از آن فرار کرده اند.

 

پیش از این فیزیک دانان تصور می کردند که این ستاره های فوق العاده سریع توسط سیاه چاله های ابرجرمی که در مرکز کهکشان ما قرار دارند، به این سرعت های بالا می رسند.

 

اما مطالعه ای که ماه ژوئیه منتشر شد، نشان داد که ستاره های 'فراری' در لبه کهکشان راه شیری، می توانند از کهکشان دیگری که در حوالی کهکشان ما قرار دارد، فرار کرده باشند.

 

*** حضور اولین بازدید کننده بین ستاره ای در منظومه شمسی

 

در نوامبر 2017، محققان از کشف اولین جرم سیاره ای خبر دادند که از نقطه دیگری به منظومه شمسی ما آمده بود. این جرم که در اصل A/2017 U1 نامیده می شود در روز 18 اکتبر و زمانی کشف شد که در حال دور شدن از زمین بود.

 

این سیاره 18 سپتامبر به خورشید نزدیکتر بود و در روز 15 اکتبر از فاصله 15 میلیون مایلی زمین عبور کرد. یکی از شگفتی های این سیاره سرعت سریع حرکت آن بود.

 

این صخره فضایی فوق سریع در هر ثانیه 16.8 مایل (25.5 کیلومتر) را طی می کند و آنقدر داغ است که تقریبا قرمز به نظر می رسد.